آیت الله العظمی شیرازی: برداشت من و برخی از فقها این است که امام جماعت فقط در قرائت نماز ضامن صحیح تلفظ کردن است

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، روز شنبه بیست و دوم ربیع الثانی سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم قرائت نماز در نماز جماعت فرمودند: امام جماعت لازم نیست که در نماز جماعت به صورت فصیح و با رعایت قواعد تجوید، نماز را بخواند، بلکه لازم است که حروف را به صورت صحیح، تلفظ نماید.

معظم له در ادامه فرمودند: این تلفظ می تواند ضعیف و یا غلیظ باشد، و در این صورت قرائت او صحیح است.

ایشان هم چنین فرمودند: چنانچه تلفظ امام جماعت صحیح نباشد، به نظر جماعتی از فقها که من هم برداشتم همین است، امام جماعت فقط ضامن در قرائت نماز است و در سایر اجزای نماز اگر تلفظ صحیح نباشد، اشکال ندارد.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با فردی که از دنیا رفته و نماز میت برای او خوانده نشده ، فرمودند: اگر تازه دفن شده، و هنوز حشرات به سراغ او نیامده اند، که نبش قبر، اهانت محسوب شود، باید قبر را بشکافند، و بر جنازه، نماز بخوانند، اما اگر احتمال این هست که اگر قبر را بشکافند، ببینند که حشرات به سراغ جنازه آمده اند، و این کار، اهانت محسوب می شود، به همان صورت ، روی قبرش نماز بخوانند، و در این زمینه، روایت وجود دارد.

معظم له در این نشست در رابطه با کیفیت نماز و روزه کسانی که برای تحصیل یا کار برای مدتی در شهر دیگری سکونت می کنند، فرمودند: از مجموع آیات و روایات، این چنین برمی آید که که کسی که مسافر است حکم نماز او شکسته، و حکم روزه ی او، افطار کردن است، و کسی که در وطن یا جایی که در حکم وطن است، اقامت دارد، حکم نماز او تمام، و روزه بر او واجب است.

ایشان با اشاره به برخی از افراد که جهت تحصیل و کار، برای چند سالی به شهر دیگری نقل مکان می کنند، فرمودند: این مساله در کتاب جواهر الکلام آمده، اما مرحوم حاج آقا رضا همدانی به صورت مفصل در کتاب صلوة ذکر کرده اند که اگر مثلا کسی به شهری جهت اقامت چند ماهه رفته، به او مسافر می گویند، اما اگر برای اقامت طولانی مدت، در حد یک یا دو یا چند ساله، برای خواندن درس یا کار کردن رفته، دیگر صدق سفر نمی کند، و به او مسافر نمی گویند، لذا در چنین شرایطی هم بایستی روزه بگیرد و هم نماز او تمام است.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با معنای حد ترخص فرمودند: حد ترخص یعنی جایی که انسان هنگام سفر، از آخرین خانه های شهر، و نه باغ هایی که اطراف شهر هستند، به قدری دور شود که صدای اذان متعارف و نه صدای اذان با بلندگو را نشنود، و دیوارها و خانه های متعارف که یک طبقه یا دو طبقه هستند و نه خانه های چند طبقه را نبیند.

معظم له در رابطه با منصرف بودن احکام شرعی به مصادیق عرفی در رابطه با حد ترخص فرمودند: در حد ترخص، اذان متعارف ملاک است، یعنی اگر کسی که اذان می گوید صدای او بیش از حد متعارف بلند است، آن اذان اعتبار ندارد، یا خانه ای که بلندی آن بیش از یک یا دو طبقه است هم اعتبار ندارد، یا کسی که گوش تیزی دارد و بیش از حد متعارف می شنود، شنیدن آن اذان برای او اعتبار ندارد.

ایشان با اشاره به مساله مواضع تخییر بین اتمام و قصر نماز که دلالت بر اماکن چهارگانه یعنی چهار شهر مکه، مدینه، کوفه و کربلا دارد، فرمودند: در خصوص اتمام نماز در کربلا روایات متعددی وجود دارد، و تنها اختلاف در حد آن می باشد، برخی از روایات اشاره فقط به حائر نموده اند، یعنی ۲۵ ذراع برابر با دوازده و نیم متر فاصله از هر طرف با قبر مطهر امام حسین و نه ضریح امام حسین ، چرا که قبر مطهر امام حسین علیه السلام با ضریح ایشان ۲۰ ذراع فاصله دارد.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: اما گروهی از فقها کل شهر کربلا را مشمول این حکم می دانند ، چرا که روایات معتبری وجود دارد که می فرماید که کربلا حرم امام حسین است یعنی موضوع کربلاست و فقط اختصاص به حائر ندارد.

معظم له با اشاره به این که این مساله میان فقها اختلافی است، فرمودند: که صاحب عروة الوثقی و جماعتی از علما و خود من هم این نظر را داریم که این مساله شامل کل کربلا می شود و نمازگزار می تواند در هتل، خیابان و خانه نماز خود را تمام بخواند، به هر مقداری که کربلا وسیع تر شود.

ایشان در رابطه با اماکن چهارگانه تخییر فرمودند: در روایت برای مکه، کلمه حرم الله آمده است، نه فقط مسجدالحرام، مدینه حرم رسول خداست، یعنی شهر مدینه، نه فقط مسجد و حرم حضرت رسول، کوفه، حرم امیرالمومنین است، یعنی تمام شهر کوفه، نه فقط مسجد کوفه، و کربلا هم حرم امام حسین است، یعنی کل هر چهار شهر

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با شهر هایی مانند نجف اشرف فرمودند: در خصوص نجف اشرف با توجه به عنوان خاص آن، حکم آن مطابق با نگاه عرف است، و هم چنان، حکم دو شهر جداگانه را دارند، اما اگر خانه های کوفه به سمت مسجد سهله، گسترش یافت، و به مسجد سهله متصل شد، در نتیجه، مسجد سهله هم جزئی از کوفه می شود، اما نجف اشرف جزئی از کوفه نشده، و در اینجا ملاک عرف است و مادام که عنوان نجف اشرف، هم چنان بر این شهر باقی است، حکم تخییر نماز، شامل نجف اشرف نمی شود، مثلا حرم مطهر امیرالمومنین شامل مساله تخییر در نماز نمی شود.

معظم له با تاکید مجدد بر متفاوت نبودن حکم بلاد کبیره با سایر شهرها فرمودند: بلاد کبیره از اتصال چند شهر یا چند روستا به یکدیگر پدید می آید، و در زمان ائمه علیهم السلام ، که مثلا سامرا ، از شهری کوچک ، تبدیل به شهری بزرگ شده و علاوه بر آن ، شهرهای بزرگ دیگری هم وجود داشته ، که به تدریج توسعه یافته اند ، اما ابدا اسمی از محله و احکام آن ، در روایات نیامده است ، لذا قاعده ی کلی آن است که وقتی شهرها و روستاها بزرگ شد ، ولو از نظر اداری دو یا چند اسم ، بر قسمت های مختلف آن ، گذاشته شد ، اما اگر اتصال ، صورت گرفته باشد ، عرفاً یک شهر محسوب می شود.

ایشان در ادامه فرمودند: نوشته اند مساحت سامرا در آن زمان، هشت فرسخ یعنی به اندازه پنجاه کیلومتر بوده، یا کوفه که پنج فرسخ در پنج فرسخ بوده، و شهرهایی نظیر واسط ، بغداد و بصره هم در زمان ائمه علیهم السلام از شهرهای بزرگ و جزء بلاد کبیره بوده اند، اما در روایات سفر، هیچ کدام از ائمه نامی از محله نبرده اند، و همیشه از شهرها نام برده اند، لذا ملاک، حدود شهر است ، چه بلاد کبیره و چه صغیره باشد.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با برخی از احکام عدالت برای امامت جماعت فرمودند: در باب نماز جماعت، روایت خاص از معصوم علیه السلام وجود دارد که اگر انسان تصور می کرد که شخصی مسلمان و مومن و عادل است و پشت سر او نماز خواند اما بعدا مشخص شد که آن امام جماعت، عادل نبوده و یا مثلا حتی یهودی بوده است، به جهت دلیل خاص، نماز او باطل نیست.

معظم له با تاکید بر اینکه عدالت حقیقتی یکسان در همه جاست فرمودند: این مطلب از روایات برداشت می شود و فقط مراتب عدالت ممکن است فرق داشته باشد، مثلا فردی عادل است اما شخص دیگری عادل تر از اوست چرا که عدالت ملکه ای است که در همه ی افرادی که دارای این صفت هستند وجود دارد.

ایشان هم چنین با تاکید بر اینکه عدالت در امامت جماعت، قضاوت، و شاهد و در هر جا که عدالت شرط است، حقیقتی یکسان است، فرمودند: اما برخی از فقها از جمله صاحب حدائق معتقدند که عدالت در امامت جماعت با عدالت در قاضی و مرجع تقلید متفاوت است که در این زمینه از برخی روایات استفاده نموده اند که این نظریه خلاف مشهور و خلاف ظاهرِ جمعِ بین روایات است.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر اینکه عدالت در برخی امور از جمله تشخیص بیماری ها که نیاز به مراجعه به پزشک و اهل خبره می باشد، شرط نیست، فرمودند : در چنین مواردی لازم نیست که فرد اهل خبره، عادل، مومن و یا حتی مسلمان باشد بلکه اهل خبره بودن و ثقه بودن کفایت می کند، مثلا در باب قبله در عروة الوثقی حتی اسلام را شرط نمی داند.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: برخی از احکام عقد، برخی از احکام اذان و اقامه، شروط صحت نماز جماعت، مسائلی در رابطه با اجتهاد و تقلید، برخی از احکام مسح، و برخی از احکام وقف، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت 11:15 به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.