آیت الله العظمی شیرازی : مطابق با فرمایش امیرالمومنین صلوات الله علیه ، حضرت زهرا سلام الله علیها ، ودیعه و رهینه ای بودند که به رسول خدا صلی الله و علیه بازگردانده شدند

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز پنجشنبه بیست و نهم جمادی الاول سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی ، در این نشست ، در رابطه با فرازی از خطبه ۲۰۲ نهج البلاغه ی امیرالمومنین صلوات الله در غم از دست دادن حضرت زهرا سلام الله علیها بیاناتی ایراد فرموده و به شرح آن پرداختند ، اين سخنان از آن حضرت روايت شده كه هنگام به خاك سپردن حضرت زهرا سلام الله علیها بر سر مرقد مطهر رسول اللّه صلی الله علیه و آله بیان داشته اند ، و امیرالمومنین صلوات الله علیه در فرازی از این خطبه خطاب به رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده اند : لَقَدِ اسْتُرْجِعَتِ الْوَدِيعَةُ وَ أُخِذَتِ الرَّهِينَةُ ، آن وديعه بازگردانده شد و آن امانت به صاحبش رسيد.

معظم له در شرح معنای ودیعه و رهینه فرمودند : بین ودیعه و رهینه فرق است ، و این دو لفظ ، در معنا با یکدیگر تفاوت دارند ، و حضرت امیر سلام الله علیه ، هر دو لفظ را خطاب به رسول خدا صلی الله علیه و آله عرض کردند.

ایشان در ادامه فرمودند : ودیعه مقابل ندارد ، اما رهن ، دِین است و مقابل دارد ، ودیعه چیزی است که به عنوان امانت به دیگری داده می شود ، و در مقابل آن چیزی دریافت نمی شود ، اما در رهن ، مثلا انسان پولی را قرض می دهد ، اما در مقابل آن چیزی مانند منزل یا قالی را به عنوان رهن می گیرد ، تا پس از بازپس گرفتن قرض ، آن رهن را بازگرداند ، و به هر دو لحاظ مطلب تام است ، و فرمایش امیرالمومنین در این زمینه مصداق دارد.

آیت الله العظمی شیرازی تاکید فرمودند : حضرت زهرا سلام الله علیها ، هم ودیعه نزد رسول الله صلی الله علیه و آله بودند ، و هم مقابل بودند که امیرالمومنین علیه السلام ،‌ آن مقداری که مامور بودند و وظیفه داشتند دفاع از آن کنند ، لذا شاید رهینه به این لحاظ گفته شده باشد ، و با این کلام ، حضرت امیر در حقیقت فرموده اند که من این رهینه و این ودیعه را باز می گردانم.

معظم در رابطه با لزوم فراگیری علوم دینی فرمودند : طلب علم و تفقه در دین ، برای هر شخص و ارشاد دیگران ، واجب کفایی است ، و تا زمانی که به قدر کفایت در این زمینه وجود ندارد ، واجب عینی است ، و در هر صورت امری واجب است ، چه کفایی و چه عینی باشد.

ایشان در رابطه با استنقاذ و تملک مال غیر مسلمانان فرمودند : استنقاذ مال از کافر حربی و در زمان حرب ، اشکال ندارد ، و این اقدام ، بیع نیست ، بلکه نوعی عذر است که برای استنقاذ و تملک مال از آن استفاده می شود ، اما در مورد کافر غیرحربی یا کافر حربی در غیر حال حرب ، این قاعده در مورد آن جاری نمی شود.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم بیع کالی به کالی فرمودند : بیع کالی به کالی ، عرفا بیع است ، چرا که بیع دو طرف دارد ، ثمن ( بهای کالا ) ، و مُثمن ( مال و کالای خریداری شده ) ، گاهی اوقات ، انسان ، ثمن را می دهد ، و مثمن را نمی گیرد ، که به این نوع بیع ، بیع سلف می گویند ، گاه مثمن را می گیرد ، و ثمن را نمی دهد ، که نام آن ، دِین است ، گاه ثمن را می گیرد و مثمن را هم می دهد ، که این شکل از بیع ، بیع متعارف و یا به تعبیری بیع نقدی است ، گاه نه ثمن را می دهد ، و نه مثمن را می گیرد ، و فقط یک مقابله انجام می دهد ، که این نوع معامله هم عرفا بیع است ، اما دلیل خاص وجود دارد که شارع ، این نوع بیع را منع کرده است ، لذا گفته شده که این بیع باطل است ، مانند ربا که نوعی بیع است ، همانگونه که در آیه ۲۷۵ سوره بقره فرموده : قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا ، گویند فرقی بین تجارت و ربا نیست؛ حال آنکه خدا تجارت را حلال و ربا را حرام کرده است ، یعنی با آن که ربا بیع است ، اما شارع آن را نهی کرده است.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : احکام بیع با برخی از اوراق نقدی ، برخی از احکام مربوط به اثبات قتل و لوث ، برخی از احکام مربوط به ارث ، و تشریح معنای سهم امام ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.