فانوس رمضان، از نمادهای مشهور ماه مبارک رمضان، ریشه در تاریخ و فرهنگ مصر دارد و به‌عنوان یکی از آیین‌های رمضانی شناخته می‌شود که از دوران فاطمیان آغاز شده است.
این آیین، امروزه در بسیاری از کشورهای اسلامی به‌ویژه در مصر، رنگ و بویی خاص به این ماه مبارک می‌بخشد.
فانوس رمضان، که اکنون به یکی از نمادهای شناخته‌شده این ماه در میان مسلمانان تبدیل شده، ریشه در دوران فاطمیان دارد.
این آیین ابتدا در مصر آغاز شد و پس از آن در سراسر دنیای عرب و مسلمانان انتشار یافت.
داستان استفاده از فانوس به‌ویژه در مصر با ورود امپراتور فاطمی، المعز لدین الله، به قاهره در شب ماه رمضان مرتبط است.
مردم برای استقبال از او در مسیر ورودش، با مشعل‌ها و فانوس‌های رنگارنگ خیابان‌ها را روشن کردند و این سنت پس از آن به‌عنوان یک نماد رمضانی باقی ماند.
همچنین، یکی از روایت‌ها می‌گوید که در زمان فاطمیان، زنان اجازه داشتند در ماه رمضان به‌ویژه برای سحری به خیابان‌ها بروند، اما تنها در صورتی که یک کودک فانوسی در دست داشته باشد تا راه را برای آن‌ها باز کنند.
این موضوع باعث شد که فانوس به‌تدریج در زندگی روزمره مردم مصر جا بیفتد و حتی کودکان با فانوس‌های کوچک در کوچه‌ها همراه با مسحراتی‌ها برای بیدار کردن مردم از خواب به راه بیفتند.
با گذشت زمان، فانوس‌ها نه‌تنها نماد ماه رمضان شدند، بلکه به‌عنوان روشنایی بخش شب‌های این ماه در کوچه‌ها و خیابان‌ها آویخته شدند.
این سنت حتی پس از پایان دوران فاطمیان ادامه پیدا کرد و امروزه فانوس رمضان، علاوه بر نماد روشنی و زیبایی، حس معنوی خاصی را به شب‌های رمضان می‌بخشد.
