آیت الله العظمی شیرازی : مواد مخدر شامل حکم حرمت خمر نمی شود اما به دلایل دیگری ، مصرف و خرید و فروش آن جائز نیست

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز چهارشنبه ، بیست و پنجم ربیع الاول سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در این نشست در رابطه با حکم استفاده از مواد مخدر فرمودند : حکم حرمت همانند مُسکرات ، شامل مواد مخدر نمی شود ، اما در مورد عدم جواز استفاده از مواد مخدر ، دلایل دیگری نزد ما وجود داد ، که مهم ترین آن ، این است که در پی فراگیر شدن مصرف آن ، جامعه دچار فساد محض می شود.

معظم له با اشاره به این که مواد مخدری که اصالتا مایع نباشد ، نجس نیست ، فرمودند : استفاده از مواد مخدر مگر به اندازه ضرورت برای مواردی چون معالجه ی امراض و تسکین دردها جائز نیست ، و بیش از این مقدار ، استفاده و مصرف آن مُجاز نمی باشد.

ایشان با اشاره به متفاوت بودن حکم مواد مخدر و مُسکرات فرمودند : حکم حرمت خمر شامل مواد مخدر نمی شود ، اما چه در اعتیاد و چه غیراعتیاد ، مصرف آن به دلیل گسترده شدن آن در جامعه ، که در نتیجه باعث فساد محض می شود و به ویژه جوانان را مبتلا به آن خواهد کرد ، جائز نیست ، و اگر هم در مواردی فتوا به جواز آن داده شده ، از باب عنوان ثانوی بوده است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : مرحوم شیخ انصاری در اول کتاب مکاسب محرمه با استناد به روایتی : از عبارت وكل شئ يجيئ منها الفساد محضا و هر چیزی که پیامد آن ، فساد محض باشد ، و چنانچه این قاعده در مورد هر چیزی جاری شود ، استفاده کرده است و نظر ایشان هم این است که هم استفاده و هم خرید و فروش چنین مواردی جایز نیست ، اما در گذشته که بیشتر استفاده دارویی از برخی از این گونه مواد می شد ، در برخی از عطاری ها ، عَرضه ی آن ها برای درمان برخی از بیماری ها متعارف بود ، اما اگر استفاده از آن ها موجب فساد محض در جامعه شود ، جایز نیست.

معظم له در رابطه با شرط عدالت برای امامت جماعت و قضاوت و مرجعیت ، فرمودند : در نماز جماعت شرط نیست که امام جماعت ، خودش را عادل بداند ، بلکه شرط آن است که کسانی که پشت سر او نماز می خوانند ، او را عادل بدانند ، چون به مامومین گفته شده است پشت سر انسان غیرعادل نماز نخوانید ، اما به امام جماعت گفته نشده اگر عادل نیستی نباید امام جماعت بشوی.

ایشان در ادامه فرمودند : البته در مقام مرجعیت تقلید و قضاوت ، مساله متفاوت است ، و اگر انسان خودش بداند که عادل نیست ، جائز نیست فتوا بدهد ، و یا اگر قاضی خودش می داند که عادل نیست ، ولو دیگران او را عادل بدانند ، جایز نیست قضاوت کند ، اما این مساله در امامت جماعت ، شرط نیست.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با قاعده میسور که یک قاعده فقهی است ، و منظور از این قاعده آن است که هرگاه خداوند عملی را بر مکلف واجب گرداند و آن عمل دارای اجزاء و شرایطی بود، اگر برای مکلف به جا آوردن همه اجزاء ممکن نبود ، انجام بعض دیگر ساقط نمی شود ، فرمودند : اگر کسی قاعده میسور را قبول کرد که غالبا عملا از متقدمین و متاخرین قبول کرده اند ، بر اساس سه روایت بوده که سند هر سه روایت ، فی نفسها معتبر نیست ، اما وقتی جبر سندی شد ، در آن زمان ، به اطلاق خود روایت می شود الميسور لا يسقط بالمعسور ( میسور اگر با سختی همراه بود ، شاقط نمی شود ) را می توان اخذ کرد.

معظم له در ادامه فرمودند : فقها در این زمینه عملا مطلقا به این قاعده عمل کرده اند ، و علی رغم آن که برخی از فقها نظیر مرحوم آخوند نسبت به آن اشکال کرده اند ، اما در فقه ، طبق همین قاعده در جاهایی فتوا داده و به آن عمل کرده اند.

ایشان با اشاره به عمل مشهور فقها در رابطه با این قاعده فرمودند : اگر این عمل مشهور ، جبر سندی داشته باشد ، میسور همانند یک روایت معتبر می شود ، البته در جاهایی که قاعده میسور صدق کند و تفاوتی ندارد که شامل افراد یا اجزا باشد ، لذا مرحوم آخوند که هم رساله عملیه دارد و هم بر رساله صاحب جواهر و شیخ انصاری و میرزای بزرگ شیرازی حاشیه دارد ، وقتی آرای ایشان را بررسی می کنیم ، متوجه می شویم که ایشان خودش به صورت مطلق ، به این قاعده عمل کرده است و من در برخی از نوشته هایم که منتشر شده با ذکر مثال ، به برخی از آن ها اشاره کرده ام.
سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : موارد صحت نماز در صورت نجس بودن لباس یا بدن ، حکم استفاده از غذای اهل کتاب ، حکم وضو در مواضعی که محل رویش مو است ، روایات مُرسله ای که مورد قبول است ، شرط اجتهاد برای قضاوت ، و حکم معامله با کسی که مال او مخلوط به حرام است ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱:۱۵ دقیقه به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید