چهار سال پس از بازگشت طالبان به قدرت، دانشگاه‌های افغانستان به‌جای آن‌که مراکز علمی و پژوهشی باشند، به نهادهایی با محدودیت‌های شدید، حذف زنان و محتوای ایدئولوژیک تبدیل شده‌اند.
روندی که آینده توسعه و عدالت آموزشی در این کشور را تهدید می‌کند.
پس از تسلط طالبان بر کابل در آگوست 2021، نظام آموزش عالی افغانستان با تغییرات بنیادین و چالش‌برانگیزی مواجه شده است.
به گزارش خبرگزاری الجزیره، دانشگاه‌هایی که در دو دهه اخیر با کمک‌های جهانی در مسیر توسعه قرار گرفته بودند، اکنون با فشارهای ایدئولوژیک، محدودیت‌های گسترده و حذف تدریجی حضور زنان، جایگاه علمی خود را از دست می‌دهند.
یکی از بارزترین تغییرات اعمال‌شده از سوی طالبان، ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاه‌هاست.
در دسامبر 2022، وزارت تحصیلات عالی طالبان اعلام کرد که ادامه تحصیل زنان تا اطلاع ثانوی متوقف می‌شود.
به گفته منابع محلی، در ولایت بلخ، تنها در یک مؤسسه طبی، بیش از 700 دختر از آموزش محروم شدند. همچنین، حضور زنان در هیئت‌های علمی دانشگاه‌ها نیز به‌طور کامل حذف شده است.
طالبان هم‌زمان محتوای آموزشی دانشگاه‌ها را نیز دگرگون کرده‌اند.
رشته‌هایی مانند علوم اجتماعی، هنر و فلسفه حذف یا محدود شده و دروس شرعی جایگزین آنها شده است.
به گزارش منابع رسانه‌ای، در نشست قندهار در اپریل 2025، 2600 استاد رشته‌های دینی با رهبر طالبان بیعت کردند؛ اقدامی که از دید ناظران نشانه‌ای از تبدیل دانشگاه‌ها به مراکز ترویج تفکر افراطی است.
فرار مغزها نیز بر وخامت اوضاع افزوده است. تنها از دانشگاه کابل، بیش از 600 استاد از کشور خارج شده‌اند. جای خالی این استادان اغلب با افرادی فاقد تخصص علمی پر شده است.
سیاست‌های طالبان، همراه با جداسازی جنسیتی، ضعف زیرساختی و فشارهای امنیتی، آینده آموزش عالی در افغانستان را به‌شدت تیره و نگران‌کننده کرده است.
