آیت الله العظمی شیرازی : اگر انسان مدتی به فتوای مجتهدی عمل کرد و پس از آن متوجه شد که اعلم مجتهد دیگری است ، اعمال گذشته ی او اشکال ندارد

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز شنبه سوم جمادی الاول سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی ، در رابطه با تبعیض در تقلید فرمودند : این مساله در کتاب عروة الوثقی آمده و اکثر فقها هم مطابق با آن نظر داده اند که تبعیض در تقلید جایز نیست ، و مکلف نمی تواند در برخی از مسائل از یک مجتهد و در برخی مسائل دیگر از مجتهد دیگری تقلید کند.

معظم له در ادامه فرمودند : البته تبعیض در تقلید ، در جایی که اعلم بودن شرط نیست یا شناخت اعلم از بین چند نفر ، ممکن نباشد ، اشکال ندارد ، لذا اگر در جایی اعلم بودن شرط است ، و هم چنین اعلم بودن محرز است ، تبعیض در تقلید ، جایز نیست.

ایشان با اشاره به برخی دیگر از موارد جواز تبعیض در تقلید ، فرمودند : تبعیض در تقلید میان دو مجتهدی که در علم ، مساوی هستند یا لااقل اعلم بودن محرز نیست ، هم اشکال ندارد.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با اعمال فردی که چند سالی به فتوای مجتهدی عمل کرده ، و بعدا برای او مشخص می شود که اعلم مجتهد دیگری است ، فرمودند : در اینجا قاعده ی اِجزا جاری می شود و اعمال گذشته ی این فرد ، مورد قبول است ، اما باید از این پس به فتوای مجتهد اعلم ، عمل نماید.

لازم به ذکر است که اِجزاء ، اصطلاحی در علم اصول فقه است که در لغت از ریشه «جزء» گرفته شده ، و به معنای اکتفا کردن به چیزی است ، و در اصطلاح اصولی به معنای کافی‌بودن عمل انجام‌شده از اعاده و قضا یا ساقط شدن قضا می باشد ، و در این باب در علم اصول فقه ، و مسائل مربوط به آن ، فروع مختلفی بیان شده است.

معظم له در ادامه فرمودند : در تقلید ، اگر جهل به اعلمیت یا چیزهایی دیگری بود ، قاعده ی اِجزاء ، مورد استفاده قرار می گیرد ، یعنی گذشته ها قبول است ، اما از این به بعد باید با شرایط جدید عمل کند ، این مساله ، در باب تقلید در عروة الوثقی آمده و دارای فروع مختلفی است ، و غالبا آن را حاشیه نکرده اند ، و حتی من دیدم که برخی از مراجع تقلید که در اصول گفته اند که قاعده ی اِجزاء ، حتی در این مورد ، قابل قبول نیست ، اما در عروة الوثقی ، در باب تقلید ، آن را حاشیه نکرده اند ، و آن را قبول کرده اند.

ایشان در رابطه با وصیت میت به فردی غیر از ورثه ، فرمودند : اگر وصیت ، مسلم است ، چه نوشته شده باشد ، و چه نوشته نشده باشد ، چه شاهد داشته باشد ، چه شاهد نداشته باشد ، اگر ورثه ، یقین به وصیتی داشته باشند ، باید طبق آن عمل کنند ، اما اگر برای آنان ، یقین حاصل نشده ، نیاز به شاهد دارد.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : اگر ورثه قبول دارند که میت ، به شخصی ، وصیتی کرده ، آن ها ملزم به اجرای وصیت هستند ، و انجام آن ، بر آن ها واجب است ، اما اگر بینی و بین الله نمی دانند که چنین وصیتی به شخصی صورت گرفته ، آن شخص برای اثبات آن وصیت ، باید بینه بیاورد ، و کسی که به او وصیت شده ، مسئول به انجام آن است ، مگر آن که نتواند آن را انجام دهد.

معظم له در رابطه با کلماتی که در قرآن معنای مشابه دارند ، فرمودند : کتابی به نام الفروق فی اللغة در این زمینه وجود دارد ، که لغت هایی را که مترادف ، و به یک معنا هستند را در این کتاب شرح داده است ، مانند انسان و بشر ، خوف و خشیت ، و … ، و فرق بین آن ها را هم بیان کرده است.

ایشان در رابطه با برخی از احکام مربوط به جواب سلام ، فرمودند : شرط سلام و جواب سلام ، اخلاص و عبادت نیست ، و اگر یک عده ای به کسی سلام کردند ، و او به یکی از آن ها جواب دارد ، مقتضای اطلاقات این است که کافی است ، و فرق نمی کند که آن شخص مسلمان یا غیرمسلمان باشد ، لذا قاعده این است که تکلیف ساقط شده است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : اگر سلام به مسلمانان صورت گرفته باشد ، در چنین شرایطی تکلیف ساقط نمی شود ، اما اگر سلام به مجموع افرادی صورت گرفته که یکی از آن ها غیرمسلمان است ، و بقیه مسلمان یا غیرمسلمان هستند ، اگر شخص غیرمسلمانی هم جواب داد ، از مسلمانان ، تکلیف ساقط می شود.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : فضیلت زیارت امام حسین علیه السلام ، حکم فروش یا نقل وقف عام و خاص ، برخی از احکام حج ، شرط حجیت اجماع ، و برخی از احکام مربوط به خبر عادل و ثقه ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.