باقرالعلوم؛ از کربلا تا مدینه، شعله‌ای خاموش ناشدنی در تاریکی ظلم و ستم
امام محمد باقر علیه‌السلام، پیشوایی که دوران کودکی‌اش با داغ عاشورا آغاز شد و بزرگ‌سالی‌اش با افشای حقیقت و گشودن راه دانش ادامه یافت، در میان فتنه‌ها و انحراف‌ها، مدرسه‌ای از معرفت و مقاومت بنیان نهاد که امروز نیز پرتوی از آن در دل عاشقان اهل بیت باقی است.
پنجمین پیشوای مسلمانان جهان امام محمد باقر معروف به باقرالعلوم، در یکم ماه رجب سال 57 هجری قمری در شهر مدینه به دنیا آمدند، پدر ایشان امام سجاد (علیه السلام) و مادر ایشان فاطمه دختر امام حسن مجتبی (علیه السلام) است.
آن حضرت سه یا چهار سال بیشتر نداشتند وقتی جد بزرگوارشان امام حسین (علیه السلام) در صحرای کربلا به شهادت رسیدند و شاهد تمام آن ماجراها در کنار پدر بزرگوار خود امام سجاد و عمه گرامی شان حضرت زینب، در کربلا و کوفه و شام بودند.
مشهورترین لقب امام پنجم، «باقر» و «باقر العلوم» به معنای شکافنده است، این لقب را پیامبر اکرم پیش از ولادت آن حضرت به ایشان دادند.
جابربن عبدالله انصاری از صحابه پیامبر اکرم از آن حضرت شنیده بود که تو چندان عمر می‌کنی که فرزندی از ذریه من و همنام من را ملاقات می‌کنی، او شکافنده علم است، پس سلام مرا به او برسان.
جابر پیوسته در پی یافتن این فرزند بود تا سرانجام روزی امام محمد باقر (علیه السلام) که در آن زمان در سنین نوجوانی یا جوانی بودند را یافت و سخن پیامبر اکرم را یادآور شد، آن حضرت را بوسید و سلام پیامبر اکرم را به ایشان رساند.
امام باقر (علیه السلام)، امام پنجم شیعیان، زندگی خود را به گسترش تعالیم دینی، راهنمایی شیعیان و تربیت شاگردان اختصاص داد. دانش و معرفت عمیق ایشان و فرزندشان، امام صادق (علیه السلام)، به‌ویژه در زمینه‌های کلام، فقه و دیگر معارف شیعه، تدوین شد. سپس، این آموزه‌ها توسط شاگردان و راویانشان در سراسر جهان منتشر گشت.
امام محمد باقر علیه السلام در شرایطی زندگی می‌کردند که جامعه اسلامی دچار آشفتگی فکری، انحرافات عقیدتی و بحران‌های سیاسی بود.
باقرالعلوم، شکافنده علم‌ها، در این فضای دشوار توانستند با سعه صدر، حکمت و تدبیر، راهی نو برای نجات امت بگشایند.
امام محمد باقر علیه‌السلام با بهره‌گیری از فرصت‌های محدودِ ایجادشده پس از ضعف بنی‌امیه، حوزه علمی‌ای را بنیان نهادند که مقدمات نهضت علمی دوران امام صادق علیه‌السلام را فراهم ساخت.
آن حضرت، شاگردانی برجسته پرورش دادند که هر یک چراغی در مسیر هدایت فکری و معرفتی جامعه شدند.
مکتب امام محمد باقر علیه‌السلام تنها به تعلیم احکام و معارف دین محدود نبود، بلکه با روشنگری‌های اجتماعی، افشاگری در برابر ظلم، و حمایت از مستضعفان، الگویی جامع از رهبری الهی ارائه کرد.
بیان‌های عمیق آن حضرت درباره توحید، ولایت، عدالت، و حقیقت قرآن، همچنان راهگشای طالبان حقیقت در عصر حاضر است.
دشمنان که تاب تحمل این نور الهی را نداشتند، سرانجام در هفتم ذی‌حجه سال 114 هجری، آن امام همام را در مدینه مسموم کردند و با شهادت آن حضرت، امت را از برکات وجودی‌اش محروم ساختند.
اما اندیشه‌های آن حضرت، چون چراغی روشن، همچنان در دل آزادگان تاریخ می‌درخشد.
در سالروز شهادت امام محمد باقر علیه‌السلام، عاشقان اهل بیت، با برپایی مجالس سوگواری، عهدی دوباره می‌بندند با راه نورانی امامت؛ راهی که با فریاد حق، ستم را رسوا و انسان را به کرامت واقعی رهنمون می‌سازد.
