رمزگشایی خط ایلامی خطی، قدیمی‌ترین نظام نوشتاری آوامحور جهان، جایگاه ایران را به‌عنوان یکی از نخستین خاستگاه‌های نوشتار در تاریخ بشری دوباره بازتعریف می‌کند.
این دستاورد علمی در سال 2022 توسط پژوهشگران فرانسوی به دست آمد و افق‌های جدیدی را در شناخت تمدن‌های باستانی ایران گشود.
خط ایلامی خطی، یکی از قدیمی‌ترین سیستم‌های نوشتاری جهان، در اوایل هزاره دوم پیش از میلاد در فلات ایران رواج داشت و اخیراً توسط فرانسوا دسه، دانشمند فرانسوی، و تیم تحقیقاتی‌اش رمزگشایی شد.
این خط که عمدتاً در مناطق شوش و جیرفت کشف شده است، نقش مهمی در تاریخ نوشتار ایفا کرده و نشان‌دهنده یک سنت نوشتاری کهن در ایران باستان است.
دسه با تکیه بر متون ایلامی خطی، سه نظریه اساسی را مطرح کرد: اول، ایلامی خطی قدیمی‌ترین خط کاملاً آوامحور جهان است.
دوم، ایران باید در تاریخ نوشتار جایگاه مرکزی‌تری از بین‌النهرین داشته باشد.
و سوم، خط ایلامی خطی از یک سنت نوشتاری با قدمت بیش از هزار سال در ایران نشأت گرفته است.
این خط برخلاف سیستم‌های نوشتاری هم‌عصر خود مانند میخی و هیروگلیف که نشانه‌محور بودند، کاملاً آوانگار است و به وسیله نشانه‌های آوایی برای واکه‌ها و همخوان‌ها نوشته می‌شد.
رمزگشایی آن نقطه عطفی در شناخت تمدن ایلامی و تاریخ ایران باستان به‌شمار می‌رود و پژوهشگران معتقدند که ایران یکی از خاستگاه‌های اصلی نوشتار در جهان است.
با اینکه بیشتر نشانه‌های ایلامی خطی قابل خواندن است، اما هنوز درک کامل از نحو و ساختار زبان ایلامی با دشواری‌هایی همراه است.
کارشناسان معتقدند که این کشف نه‌تنها تاریخ نوشتار را از انحصار بین‌النهرین خارج می‌کند، بلکه جایگاه ایران را به‌عنوان یکی از نخستین مهدهای تمدن بشری در تاریخ ثبت می‌سازد.
