آیت الله العظمی شیرازی : زن می تواند با وکالت دادن به شوهر ، حقِ نفقه ی خود را اسقاط کند ، همان گونه که می تواند هنگام عقد ، از شوهر وکالت بگیرد که حق طلاق با زن باشد

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز چهارشنبه دوم ربیع الثانی سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در این نشست در رابطه با وکالت و برخی از شروط آن فرمودند : با آن که نفقه ی زن بر مرد واجب است ، زن می تواند به شوهر ، وکالتِ اسقاطِ نفقه بدهد ، همان گونه که علی رغم آن که طلاق با مرد است ، زن می تواند از مرد وکالت بگیرد و این حق را از مرد سلب کند ، و هنگام عقد ، شرط کند که طلاق با زن باشد ، و اگر مرد این شرط را قبول کرد که زن از طرف او وکیل باشد که خودش را طلاق بدهد ، این وکالت معتبر است ، همانند این که به کسی وکالت می دهیم که خانه ی ما را بفروشد ، یا برای ما زمین بخرد ، یا لباس خریداری کند ، و وکالت در همه ی این موارد صحیح است.

معظم له با اشاره ی مجدد به معتبر بودن وکالتِ اسقاطِ نفقه از طرف زن به مرد و دادن حق طلاق از طرف مرد به زن ، فرمودند : این دو موردی که برای وکالت ذکر شد ، هر دو ایقاع هستند ، و گفتن لفظ و اظهار آن در وکالت لازم است ، اما گفتن لفظ قبول ، برای پذیرش وکالت لازم نیست.

لازم به ذکر است که ایقاع، عملی شرعی و حقوقی است که با اراده یک فرد، انجام می شود ، برای ایجاد ایقاع، وجود شرایطی، مانند قصد و رضا، اهلیت اعمال کننده اراده، الزامی است ، از تفاوت عقد و ایقاع، می توان به این موضوع اشاره کرد، که عقد برای ایجاد، به دو اراده و ایقاع به یک اراده، نیاز دارد.

ایشان با اشاره به این که وکالت برای آینده جایز است ، فرمودند : اگر به شخصی وکالت می دهید که وقتی به شما ارث رسید ، او حق داشته باشد که آن را ، از طرف شما به خودش ببخشد ، این وکالت معتبر است ، لذا همان گونه که مرد ، با وکالت به زن می تواند حق طلاق را از خود اسقاط کند ، انسان می تواند حق ارث را ، به این صورت ، از خود اسقاط نماید.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به این نکته که اسقاط قبل از این که کسی مستحق بشود ، معنا ندارد ، فرمودند : مثلا اگر بگوید ارثی که در آینده به من می رسد ، به شما وکالت می دهم تا از طرف من به خودتان ببخشید ، این اسقاط معتبر نیست ، اما اگر وکالت دهد که اگر من زنده بودم و پدرم از دنیا رفت ، و به من ارث رسید ، شما حق دارید ، این ارثی که متعلق به من است را از طرف من به خودتان ببخشید ، این اشکالی ندارد.

معظم له با اشاره به تکلیف فقیه در زمان متحیر شدن میان شهرت متقدمین و متاخرین ، فرمودند : این از موارد احتیاط است ، لذا زمانی که شهرت ، نزد متقدمین یا شهرت نزد متاخرین ، اتفاق افتاد ، و فقیه متحیر شد ، و نتوانست از قرائن ، صحت شهرت متقدمین یا متاخرین را به دست آورد ، لازم است احتیاط نموده و جمع بین آن دو را نماید.

ایشان در ادامه فرمودند : من به صورت مکرر عرض کرده ام و در کتاب جواهر الکلام و سایر کتب فقهی هم موجود است که اطلاقات در تمامی ابواب فقه ، در مصادیق متعارفه ، منصرف است ، حال اگر امر غیرمتعارفی رخ داد ، این شامل اطلاقات نمی شود ، و مردم می توانند از آن تقلید کنند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با تکلیف فقیه در این گونه موارد ، فرمودند : در زمانی که صحت شهرت مشخص نشد ، اگر اقل و اکثر ، وجود دارد ، اکثر را انتخاب می کند ، اگر هر دو متباین بودند ، بین آن ها جمع می کند.

معظم له در ادامه با اشاره به تفاوت معنای عدالت و تساوی ، فرمودند : مثلا اگر نزد شما حیوانات و پرندگان گوناگونی وجود داشت ، آیا عدالت آن است که به صورت مساوی و یکسان به همه ی آن ها غذا بدهیم ؟ ، عدالت در اینجا به آن معناست که غذای مناسبی برای پرندگان و غذای مناسبی به گوسفند و گاو و سایر حیوانات داده شود ، نه آن که غذای مساوی و یکسانی داده شود ، لذا عدالت به معنای تساوی نیست.

ایشان در ادامه با اشاره به دلیل نوع خلقت انسان ها فرمودند : این که خدای متعال انسان ها را به گونه های مختلف مانند سیاه و سفید و سرخ و زرد می آفریند ، بر اساس حکمت اوست ، که این مساله در قرآن هم ذکر شده است ، آن چنان که در آیه 22 سوره روم آمده : وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِلْعَالِمِينَ ، و یکی از آیات (قدرت) او خلقت آسمانها و زمین است و یکی دیگر اختلاف زبانها و رنگهای شما آدمیان، که در این امور نیز ادله‌ای (از صنع و حکمت حق) برای دانشمندان عالم آشکار است ، و همه این ها از حکمت خدای عزوجل است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه در رابطه با حکمت خدای متعال در نوع آفرینش انسان ها فرمودند : دلیل و حکمت این گونه موارد ، برای ما روشن نیست ، اما آن چه که مشخص است ، این است که خدا ، حکیم است ، و همانند طبیب که برای معالجه بیماران گوناگون تشخیص می دهد که به کسی یک قرص ، به شخص دیگر دو قرص ، و به دیگری شربت بدهد ، و در اینجا ما از طبیب نمی پرسیم که چرا به صورت یکسان و مساوی به بیماران دارو ندادی ، چرا که تصور می کنیم عدالت و حکمت اقتضا می کند که طبیب ، متناسب با مریض و نوع بیماری او ، به آنان دارو بدهد ، بنابراین چون خدا حکیم است ، و هر آن چه که آفریده از حکمت اوست ، بایستی در رابطه با دلیل گوناگونی آفرینش او ، چنین باوری داشته باشیم.

معظم له در رابطه با دلیل و حکمت آفرینش و افعال و کردار الهی فرمودند : اگر ائمه علیهم السلام ، دلیل و حکمت افعال و کردار الهی را به ما گفتند ، بر ما مشخص می شود ، اما اگر نگفتند ، ما دلیلش را نمی دانیم.

ایشان با اشاره توصیه های متصدیان پرواز در طول سفر با هواپیما به مسافران ، فرمودند : وقتی متصدیان پرواز برای آن که هواپیما ، پرواز ایمنی داشته باشد ، و به سلامت فرود بیاید ، برای شما توضیح می دهند که شما چه کارهایی باید انجام بدهید و شما به آنان اعتراض نمی کنید ، چون آن ها آشنا و خبیر به مسائل هواپیما و پرواز هستند ، و با خود می گویید که شاید به دلیل و حکمتی ، این فرد متخصص ، چنین توصیه هایی می کند ، در حالی که خدای عزوجل ، حکیم مطلق است ، طبعا تمامی افعال و کردار او ، بر اساس دلیل و حکمت است.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : ثبوت عصمت صغری برای حضرت زینب سلام الله علیها ، معنا و مراتب ایثار ، موارد سجده ی سهو ، برتر بودن زیارت امام حسین علیه السلام نسبت به حج در روایات ، بلااشکال بودن هر گونه حرکتی که در صحت نماز اخلال ایجاد نکند ، عنایات خدای متعال به افراد متقی ، استحباب استماع قرآن ، و ملاک بودن فهم عرف در اطلاقات ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید