علویان سوریه پس از اسد؛ از حاشیه نشینی تا مطالبه فدرالیسم
علویان سوریه پس از اسد؛ از حاشیه نشینی تا مطالبه فدرالیسم
پس از سقوط حکومت بشار اسد در دسامبر سال 2024، جامعه علویان سوریه با موجی از تهدیدات امنیتی و حذف سیاسی روبه‌رو شد و اکنون با تشکیل شوراهای دینی و سیاسی به دنبال تضمین حقوق خود و نقش‌آفرینی در آینده کشور هستند.
به گزارش منابع خبری از دمشق و لاذقیه، سقوط حکومت بشار اسد در دسامبر سال ۲۰۲۴ نقطه عطفی برای جامعه علویان سوریه بود.
طایفه‌ای که همواره حدود ۱۲ درصد از جمعیت کشور را تشکیل داده و در تاریخ معاصر میان حاشیه‌نشینی و حضور در ساختار قدرت در نوسان بوده است.
به نوشته روزنامه الشرق الاوسط، پس از سقوط رژیم، حدود ۱۴۰۰ غیرنظامی علوی در استان‌های ساحلی و حماه قربانی خشونت‌های انتقام‌جویانه شدند و این مسأله موجی از نگرانی‌های امنیتی و اجتماعی در میان این جامعه برانگیخت.
رسانه العربیه گزارش داده است که رهبران مذهبی و سیاسی علویان برای جلوگیری از حذف کامل از ساختار آینده سوریه اقدام به ایجاد شوراها و نهادهای جدید کرده‌اند.
در همین راستا، اوایل سال ۲۰۲۵ «شورای اسلامی عالی علوی» با ریاست شیخ غزال غزال تشکیل شد.
این شورا دو بخش دینی و اجرایی دارد؛ شورای دینی شامل ۱۳۰ عضو از استان‌های مختلف است و بخش اجرایی دفاتری در زمینه سیاست، اقتصاد، روابط عمومی، حقوقی و مستندسازی تاریخی ایجاد کرده است.
همچنین شبکه المیادین گزارش داد که در آگوست سال ۲۰۲۵ «شورای سیاسی مرکز و غرب سوریه» تأسیس شد.
حوزه فعالیت این شورا استان‌های لاذقیه، طرطوس، حمص و بخشی از حومه حماه را در بر می‌گیرد.
این شورا خواستار اجرای نظام فدرالی، آزادی بازداشت‌شدگان، توزیع صلاحیت‌های سیاسی و تشکیل ساختاری سکولار و غیرمتمرکز در سوریه شده است.
اعضای شورا همچنین بر اجرای قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت برای تشکیل هیئت انتقالی و حذف گروه‌های تروریستی تأکید کرده‌اند.
به گفته تحلیلگران در گفت‌وگو با الجزیره، شکل‌گیری این شوراها نشان‌دهنده گرایش اقلیت‌ها به خودگردانی و غیرمتمرکزسازی است.
این روند می‌تواند هم فرصتی برای پایان تمرکزگرایی سرکوبگر در سوریه باشد و هم نگرانی‌هایی درباره تجزیه کشور ایجاد کند.
موفقیت این نهادها بستگی به توانایی‌شان در جلب اعتماد عمومی، حفظ انسجام درونی و تعامل سازنده با بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد داشت.
در مجموع، علویان سوریه در مرحله‌ای حساس قرار گرفته‌اند؛ مرحله‌ای که میان تهدید حذف و تلاش برای بازتعریف جایگاه خود در سوریه آینده رقم می‌خورد.
