آیت‌الله العظمی شیرازی: افرادی که دچار بیماری‌هایی مانند بیماری کلیه و دیابت هستند، در صورتی که پزشک اجازه دهد، می‌توانند روزه بگیرند و به مقداری که نیاز دارند آب بنوشند
نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، شنبه شب هفتم ماه مبارک رمضان سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم‌چون جلسات پیشین، ایشان به سوال‌های حاضران در جلسه، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.
آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر این نکته که حرج و مشقت که سبب جواز روزه نگرفتن می شود، فقط شامل بیماری نیست، فرمودند : البته بیماری در آیه ۱۸۴ سوره بقره مورد اشاره قرار گرفته : فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ، و هر کسی از شما مریض یا مسافر باشد، به شماره ی آن، پس از روزهای غیر از ماه رمضان روزه بگیرد، اما گاه انسان بیمار نیست اما در صورت روزه گرفتن، دچار حرج و مشقت می شود، و چون در آیه ۷۸ سوره حج آمده : وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ، و در مقام تکلیف در دین، بر شما مشقت و رنج قرار نگرفته است، لذا چه در نماز و روزه و چه سایر احکام، در صورت حرج، انسان می تواند آن را انجام ندهد.
معظم له در رابطه با یکی از مصادیق حرج فرمودند : مثلا دخترهایی که تازه به تکلیف رسیده اند و دارای بنیه ضعیفی هستند، اگر نه فقط یقین بلکه حتی اگر ترس ضرر در صورت روزه گرفتن وجود داشته باشد می توانند روزه نگیرند، و اگر توانستند در ایام سال، قضای آن را بجا آورند اما اگر نتوانستند در طول ۱۱ ماه سال قضای آن را انجام دهند در ازای آن، اگر خودشان پول دارند برای هر روز سه ربع کیلو نان به فقیر بدهند و اگر خود دختر پول ندارد نیازی نیست که پدر او فدیه را پرداخت کند و می تواند به جای آن، استغفار نماید.
ایشان در رابطه با حکم روزه ی برخی از بیماران فرمودند : افرادی که دچار بیماری هایی نظیر بیماری کلیه و دیابت هستند و نیاز به مصرف دارو و نوشیدن آب به صورت مرتب دارند، در صورتی که پزشک اجازه دهد که داروها را شب مصرف کند، می تواند روزه بگیرد و به مقداری که نیاز دارد آب بنوشد اما اگر نظر پزشک، این باشد که حتما دارو در روز مصرف شود، می تواند روزه خود را افطار نموده و داروها را مصرف کند و پس از ماه مبارک رمضان اگر توانست روزه خود را قضا نماید، در غیر این صورت بایستی یک فدیه پرداخت نماید.
آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر اینکه کسی که به خاطر بیماری در ماه رمضان روزه نمی گیرد فدیه ندارد، فرمودند : اما چهار دسته از افراد در صورت روزه نگرفتن بایستی فدیه پرداخت کنند که عبارتند از پیرمرد و پیرزن، فردی که دارای عطش شدید است، زنی که زایمان او نزدیک است و زنی که بچه شیر می دهد و در صورت روزه گرفتن، به خودش و یا نوزادش ضرر وارد می شود، لذا این چهار دسته می توانند روزه نگیرند اما در قبال آن باید فدیه پرداخت نمایند، و برخی از این چند دسته لازم است که روزه خود را قضا نمایند و چنانچه قضا نکردند، بایستی دو فدیه پرداخت نمایند.
معظم له در رابطه حکم روزه افرادی که دچار عطش شدید هستند، فرمودند : در رابطه با این دسته از افراد، چند روایت ذکر شده که محل اختلاف میان فقهاست و در عروة الوثقی هم مورد اشاره قرار گرفته است.
ایشان در رابطه با اختلاف اول میان فقها در این مساله فرمودند : در یکی از موارد، اشاره به این نکته شده که اگر ماه مبارک رمضان در تابستان واقع شده و فردی که دچار عطش زیاد است مجبور به افطار روزه خود شود، آبا لازم است که در زمستان قضای آن را بجا آورد، که در این زمینه جماعتی از فقها نظر به وجوب آن با استفاده از برخی روایات داده اند اما جماعت دیگری از فقها معتقدند که نیاز به قضا ندارد که نظر من هم همین است.
آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با اختلاف دوم میان فقها در این مساله فرمودند : یکی از موارد اختلاف در این زمینه، این است که چنین فردی تا چه مقدار می تواند آب بنوشد؟، آیا به مقدار نیاز و یا هر مقدار که تمایل دارد می تواند آب بنوشد؟، و نظر من این است که هر مقدار که تمایل داد می تواند آب بنوشد چرا که بعضی از روایات اطلاق دارد.
معظم له در رابطه با اختلاف سوم میان فقها در این مساله فرمودند : اختلاف دیگر میان فقها در این زمینه، این است که در چنین شرایطی دو و یا یک فدیه لازم است؟، که به نظر من دو فدیه نیاز است، اما اگر قضا کرد که البته نیاز به قضا ندارد، یک فدیه لازم است که بپردازد، اما اگر قضا نکرد، دو فدیه باید بپردازد.
ایشان در ادامه فرمودند : صاحب عروة الوثقی در این مساله، عطش هنگام روزه را به دو دسته تقسیم کرده است، دسته اول عطشی که بر فرد مکلف به خاطر بیماری هایی نظیر بیماری دیابت و کلیه وارد می شود، و دسته دوم عطشی است که به واسطه برخی از مشاغل مانند نانوایی و آجرپزی بر فرد مکلف وارد می شود، که در مورد دسته دوم فقها نظر داده اند که چنین فردی می تواند به مقدار ضرورت آب بنوشد و قضای آن لازم است و به دلیل روزه نگرفتن در ماه رمضان، فدیه بر او لازم نیست اما اگر قضای روزه را بجا نیاورد، فدیه بر او لازم است.
