آیت الله العظمی شیرازی : روایاتی که به لیلة الدفن مشهور شده ، مربوط به شب اول مرگ است ، به همین دلیل ، نمازی که در چنین شبی خوانده می شود ، و یا صدقه ای که پرداخت می شود ، مربوط به شب اول مرگ است ، چه میت دفن شده باشد ، و چه دفن نشده باشد

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز سه شنبه بیست و هفتم جمادی الاول سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی ، در این نشست ، در رابطه با برخی از مسائل مربوط به مرگ و پس از آن در برزخ و قیامت فرمودند : این مطلب را قبلا هم عرض کرده ام ، و شاید در رساله هم نوشته باشم که اگر چه برخی از روایات ، اشاره به لیلة الدفن دارد ، اما در برخی از روایات ، به لیلة الدفن اشاره نشده ، بلکه گفته شده که بر میت ، سخت ترین زمانی که می گذرد ، شب اول مرگ اوست ، حال این شب مرگ ، می تواند در منزل یا بیمارستان و یا هر جای دیگری باشد.

معظم له در ادامه فرمودند : چون در گذشته به ویژه در زمان معصومین علیهم السلام ، همانند روزگار کنونی که بنا به ملاحظاتی ، دفن به تاخیر می افتد ، در آن زمان ، هر کسی از دنیا می رفت ، در همان روز دفن می شد ، لذا شب اول قبر و شب مرگ ، با هم تفاوتی نداشتند ، بنابراین چون در یک زمان بوده ، به همین لحاظ به روایات لیلة الدفن مشهور شده ، به همین دلیل ، نمازی که در چنین شبی خوانده می شود ، و یا صدقه ای که پرداخت می شود ، مربوط به شب اول مرگ است ، چه میت دفن شده باشد ، و چه دفن نشده باشد.

ایشان با اشاره به آیات ١٠٧ و ١٠٨ سوره هود : خَالِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ إِلَّا مَا شَاءَ رَبُّكَ ۚ إِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٌ لِمَا يُرِيدُ ، وَأَمَّا الَّذِينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خَالِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ إِلَّا مَا شَاءَ رَبُّكَ عَطَاءً غَيْرَ مَجْذُوذٍ ، آنها در آتش دوزخ تا آسمان و زمین باقی است جاودانه و همیشگی اند ، مگر آنچه مشیّت پروردگار تو باشد، که البته خدا هر چه خواهد می‌کند ، و اما اهل سعادت هم تمام در بهشتِ ابدی تا آسمان و زمین باقی است ، جاودانه و همیشگی اند ، مگر آنچه مشیّت پروردگار تو باشد، که عطایی ابدی و قطع نشدنی است ، فرمودند : در روایات آمده که همه ی کسانی که به جهنم می روند ، خالد و همیشگی ، در جهنم نیستند ، و عذاب برخی از آنان ، در دوزخ به پایان می رسد.

ایشان در ادامه فرمودند : در برخی روایات نیز هست که بعضی از افراد ، در دنیا به خاطر ظلم هایی که به آنها شده ، تا حدی پاک می شوند ، و اگر به صورت کامل ، در دنیا پاک نشدند ، در برزخ پاک می شوند ، و گرنه ممکن است در جهنم چندین سال قرار بگیرند ، و حتی در روایاتی آمده که برخی افراد تا سیصد هزار سال در جهنم هستند ، و بعد از آن ، از جهنم خارج شده و وارد بهشت شوند ، یعنی این گونه نیست که هر کسی به جهنم رفت تا ابد در آنجا باقی بماند ، البته برخی از افراد در جهنم به صورت همیشگی و دائمی خواهند بود ، اما در روایات تصریح شده که برخی از افراد از جهنم خارج شده و وارد بهشت می شوند.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به روایاتی که تاکید دارند : إذا ماتَ الرجل فَقد قامَت قِيامَتُهُ ، فرمودند : سیصد هزار سال مربوط به جهنم است ، اما این روایات ، شروع قیامت را برای هر انسانی ذکر می کند ، و این بدان معناست که تمام چیزهایی که از نعیم و جحیم و خوبی ها و بدی ها و احسان ها و عذاب ها در رابطه با قیامت ذکر شده ، از همان لحظه ی مرگ آغاز می شود.

معظم له با اشاره به شروع عذاب انسان های جهنمی از همان لحظه مرگ فرمودند : روایت دارد اگر انسان ، ظالم باشد ، همان آبی که برای غسل ، روی او می ریزند ، مثل آب جوش می شود و اگر انسان خوبی باشد ، این گونه نخواهد بود.

ایشان با اشاره به قسمتی از آیه ۲۲ سوره ق : فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ ، و امروز چشم بصیرتت بیناتر گردید ، فرمودند : حدید در اینجا به معنای حاد یعنی تیز است ، یعنی همه حواس انسان از جمله دید او پس از مرگ ، قوی می شود ، و این مربوط فقط به انسان های خوب نیست ، بلکه شامل انسان های بد هم می شود.

آیت الله العظمی شیرازی ، در این نشست ، با اشاره به روایتی که از امام رضا علیه السلام در رابطه با وجوب نشر معارف اهل بیت علیهم السلام نقل شده که : رَحِمَ الله عَبْداً أَحْيَا أَمْرَنَا ، خداى رحمت كند بنده اى را كه امر معارف ما را احيا كند ، و زمانی که اباصلت، از چگونگى اين مهم مى پرسد ، چنین می شنود : يَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ يُعَلِّمُهَا النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا ، علوم ما را فرا گيرد و به مردم بياموزد ، كه اگر مردم زيبايى هاى كلام ما را مى دانستند ، از ما پيروى مى كردند ، فرمودند : امام رضا علیه السلام در رابطه با اهمیت و لزوم این مساله ، و وجوب نشر معارف اهل بیت علیهم السلام تاکید فرموده اند ، و در این جا از لفظ ناس یعنی مردم استفاده شده ، یعنی مهم این است که محاسن کلام و گفتار نیکوی رسول خدا و عترت طاهره به همه ی مردم دنیا برسد.

معظم له در ادامه تاکید فرمودند : اگر این واقعیات به مردم برسد ، و آنچه که رسول خدا و اهل بیت علیهم السلام بیان فرمودند ، به مردم دنیا برسد ، و مردم دنیا از آن آگاه شوند ، قطعا پذیرای اسلام خواهند شد.

ایشان در ادامه فرمودند : امام رضا در اینجا می فرمایند :خدا رحمت کند کسی را که زنده بدارد امر ما را ، از حضرت پرسیدند : زنده نگاه داشتن امر شما به چه معناست ، امام با دو کلمه پاسخ فرمودند : یعنی علوم ما اهل بیت را یاد بگیرد ، و هم چنین آن ها را به مردم بیاموزد.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر اینکه در راه عمل به این فرمایش امام رضا ، تا هر مقدار که می توانید تلاش کنید ، فرمودند : یعنی برای گسترش تعالیم اهل بیت علیهم السلام ، به عشیره ، دانش آموزان مدارس ، دانشجویان ، و در هرم کان دیگری تلاش کنید ، و به هر مقداری که می توانید علوم اهل بیت علیهم السلام را بیاموزید و علاوه بر آن ، به دیگران آموزش دهید.

معظم له در ادامه فرمودند : علوم اهل بیت ، یعنی احکام شرعی ، اخلاق اهل بیت ، تاریخ اهل بیت ، لذا تا جایی که می توانید کتاب های مربوطه را مطالعه کنید ، یا اگر برای شما ممکن است ، آن ها را نزد افراد آشنا به علوم اسلامی به صورت درس فرا بگیرید ، و با یکدیگر در باره آن ها گفتگو و مباحثه کنید ، مثلا یک نفر از شما ، کتاب روایات اهل بیت علیهم السلام را بخواند و دیگران بشنوند.

ایشان در رابطه با معنای انتظار فرمودند : معنای انتظار ، التزام به واجبات و ترک محرمات است ، و هر کس بیشترین التزام را به این موارد داشت ، از نزدیک ترین افراد به مولایمان حضرت بقیة الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف خواهد بود.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با معنای غلو فرمودند : غلو یعنی آنچه که از صفات خدا در مورد غیر از خدا به کار می رود ، مثلا در تشهد گفته می شود : أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ ، یعنی رسول خدا در مرحله ی اول عبد و بنده ی خدا هستند ، و سپس خدای متعال ، این بنده را به عنوان رسول خود قرار داده است.

معظم له در ادامه فرمودند : از امیرالمومنین سوال شد آیا شما افضل هستید یا آدم ، در جواب فرمودند : من ، سوال شد آیا شما افضل هستید یا نوح ، در جواب فرمودند : من ، سوال شد آیا شما افضل هستید یا ابراهیم ، در جواب فرمودند : من ، سوال شد آیا شما افضل هستید یا موسی ، در جواب فرمودند : من ، سوال شد آیا شما افضل هستید یا عیسی ، در جواب فرمودند : من ، سوال شد آیا شما افضل هستید یا محمد ، در جواب فرمودند : أَنَا عَبْدٌ مِنْ عَبِيدِ مُحَمَّدٍ ، من بنده ای از بندگان محمد هستم ، لذا هیچ یک از صفات خدا را در مورد غیر خدا از جمله امیرالمومنین نمی توان ذکر نمود.

ایشان با تاکید بر اینکه فقط سه کتاب نزد ما صحیح هستند ، فرمودند : این سه کتاب ، قرآن مجید ، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه هستند ، و گرنه در مورد سایر کتب ، حتی اصول کافی ، باید تک تک روایات آن مورد بررسی قرار گیرد ، و در مورد روایات هم باید از اهل خبره و فقها سوال شود ، همانگونه که انسان برای هر علمی به اهل خبره ی آن مراجعه می کند ، یعنی کسی که در آن زمینه تخصص دارد ، لذا انسان اگر بخواهد در رابطه با اعتبار و صحت روایتی یقین پیدا کند ، باید آن روایت را از کسی که در این زمینه تخصص دارد ، بپرسد ، و طبعا این مساله را غیر از اهل خبره و غیر متخصصین نمی توانند تشخیص دهند.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : برخی از احکام بیع فضولی ، شرایط امام جماعت ، برخی از احکام مربوط به مالی که خمس آن داده نشده و در معامله به دست انسان می رسد ، شروط وجوب عهد و نذر ، حکم و معیار قمار ، و میزان اعتبار زیارت عاشورا ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.