آیت الله العظمی شیرازی: قول و شهرت عظیمه میان فقها در تسبیحات حضرت زهرا ، همان نقل مشهور است فقط در زیارت حضرت معصومه متفاوت آمده است

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز جمعه هشتم صفر سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در این نشست در رابطه با کیفیت تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها فرمودند : بنا بر قول نود درصد فقها از متقدمین و متاخرین که شهرت عظیمه است ، همان قول مشهور است که ۳۴ مرتبه الله اکبر در ابتدا ، ۳۳ مرتبه الحمدلله در وسط ، و ۳۳ مرتبه سبحان الله در آخر است ، صحیح می باشد ، که این قول ، روایات صحیحه دارد و در سایر موارد ، روایات غیر معتبر است.

معظم له در ادامه فرمودند روایتی که می گوید الحمدلله را آخر را بگوییم ، آن گونه که در ذهنم هست ، مربوط به زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها ، طبق روایتی که سعدبن سعد از محدثان برجسته قم از امام رضا علیه السلام نقل کرده است ، می باشد ، که باید گفت که خاص این مورد است ، و گرنه در رابطه با همان زیارت حضرت معصومه هم برخی از فقها گفته اند که این مساله چون نادر است ، حتی در مورد خودش هم به آن عمل نشود و تسبیحات حضرت زهرا در آن جا نیز بنابر قول مشهور گفته شود.

ایشان در ادامه با اشاره حدیث نقل شده از پیامبر اکرم : کُلُّ مَولُود یولَدُ علَی الفِطرة و ابَواهُ یُهَوِّدَانِهُ و یُنَصِّرانِهُ و یمَجِّسَانَهُ ، هر مولودى بر فطرت (توحید) متولد مى شود و این پدر و مادر او هستند که وى را یهودى ، نصرانى و یا مجوس بار مى آورند ، فرمودند : خلقت انسان صحیح است اما فضای جامعه به گونه ای است که انسان ها بد تربیت می شوند ، مثل شرایط فعلی که در دنیا که چون جامعه خراب است ، نتیجه تربیت ها هم مطلوب نیست ، در زمان پیامبران هم همین گونه بوده ، مثلا اگر کسی ادعای پیامبری می کرده و واقعا هم پیغمبر بوده اما جامعه نمی پذیرفته است ، و در مقابل او جو درست می کردند ، این که در قرآن کریم فرموده اکثرهم لایعلمون ، اکثرهم لایفقهون ، اکثرهم لایشکرون ، این مربوط به انسان های عادی می شود که در اثر شرایط جامعه تغییر می کنند ، و گرنه این مُسَلّماً این خلاف فطرت است که اگر کسی ادعای پیامبری کرد و معجزه هم آورد ، باز هم تکذیب صورت بگیرد.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه با اشاره به این که تأسّی به معصومین علیهم السلام در فقه عبارت از اسوه و الگو قرار دادن پیشوایان معصوم‌ علیهم السّلام و پیروی از آنان در اعمال و رفتار است ، فرمودند : فعلی که از معصوم علیه السّلام صادر شده است ، اگر وجه آن از نظر وجوب، استحباب یا اباحه معلوم باشد، بحثی نیست ، اما اگر معلوم نباشد و قرائن تعیین کننده نیز وجود نداشته باشد، در اینکه فعل صادر شده ، دلالت بر وجوب یا استحباب و یا اباحه به معنای عام نه مقابل وجوب و حرمت دارد ، اختلاف است ، البتّه اگر عمل، عبادی (قربی) باشد در دلالت آن بر رجحان و افضلیت شکی نیست.

معظم له در ادامه فرمودند : مشهور بین فقها در چنین مواردی وجوب است مگر آن که قرینه ای بر خلاف آن پیدا شود ، اما برخی از فقها از جمله مرحوم میرزای قمی ، این قول را قبول ندارند ، و معتقدند در موارد تردید میان عادی بودن و یا شرعی بودن فعل معصوم ، اصل بر عدم تشریع و وجوب می باشد، چون برخورداری معصومین از مقام امامت صرفاً به این معنا است که امور شرعی از سوی ایشان صادر و تبیین می گردد، نه اینکه همه انجام افعال و یا ترک افعال از سوی معصومین ، در مقام بیان شریعت و وجوب می باشد ، لذا فعل امام معصوم دلالت بر جواز دارد.

ایشان با اشاره به این که این بحث ، یک مساله اجتهادی و علمی است ، تاکید فرمودند که مقلد نمی تواند نسبت به این گونه مسائل برداشتی داشته باشد ، و استنباط در این رابطه ، فقط خاص فقها است ، و همان طور که گفته شد عمل مشهور فقها از شیخ مفید و شیخ طوسی تا کنون بر همین منوال است که عمل امام معصوم علیه السلام دلالت بر وجوب دارد مگر قرینه ای بر خلاف آن وجود داشته باشد که برخی فقها از جمله محقق قمی گفته اند اصل بر جواز است و نه وجوب و استحباب ، مگر آن که قرینه ای مبنی بر وجوب یا استحباب پیدا شود.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با روایاتی که نقل شده امام معصوم علیه السلام عمل مکروهی انجام داده است ، فرمودند : باید این مساله را حمل بر تزاحم کرد ، چون عصمت معصومین علیهم السلام مُسَلّم است ، و معصوم علیه السلام ، فعل مکروه انجام نمی دهد ، مگر یک مُزاحم اهمی وجود داشته باشد ، چرا که آدم های عادی ، داعی نفسانی بر انجام مکروه دارند ، اما در مقام عصمت ، معصوم علیه السلام داعی بر انجام کار مکروه ندارد ، بنابراین اگر در برخی روایات ، مکروهی نسبت به معصوم علیه السلام داده شد باید بگوییم تزاحم اهم برای انجام آن مکروه ، وجود داشته است.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : حکم حدث اکبر و اصغر در طهارت کبری و صغری ، معنای هلاکت در قرآن و اخترام در روایات ، موارد استظهار در طهارت ، ضامن بودن در شرایط تقصیر و قصور ، موارد طلاق رجعی و بائن ، قرائن داخلی و خارجی و مناسبت حکم و موضوع در عمل امام معصوم ، حکم تزاحم بین واجب و مکروه ، عمل به استحباب یا وجوب در قاعده تسامح ، و حکم تاخیر در غسل و وظیفه مکلف در چنین شرایطی ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱:۱۵ دقیقه به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.