آیت الله العظمی شیرازی: اگر انسان بداند که فردی ناصبی است و با اهل بیت علیهم السلام دشمنی دارد، حکم او حکم کافر است

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، روز چهارشنبه سیزدهم ذی قعده سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم‌چون جلسات پیشین، ایشان به سوال‌های حاضران در جلسه، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم نواصب و دشمنان اهل بیت علیهم السلام فرمودند: اگر انسان بداند که فردی ناصبی است و با اهل بیت علیهم السلام دشمنی دارد، حکم او حکم کافر است.

معظم له با تاکید بر اینکه در زیارت عاشورا هم ناصبی‌ها در زمره دشمنان خدا و پیامبر اکرم و اهل بیت علیهم السلام قرار گرفته‌اند، فرمودند: لذا کسی که ناصبی است و با اهل بیت دشمنی آشکار می‌ورزد، در حکم غیرمسلمان است.

ایشان با اشاره به اشخاصی که در مجالس خاص و غیرعلنی با اهل بیت علیهم السلام ابراز دشمنی می‌کنند، فرمودند: اگر فردی حتی در مجالس خاص و غیرعلنی به اهل بیت دشنام دهد، و حتی اگر دشمنی در قلب او باشد و آن را بروز ندهد، در حکم کافر است، و در این زمینه روایات متواتر وجود دارد.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر اینکه اکثر اهل تسنن، ناصبی و دشمن اهل بیت علیهم السلام نیستند، فرمودند: عامه، ائمه‌ی بعد از امیرالمومنین را به عنوان امام قبول ندارند، همان گونه که ما حضرت ابوالفضل العباس و یا حضرت مسلم بن عقیل را امام معصوم نمی‌دانیم اما برای ایشان احترام و شان ویژه‌ای قائل هستیم، آن‌ها هم به همین شکل ائمه اطهار را به امامت قبول ندارند.

معظم له در ادامه فرمودند: اما تعداد کمی از آنان ناصبی و دشمن اهل بیت هستند، و اگر بدانیم که شخصی ناصبی است و دشنام به اهل بیت می‌دهد، حکم او، حکم مرتد و کافر است.

ایشان هم چنین تاکید فرمودند: البته احکام کفر متفاوت است، و افرادی که امامت را قبول ندارند، مگر ناصبی ها، شامل حکم کفار نمی‌شوند، لذا کسانی که توحید و نبوت را پذیرفته‌اند اما امامت را قبول کرده اند، مُسلم هستند، ولی مومن نیستند، و مشمول آیه ۱۴ سوره حجرات قرار می‌گیرند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با کسانی که برخی از مسائل دینی را قبول ندارند یا نسبت به بعضی از آن‌ها اظهار تردید می‌کنند و یا در پاره‌ای از موارد، برخی از امور دینی را به سُخره می‌گیرند، فرمودند: اگر این افراد، شهادتین را قبول دارند و منکر ضروریات دین نیستند، مرتد محسوب نمی‌شوند.

معظم له با اشاره به حکم مسلمان بودن در رابطه با عامّه، علیرغم آن که امامت ائمه علیهم السلام را قبول ندارند، فرمودند: در اینجا یک بحثی هست که اگر کسی شیعه بوده و سپس منکر امامت ائمه علیهم السلام شود، جماعتی گفته اند که این دسته از افراد حکم کفار را پیدا می‌کنند، چرا که در شیعه، پذیرش امامت ائمه علیهم السلام ضروری است.

ایشان در ادامه فرمودند: اما اگر کسی شیعه نبود، و منکر امامت ائمه علیهم السلام بود، مانند عامّه که منکر هستند، کافر محسوب نشده و احکام مسلمین را دارند، اما مومن نیستند.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر لزوم آگاهی و التفات به انکار ضروری دین در رابطه با ارتداد فرمودند: بسیاری از کسانی که در صدد انکار برخی مسائل هستند، ملتفت و آگاه به مساله نیستند، لذا مرتد محسوب نمی‌شوند.

معظم له در ادامه فرمودند: اگر کسی نماز می‌خواند و روزه می‌گیرد، حکم مسلمان و شیعه را دارد، و غالب فقها هم این نظریه را پذیرفته‌اند.

ایشان با تاکید مجدد بر شرط بودن التفات در انکار ضروری دین، فرمودند: جماعتی از فقها گفته اند: در انکار ضروری بودن، التفات به ضروری بودن شرط است، لذا اگر ملتفت نیست، مرتد محسوب نمی‌شود، بنابراین اگر کسی ضروریاتی همانند توحید و حدانیت خدا و این که این مساله از اصول دین است را انکار نکرد، اما نسبت به برخی صفات خدا، تردید داشت، آن گونه که صاحب عروة الوثقی فرموده‌اند از ادله استفاده نمی‌شود که این‌ها مرتد باشند.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به اولین سخنرانی امیر المومنین پس از خلافت ظاهری فرمودند: در این سخنرانی که شاید در نهج البلاغه هم آمده باشد، حضرت مطلبی فرمودند که مضمونش این است که همان گونه که خدای عزوجل توحید را بدون نبوت قبول نمی‌کند، یعنی اگر کسی بگوید خدایا من تو را قبول دارم و تو یکتا و عادل هستی و به تمام صفات تو شهادت می‌دهم اما پیغمبر اسلام را قبول ندارد، خدا می‌گوید من این توحید را قبول ندارم،و کذلک اگر کسی توحید و نبوت را قبول دارد اما و لایت را قبول ندارد ، باز هم خدا می‌گوید این را من نمی‌خواهم .

معظم له در ادامه فرمودند: لذا بدون نبوت، توحید از سوی خدای متعال پذیرفته نمی‌شود و بدون امامت هم توحید و نبوت از سوی خدای متعال پذیرفته نمی‌شود، بنابراین این حدیث از پیامبر اکرم که فرمود: هر فردی که بمیرد در حالی که امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است، یعنی پذیرش سه اصل توحید و نبوت و امامت با هم قابل قبول است، امام هم یعنی پیشوا، یعنی بداند که امام زمانش کیست و اطاعت از او لازم است، بر اساس آیه شریفه‌ی : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ، اى كسانى كه ايمان آورده‏‌ايد خدا را اطاعت كنيد و پيامبر و اولی الامر را نيز اطاعت كنيد.

ایشان در رابطه با احکام اهل کتاب و تفاوت آنان با مشرکان فرمودند: در قرآن کریم از اهل کتاب تعبیر به مشرک شده است، همان گونه که در آیه ۶۳ سوره نمل آمده: أَإِلَٰهٌ مَعَ اللَّهِ تَعَالَى اللَّهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ ،  آیا با وجود خدای یکتا خدایی هست؟ (هرگز نیست)، خدای متعال بسی برتر و بالاتر است از آنچه (مشرکان جاهل) شریک وی می‌شمرند، اما در روایات بین احکام اهل کتاب و غیر اهل کتاب فرق گذاشته شده است.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به این که مشرکان، شامل بت پرستان و ملحدین و امثال این گونه از تفکرها و عقاید می‌شود، فرمودند: مشرکان کتاب ندارند و خود آن‌ها هم ادعایی در این زمینه ندارند، اما اهل کتاب، چون کتاب دارند، اگر چه کتاب آنان تحریف شده، اما شارع، بین احکام آنان و احکام مشرکان، فرق قائل شده است، چرا که کتابِ اهل کتاب، به آن دلیل حجت بوده که از جانب خدا آمده، همان گونه که قرآن نیز از جانب خدا آمده و حجت است، لذا مشرکان به دو دسته تقسیم شده اند: مشرکانی که غیر از یهود و نصارا و مجوس هستند، و مشرکانی که یهود و نصارا و مجوس هستند و از آنان به اهل کتاب تعبیر شده است.

معظم له در ادامه فرمودند: ائمه اطهار علیهم السلام نیز میان مشرکان و اهل کتاب، تفاوت قائل شده اند، و این مساله در روایات هم ذکر شده است، لذا ما غیرمسلمانان را به دو دسته‌ی اهل کتاب و غیر اهل کتاب تقسیم کرده ایم، و غیر اهل کتاب، شامل همه‌ی موارد، غیر از یهود نصارا و مجوس مانند بت پرستان، ملحدین و همانند آنان می‌شود.

ایشان در رابطه با حکم طهارت در رابطه با اهل کتاب فرمودند: این مساله محل اختلاف میان فقها می‌باشد، اما مشهور بین فقها این است که اهل کتاب حکم طهارت ندارند، اگر چه جماعتی از متقدمین و متاخرین حکم به طهارت داده اند، اما از نظر من این مساله دارای تفصیل است، و برای کسانی که محشور با اهل کتاب هستند، یعنی همسر یا مستخدم ث، یا شریک در زندگی و کار آنان اهل کتاب است ث، به گونه ای که نمی‌توانند از آنان اجتناب کنند، به نظر من شامل قاعده‌ی لاحرج می‌شوند، و لازم نیست از آنها اجتناب کنند، اما این حکم در رابطه با کسانی که شامل قاعده‌ی لاحرج نمی‌شوند ، جاری نمی‌شود.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: چون مشهور فقها، عمل به عدم طهارت اهل کتاب کرده اند، لذا حکم عدم طهارت در مورد آنان جاری می‌شود، اما ورود آنان به مسجد جایز نیست، و حتی فقهایی که که گفته اند اجتناب از آنان لازم نیست، این بدان معنا نیست که پاک هستند، و نگفته اند که می توانند داخل مسجد بروند.

معظم له در رابطه با مراتب کفر فرمودند : مومن، منافق و کافر مراتبی دارد، و کفر، خود بر سه قسم است، گاه کفر به معنای کفران در مقابل شکر است، که حرام نیست، چون شکر ذاتاً واجب نیست، البته انجام واجباتی که خدا بر انسان فرض فرموده، لازم است، اما آیا واجب است انسان بگوید شکراً لله، خیر ث، مستحب است، و در قرآن، اسم این نوع از به جای نیاوردن شکر خدا، کفر گذاشته شده، با این که ممکن است آن فرد نه فقط مسلمان، بلکه مومن هم باشد، گاهی کفر به معنای ترک واجب است، مانند فردی که حج بر او واجب شده و مستطیع است اما به حج نمی‌رود، قرآن برای چنین شخصی فرموده: وَ مَن کَفَرَ، با این که این شخص کافر نیست، یعنی احکام کفر در مورد او جاری نمی‌شود، و نجس نیست، اما این شخص در روز قیامت با کافران محشور می‌شود، ولی در دنیا حکم کفر ندارد، و یک مرتبه‌ی عالی هم در کفر داریم که در آیات و روایات و احکام، به آن اشاره شده است.

ایشان در ادامه با اشاره به آیه ۶۸ سوره توبه: وَعَدَ اللَّهُ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا هِيَ حَسْبُهُمْ وَلَعَنَهُمُ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ مُقِيمٌ، خدا به مردان و زنان دو چهره و كافران آتش جهنم را وعده داده است در آن جاودانه‏ اند آن [آتش] براى ايشان كافى است و خدا لعنتشان كرده و براى آنان عذابى پايدار است، فرمودند: نفاق هم مراتبی دارد، گاهی کسی کاری انجام می‌دهد که از آن به نفاق تعبیر شده اما فعل حرام نیست، در نوع و مرتبه دیگرِ نفاق، مثلا اگر به کسی قول بدهیم که به او هدیه یا پولی بدهیم اما بعدا به قول خود عمل نکنیم، از این بدقولی تعبیر به نفاق شده، یعنی علاوه بر آن که این انسان دروغ گفته، از او تعبیر به منافق هم شده است، این کار اگر چه بد است، و آن فرد به عنوان منافق هم تعبیر شده، اما این نفاق، حرام نیست، و حتی مشمول این آیه شریفه نمی‌شود، یعنی جزای او نار جهنم نیست، لذا نفاق هم دارای مراتبی است که در قرآن و روایات به آن ها اشاره شده است.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: شرح آیات ۹۷ سوره آل عمران و ۲۲ و ۲۳ سوره فرقان، کیفیت قضای نمازهایی که خوانده نشده، برخی از احکام تشبه به کفار و تشبه مرد و زن به یکدیگر، حکم استفاده از لفظ امام برای غیرمعصوم، و برخی از احکام نفقه، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن‌ها اشاره و یا پاسخ داده شد. لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.