آیت الله العظمی شیرازی: زکات فطر زندانی و سربازی که خورد و خوراک و مسکن آنان با دولت است، بر عهده دولت است

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز دوشنبه ششم شوال سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست‌ هم‌چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال‌های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم زکات فطر افراد زندانی فرمودند : در کتاب عروة الوثقی ذکر شده که اگر دولت یا شخصی، فردی را ولو به ظلم حبس کرد و در دوران حبس، مخارج و خورد و خوراک فرد زندانی‌شده بر عهده دولت و یا آن شخص است، در چنین شرایطی فطریه آن فرد زندانی بر عهده دولت یا شخصی است که او را زندانی کرده است.

معظم له در رابطه با حکم فطریه کسانی که دوران سربازی خود را می‌گذارنند، نیز فرمودند : حکم سرباز هم، مانند فرد زندانی است، البته سربازی که در طول سال، مخارج او اعم از خورد و خوراک و پوشاک و مسکن او توسط دولت تامین می‌شود نیز فطریه او بر عهده دولت است.

ایشان در رابطه با حکم زکات فطر کسی که بر منزل فرد فقیری وارد می‌شود، فرمودند : چنانچه در شب عید فطر، مهمانی بر منزل فردی وارد می شود که فقیر است و امکان پرداخت زکات فطر را ندارد، پرداخت زکات فطر خود فرد فقیر لازم نیست اما پرداخت زکات فطر مهمان بر او واجب است، و اگر در حال حاضر توان پرداخت آن را ندارد، هر زمان که به توانایی رسید باید آن را پرداخت کند.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : چون در زکات فطر دلیل وجود دارد که برای پرداخت زکات فطر خودش، باید شرط غنی بودن را دارا باشد اما برای مهمان چنین دلیلی وجود ندارد.

معظم له در رابطه با برخی از احکام مربوط به روزه پدری که از دنیا رفته فرمودند : اگر پدری از دنیا رفت و چند سال در ماه رمضان به دلیل بیماری نتوانست روزه بگیرد، و در ۱۱ بعد هم نتوانست قضای آن را بجا بیاورد، فدیه که از آن بعضا به کفاره تعبیر شده، بر عهده اوست و این فدیه بر عهده ولد اکبر نیست.

ایشان در ادامه فرمودند : اما اگر خود آن فرد فوت شده، پول دارد، بایستی از پول خودش برای روزه‌هایی که نگرفته، فدیه داده شود، چون بنا بوده تا زنده است، خودش پرداخت کند اما موفق نشده که در زمان حیات پرداخت کند، لذا اگر پول دارد باید از پول خودش، فدیه را باید پرداخت نمود.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم قضای روزه و فدیه کسی که قبل از عید فطر از دنیا می‌رود فرمودند : در کتاب عروة‌الوثقی و کتب فقهی مفصل ذکر شده که اگر کسی در ماه مبارک رمضان از دنیا رفت، در حالی که روزه‌های خود را نگرفته بود، بر او نه قضا و نه فدیه لازم است، چرا که قضا و فدیه بر فرد زنده واجب است اما اگر در ماه شوال و پس از آن، زنده نبود، بر او تکلیفی نیست.

معظم له در رابطه حکم فردی که عمدا روزه نمی‌گیرد فرمودند : اگر کسی عمدا در ماه رمضان روزه نمی‌گیرد، یعنی توان روزه گرفتن دارد اما روزه نمی‌گیرد، هم قضا و هم کفاره بر او واجب می‌شود، و علاوه بر آن، در هر سالی هم که قضای روزه‌های خود را بجا نیاورد، هم کفاره بر او لازم است و هم باید در سال‌های آینده، قضای آن را بجا آورد.

ایشان در رابطه با ترتیب نزول سوره‌های قرآن فرمودند : ترتیب نزول سوره‌های قرآن، با آنچه که در قرآن کریم آمده است، متفاوت می‌باشد، و ختم قرآن از سوره فاتحه تا انتهای سوره ناس در برخی روایات از رسول خدا نقل شده است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : هم‌چنین در برخی از روایات آمده که هر آیه و یا هر سوره که بر رسول خدا نازل شده، آن حضرت امر می‌کردند که مثلا آن آیه را در سوره‌ای خاص قرار دهند، و مقتضای این روایات، این است که سوره فاتحه، اولین سوره‌ای نیست که بر پیامبر اکرم نازل شده است، اما در ترتیب سوره‌های قرآن، به امر رسول خدا، فاتحة الکتاب به عنوان اولین سوره، قرار گرفته است.

معظم له هم‌چنین فرمودند : برخی از علمای شیعه از جمله مرحوم علامه مجلسی و مرحوم علامه سید عبدالله شبر و مرحوم آیت الله العظمی سید محمد شیرازی، بر اساس این روایات، به مناسبت، به برخی از مواردی که رسول خدا، امر به قرار دادن آیات قرآن را در سوره ای خاص فرمودند، اشاره نموده‌اند.

ایشان در رابطه با معذور بودن انسان برای گرفتن وضو در کل وقت نماز فرمودند : کسی که کل وقت برای خواندن نماز و گرفتن وضو معذور بود و مجبور بود که تیمم کند، لازم نیست قضای نماز را بجا آورد.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به سه قسم معذور بودن انسان برای وضو گرفتن در وقت ادای نماز فرمودند : گاه انسان در اول وقت معذور است و به آب دسترسی ندارد و یا اینکه مانعی مانند اتصال سرم در دست‌هایش وجود دارد که نمی‌تواند وضو بگیرد، و می‌داند که تا آخر وقت می‌تواند وضو بگیرد و نماز بخواند، در چنین شرایطی، این شخص باید نماز خود را آخر وقت بخواند.

معظم له در تشریح قسم دوم فرمودند : گاه انسان می‌داند که تا آخر وقت به آب دسترسی نخواهد داشت و نمی‌تواند وضو بگیرد، و مثلا در بیمارستان است و در کل وقت نمی‌تواند وضو بگیرد، چنین شخصی بنا بر اجماع فقها می‌تواند اول وقت با تیمم نماز بخواند، حتی اگر تیمم نمی‌تواند بکند بنا بر قول جماعتی از فقها فاقدالطهورین نماز بخواند که من هم برداشتم همین است.

ایشان در تشریح قسم سوم فرمودند : در قسم سوم که به آن «بدار» گفته می‌شود، زمانی است که انسان، اول وقت نمی‌تواند وضو بگیرد و باید با تیمم نماز بخواند، و نمی‌داند که تا آخر وقت می‌تواند وضو بگیرد، که در این رابطه جماعتی از فقها گفته‌اند در چنین شرایطی جایز است که اول وقت نماز بخواند و حتی اگر بعدا هم توانست قبل از آخر وقت نماز بخواند، اعاده هم لازم ندارد که من هم برداشتم همین است و در عروة‌الوثقی به این مساله اشاره شده است و محل اختلاف میان فقهاست.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : حکم فحص در احکام و موضوعات مختلف فقهی و اصولی، برخی از احکام سجده در آیه سجده، برخی از احکام اجیر شدن در خواندن قرآن، حکم تار و موسیقی، حکم تاخیر در نماز اول وقت، حکم دو بار خوردن پیشانی به مهر در سجده، برخی از احکام نماز جماعت، برخی از احکام آب برای طهارت، حکم روزه کسی که زکات فطره نمی‌دهد، و معنای ذنب در کلام معصومین علیهم السلام، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن‌ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.