آیت الله العظمی شیرازی: در مستحبات ، خواندن قسمتی از دعای کمیل ، یا خواندن یک بار لعن و سلام زیارت عاشورا و به جای آن مِائَةَ مَرَّةٍ گفتن ، اشکال ندارد ، و شامل حرمت و بدعت نمی شود

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز یکشنبه دهم صفر سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در این نشست در رابطه کیفیت به جا آوردن مستحبات فرمودند : مرحوم صاحب جواهر در باب مستحبات و مرحوم آیت الله العظمی سید محمد شیرازی در کتاب الدعاء و الزیارة مفصل بحث کرده اند که در مستحبات جائز است که انسان ، قسمتی از آن را انجام بدهد ، مثلا بخشی از دعای کمیل یا دعای سمات را بخواند ، یا در نماز شب ، فقط چهار رکعت بخواند.

معظم له در ادامه فرمودند مرحوم صاحب جواهر بدون آن که نام کسی را بیاورد می گوید بعضی از فقها اشکال کرده اند و گفته اند این خلاف عبادات موظفه است اما ظاهرا مشهور قبول کرده اند ، و من خودم هم فقیه مشخصی را ندیده ام که به این موضوع اشکال کرده باشد.

ایشان در رابطه با مستحباتی مانند لعن و سلام زیارت عاشورا فرمودند : اگر انسان به جای صد بار لعن و سلام ، یک بار بخواند و بعد بگوید مِائَةَ مَرَّةٍ ، که در حقیقت عبارتی اضافه می شود ، این اضافه کردن از دو جهت است ، یک جهت که سابقا مفصلا بحث شد که از روایات مختلف در ابواب گوناگون استفاده می شود که در باب اقتضائیات ، مستحبات و مکروهات ، توسعه است ، لذا از این باب ، گفتن یک مرتبه لعن و سلام و مِائَةَ مَرَّةٍ را ذکر کردن اشکال ندارد ، و جهت دوم آن که شاید این مساله شامل قاعده میسور بشود ، قاعده میسور یعنی در شرایطی شاید نتوان به تمام تکلیف عمل کرد، اما عمل به بخشی از آن، امکان‌پذیر باشد. انجام مقدار ممکن از یک تکلیف، به دلیل قدرت نداشتن بر انجام آن به ‏طور کامل را «قاعده میسور» می‌گویند.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : البته قاعده میسور بیشتر مربوط به واجبات است و در مستحبات حتی اگر انسان دچار حرج و ضرر نباشد ، یا حال و حوصله ندارد ، چنانچه بخشی از مستحب را به جا آورد یا در اذکاری که وارد شده که چند مرتبه خوانده می شود ، یک مرتبه بگوید و بعد مثلا بگوید مِائَةَ مَرَّةٍ ، اشکال ندارد و احتمالا شبهه حرمت و بدعت ، شامل آن نمی شود.

معظم له با تاکید بر این که ، این مساله شامل الزامیات نمی شود لذا اگر کسی به جای چهار رکعت نماز واجب ، دو رکعت خواند ، این فایده ندارد ، فرمودند : اما در مستحبات ، علی الظاهر شامل قاعده میسور می شود ، و علاوه بر آن ، گویا از حضرت نوح هم نقل شده که ذکری را خوانده و بعد گفته است ألف مرّة ، که این خودش مویّد است.

ایشان با اشاره به قاعده ی میسور فرمودند تنقیص یا زیاده در این قاعده تفاوت ندارد ، مثلا در نماز ایماء ، انسان با اشاره ، رکوع و سجده می کند یا در زیارت عاشورا ، انسان لعن یا سلام را می گوید و به جای صد بار خواندن لعن و سلام می گوید : مِائَةَ مَرَّةٍ

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند انسان اگر در مستحبات ، چیزی را اضافه کند یعنی به جای هشت رکعت نماز شب ، ده رکعت بخواند ، این شامل بدعت می شود ، چون عبادت دلیل می خواهد ، اما کمتر خواندن ، علی الظاهر اشکالی ندارد ، چون در باب مستحبات توسعه است ، مگر در جاهایی که مسلّم است ، مثلا اینکه انسان سوره حمد را نخواند ، چرا که روایت است لَا صَلَاةَ لِمَن لَمْ يَقْرَأْ بفَاتِحَةِ الكِتَابِ یعنی هیچ نمازی خوانده نمی شود مگر با فاتحة الکتاب ، البته علامه حلی در کتاب تحریر نقل می کند که حتی سوره حمد هم لازم نیست خوانده شود ، اگر چه در جاهای دیگر ، ایشان چنین فتوایی ندارد ، یعنی در مستحبات از جمیع جهات توسعه است مگر جهاتی که اجماعی یا ارتکازی باشد.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : احکام قضای نماز فوت شده در حالت اغماء و جنون ، برخی از احکام قضا و کفاره روزه ، احکام سجده و رکوع در نماز ایماء ، شرح آیه ۳۰ سوره روم ، برخی از شرایط امر به معروف و نهی از منکر ، و شرایط و ثواب زیارت امام حسین علیه السلام در صورتی که انسان مریضی داشته باشد ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱:۱۵ دقیقه به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.