آیت الله العظمی شیرازی : اگر حاکم ظالم ، شخصی را امر به قتلی کرد ، و در این میان ، شخصی مظلومانه کشته شد ، مباشر در قتل یعنی کسی که قتل به دست او صورت گرفته ، قاتل محسوب می شود ، و قصاص و دیه بر او واجب می شود ، چنانچه این قتل ، عمدا صورت گرفته باشد

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز شنبه شانزدهم جمادی الثانی سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در این نشست در رابطه با احکام قتل فرمودند : در ارتکاب قتل ، ملاک دائمی شخص مباشر و کسی است که قتل به دست او صورت گرفته است ، مگر آنکه سبب قتل قوی تر از مباشر آن باشد ، مثلا در زمانی که مباشر قتل ، مجنون ، فرد نابالغ و غیر مکلف ، و یا حیوان باشد ، در غیر این صورت ، همواره ملاک در احکام ، شخص مباشر یعنی انجام دهنده ی قتل است.

معظم له در رابطه با قتل هایی که به دستور حاکم صورت می گیرد ، فرمودند : اگر حاکم ، امر به قتلی کند ، مساله ی دیگری است ، و در این صورت ممکن آن قتل جایز و حتی در مواردی واجب باشد.

ایشان در رابطه با قتل هایی که به دستور حاکم ظالم صورت می گیرد ، فرمودند : اگر حاکم ظالم ، شخصی را امر به قتلی کرد ، و در این میان ، شخصی مظلومانه کشته شد ، مباشر در قتل یعنی کسی که قتل به دست او صورت گرفته ، قاتل محسوب می شود ، و قصاص و دیه بر او واجب می شود ، چنانچه این قتل ، عمدا صورت گرفته شود.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : آنچه گفته شد مربوط به غیر معصومین علیهم السلام است ، و گرنه در معصومین علیهم السلام ، همه ی کسانی که ایشان را کشتند ، بدون شک حکم قاتل را دارند ، و شمر قاتل است ، ابن سعد قاتل است ، ابن زیاد قاتل است ، یزید قاتل است ، لعنة الله علیهم

معظم له در رابطه با حکم اهدای عضو افرادی که دچار مرگ مغزی شده اند ، فرمودند : اهدای عضو برای کسی که دچار مرگ مغزی شده ، و اصطلاحا در زبان عربی به آن موت سریری و در زبان فارسی به آن مرگ بالینی گفته می شود ، جایز نیست ، چرا که در این شرایط ، مرگ کامل اتفاق نیفتاده است.

ایشان در رابطه با برخی از قواعد خاص فقهی فرمودند : این ها همه اصطلاحات است ، و قاعده فقهی ، قاعده ای است که بر برخی از مسائل فقهی اطلاق می شود ، مانند قاعده لاتعاد که یک قاعده ی فقهی است ، و در علم اصول ، از آن بحثی نشده است ، چرا که این قاعده ، خاص نماز است ، همانند قاعده ی الخراج بالضمان ، که این هم یک قاعده ی فقهی است ، و به مسائل خاصی اطلاق دارد.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با مسائل اصولی هم فرمودند : مسائل یا قواعد اصولی ، قواعدی است که در کل فقه ، از آنها استفاده می شود ، مثلا یقین ، مطلقا حجت است ، یا ظنون معتبره در کل فقه معتبر است ، یا مسائلی چون خبر واحد ، اجماع ، ظواهر ، اصول عملیه ، اصل برائت ، اصل اشتغال ، اصل تخییر ، اصل استصحاب ، که در اصول ، از آنها بحث می شود ، در کل فقه ، کاربرد دارد.

معظم له در ادامه فرمودند : لذا در اصول فقه ، از مسائل کلیه ای بحث می شود که از ابتدا تا انتها ، از آنها ، در کل فقه استفاده می شود ، اما قاعده ی فقهی ، قاعده ای خاص در فقه است ، که حتی در کل فقه نیز از آن استفاده نمی شود ، و فقط اختصاص به آن موضوع خاص دارد.

ایشان هم چنین تاکید فرمودند : در نتیجه از تمامی مسائل اصول ، برای تحقیق در مسائل فقهی استفاده می شود ، و همه ي آنها برای استفاده در احکام شرعی ، کاربرد دارد.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با جواز انفاق به فقرای یهود و نصاری و حتی کسانی که نماز نمی خوانند ، با اشاره به آیات ۲۶۰ تا ۲۷۲ سوره ی انفاق فرمودند : در آیه آیه ۲۷۲ سوره بقره آمده : لَيْسَ عَلَيْكَ هُدَاهُمْ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ وَمَا تُنْفِقُونَ إِلَّا ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ ۚوَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ ، (ای رسول بر تو دعوت خلق است و) هدایت خلق بر تو نیست، خدا هر که را خواهد هدایت کند. و هر قسم انفاق و احسان کنید درباره خویش کرده‌اید، و نبایست انفاق کنید جز در راه رضای خدا، و هر انفاق و احسانی کنید از خدا پاداش تمام به شما رسد و هرگز به شما ستم نخواهد رسید ، لذا خود معصومین علیهم السلام ، هم همین کار را می کردند ، و به همه انفاق می کردند و عمل معصومین علیهم السلام ، همین بوده است.

معظم له با اشاره به آیه ۲۸۵ سوره بقره : لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ ، ما میان هیچ یک از پیغمبران خدا فرق نمی گذاریم ، فرمودند : این آیه اشاره به این نکته دارد که پیامبران الهی ، همگی رسول هستند ، اما اینکه همگی در مرتبت و جایگاه یکسانی از لحاظ فضیلت باشند ، این گونه نیست ، و قطعا پیامبران در فضیلت ، متفاوت هستند ، لذا تاکید این آیه ، این است که ما همه پیامبران را به رسالت و نبوت قبول داریم ، و این گونه نیست که برخی از آنها نبی باشند و بعضی دیگر نباشند ، مانند آنچه یهود و نصاری انجام می دهند ، اما این به معنای یکسان بودن فضیلت آنان نیست ، و حتی در میان ائمه علیهم السلام هم برخی افضل هستند ، با آنکه همگی ائمه و مورد قبول هستند.

ایشان هم چنین با اشاره به اولین خطبه امیرالمومنین پس از خلافت ظاهری فرمودند : حضرت امیر صلوات الله علیه در آن خطبه فرمودند همان گونه که خدای عزّوجل توحید را بدون نبوت نمی پذیرد ، یعنی اگر کسی بگوید توحید را قبول دارم اما نبوت را قبول ندارم ، خدا می گوید من این توحید را نمی خواهم ، در ادامه حضرت فرمودند همین گونه اگر کسی توحید و نبوت را قبول کرد اما ولایت و امامت را قبول نکرد ، این را هم خدا نمی پذیرد ، چون شرط پذیرش توحید است.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به آیه ۱۴ سوره حجرات : قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَلَٰكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ ، اعراب باديه‌نشين گفتند: ما ايمان آورده‌ايم، به آنان بگو: شما هنوز ايمان نياورده‌ايد، بلكه بگوئيد: اسلام آورده‌ايم و هنوز ايمان در دلهاى شما وارد نشده است ، فرمودند : با تسلیم در برابر خدای متعال ، ایمان کامل می شود ، این یعنی اسلام خاص ، یعنی شرط اسلامِ کامل ، ایمان و تسلیم است ، پس بنا براین اگر کسی ، خدا را قبول داشت اما پیغمبر او را قبول نداشت ، خدا آن توحید را نمی پذیرد ، یا اگر کسی خدا و پیامبر را قبول داشت اما امیرالمومنین را نپذیرفت ، خدا ، توحید و نبوتِ او را قبول نمی کند.

معظم له در ادامه با تاکید بر تفاوت اسلام و ایمان ، فرمودند : لذا کسانی که امامت را قبول ندارند ، همانند عامه ، مسلمان هستند ، اما مومن نیستند ، بنابراین نمازشان صحیح نیست ، مگر آنکه قبل از مرگ ، مستبصر شوند ، در این صورت ، خدا از آنان می گذرد

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : حکم انجام اجزای نماز برای فرد مختار و دارای قدرت ، حکم رکوع فراموش در حالت سجده ، معنای کفر در آیات مختلف قرآن ، حجیت وثاقت برای خبر حسی ، معنای قول مشهور ، معنای حمل ظاهر بر نص و حمل ظاهر بر اظهر در روایات ، تفاوت معنای میّت و میته ، حکم شنیدن آیه سجده از رادیو و نوار و مانند اینها ، و معنای کعبین در روایات ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.