آیت الله العظمی شیرازی : در ایذاء ، هدف از انجام آن کار ، آزار رساندن به دیگران است ، اما در تاذی ، همان عمل با نیت آزار رساندن به دیگران صورت نمی گیرد ، لذا ایذاء حرام ، اما در تاذی دلیلی بر حرمت وجود ندارد

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز جمعه بیست و هشتم رجب سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با تفاوت مفهوم ایذاء و تاذی فرمودند : ایذاء به معنای آن است که شخصی ، دیگران را با عمل خود اذیت می کند و هدف وی از انجام این کار ، آزار رساندن به دیگران است ، اما تاذی به آن معناست که دیگران از همان عمل ، دچار اذیت می شوند ، اما فردی که این کار را انجام می دهد ، نیت آزار رساندن به دیگران را ندارد.

معظم له در ادامه فرمودند : در تاذی از باب «رُفِعَ ما لا يَعلَمونَ» ، یعنی آنچه که انسان آن را نمی داند ، بر او تکلیفی نیست ، بر فردی که به قصد انجام آزار دیگران ، عملی را انجام نمی دهد ، تکلیفی وجود ندارد ، چرا که در تاذی ، دلیلی وجود ندارد که موجب حرمت شود ، اما در ایذاء دلایل مختلفی وجود دارد ، از جمله بنا بر آنچه که گفته شده : “لا تؤذي أحداً ، احدی را آزار نده.

ایشان با ذکر یک مثال در رابطه با تاذی فرمودند : اگر شخصی یک نانوایی در محلی دایر می کند ، و فرد دیگری در همان محل نانوایی دیگری را راه اندازی می کند ، و قصد نانوای دوم ، آزار و اذیت دیگران نبوده است ، اما طبیعتا نانوای اول دچار اذیت می شود ، چرا که برای او مشتری کمتری خواهد آمد ، در اتکاز متشرعه ، این کار نانوای دوم حرام نیست ، علیرغم آنکه به مال دیگران ضرر وارد خواهد شد.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه تاکید فرمودند : هر جا ایذاء باشد، غالباً و عادتا تاذی هم هست، اما در عکس آن ، این گونه نمی باشد ، زیرا ممکن است انجام کاری تاذی باشد، اما ایذاء نباشد ، چرا که ایذاء ، در دو مورد مصداق پیدا می کند : اول آن که فعلی را به قصد اذیت کردن دیگران انجام دهد، و دوم عرفاً آن فعل موجب اذیت دیگران بشود ، به هر حال ، دلیلی بر حرمت صرف تاذی ، بدون اینکه یکی از این دو مورد در رابطه با آن مصداق داشته باشد، نداریم.

معظم له در در رابطه با برپایی عزای امام حسین که گاه موجب اذیت همسایگان می شود ، فرمودند : در هنگام عزاداری ، اگر صدای عزاداری آنچنان بلند شود که موجب ایذاء همسایگان شود ، جایز نیست ، و در اینجا ارتکاز متشرعه ، ملاک برای تشخیص این موضوع است ، در غیر این صورت ، عزای امام حسین علیه السلام ، اگر در ارتکاز متشرعه ، این عمل را موجب آزار و اذیت دیگران نداند ، ولو تعدادی از افراد اذیت بشوند ، حرام نیست ، بلکه عزای امام حسین ، فضیلت بوده و از شعائر الهی است.

ایشان در ادامه فرمودند: ایذاء مطلقا حرام است ، اما در تاذی ، در برخی موارد که موجب اذیت نمی شود ، به آن تاذی گفته می شود ، در اینجا اگر ارتکاز متشرعه ، آن را ایذاء نداند ، اشکال ندارد ، و حتی احتیاط در موردی که ارتکاز متشرعه نیست ، لازم نمی باشد ، البته گاهی تزاحم پیش می آید ، مثلا برپا کردن عزای امام حسین فضیلت دارد و از شعائر است ، و مقدم بر احتیاط است ، در عین حال ، باب احتیاط ، وسیع است ، بنا بر قول شیخ انصاری که در جای خود به این بحث اشاره کرده است که در مقابل دلیل ، احتیاط معقول است ، طبعا من هم ، این را به آن اضافه می کنم که موجب وسوسه نشود ، یعنی این نظر من است ، اما احتیاط در هر جا خوب است ، ولی احتیاط وجوبی در اینجا لازم نیست.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه چگونگی شکسته شدن نماز و لزوم افطار روزه فرمودند : اگر کسی به سفر رفت ، و ده روز در آن مکان ، اقامت نداشت ، باید نماز خود را شکسته بخواند ، و اگر در ماه رمضان است ، نبایستی روزه بگیرد.

معظم له در رابطه با وجوب شکسته خواندن نماز در سفر فرمودند : در روایت آمده که شکسته شدن نماز ، و افطار در سفر ، هدیه ی خدای متعال به مسافر است که از نمازهای واجب کاسته است ، و تکلیف روزه در این حالت از او برداشته است.

ایشان در ادامه فرمودند : برخی از منافقانِ اصحاب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ، این حکم الهی را نپذیرفتند ، که حضرت در این رابطه فرمودند : اگر کسی به شما هدیه داد ، آیا شما دوست دارید که آن شخص ، هدیه ی شما پس بفرستد ؟ ، چرا هدیه ی خدا را پس می فرستید ؟ لذا شکسته شدن نماز هدیه ی خداست.

آیت الله العظمی شیرازی هم چنین تاکید فرمودند : خواندن نماز شکسته در سفر واجب است ، و در صورتی که شخصی نماز را در سفر تمام بخواند ، نماز او باطل است ، مگر آنکه جاهل به مساله باشد.

معظم له در ادامه فرمودند : از آنجا که ما در عمل به احکام طبق فرمایش رسول خدا ، بایستی به قرآن و عترت عمل کنیم ، در روایت عترت طاهره در ۴ مکان انسان مخیر شده که نماز را کامل و یا شکسته بخواند.

ایشان هم چنین تاکید فرمودند : چهار شهر مکه مکرمه، مدینه منوره ، کوفه که شهر امیرالمومنین بوده و کربلا ، استثنا شده و انسان برای خواندن نماز در این چهار شهر مخیر شده است ، یعنی هم می توان در این ۴ شهر ، نماز خود را تمام ، و هم می تواند شکسته بخواند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با تمام خواندن نماز در کربلا فرمودند : در خصوص اتمام نماز در کربلا روایات متعددی وجود دارد ، و تنها اختلاف در حد آن می باشد ، برخی از روایات اشاره فقط به حائر نموده اند ، یعنی ۲۵ ذراع برابر با دوازده و نیم متر فاصله از هر طرف با قبر مطهر امام حسین و نه ضریح امام حسین ، چرا که قبر مطهر امام حسین علیه السلام با ضریح ایشان ۲۰ ذراع فاصله دارد.

معظم له در ادامه فرمودند : اما گروهی از فقها از جمله مرحوم سید محمدکاظم طباطبایی صاحب عروة الوثقی ، کل شهر کربلا را مشمول این حکم می دانند ، چرا که روایات معتبری وجود دارد که می فرماید که کربلا حرم امام حسین است یعنی موضوع کربلاست و فقط اختصاص به حائر ندارد.

آیت الله العظمی هم چنین تاکید فرمودند : بر اساس این دیدگاه ، کل مکه مکرمه، و کل مدینه منوره ، و کل کوفه شامل این حکم می شود ، و می توان نماز را در کل این شهرها تمام خواند.

معظم له در رابطه با نسخ در تشریع و نسخ در تکوین فرمودند : آنچه که صحیح به نظر می رسد ، همانگونه که در کتب اصول فقه آمده ، این است که نسخ ، نه در آیات قرآن کریم و نه در روایات وجود ندارد ، یعنی نسخ ، در تکوین و نه در تشریع می باشد.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : برخی از احکام اختلاف در وصیت ، برخی از احکام اختلاف در نسب هنگام تقسیم ارث ، حکم حجی که بر گردن میت بوده و آن را انجام نداده ، احکام ولد شبهه ، شرح آیه ۴۱ سوره عنکبوت ، احکام مربوط به فصل عشایری در برخی کشورها هم چون عراق رایج است ، احکام بیع در حال اضطرار و در حال اکراه ، و حکم و ثواب افزودن بر اقامت در کربلا ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.