پدیده «گوستینگ» در نوجوانان ایرانی؛ فرار از تنش یا نمایش قدرت؟
پدیده «گوستینگ» در نوجوانان ایرانی؛ فرار از تنش یا نمایش قدرت؟
بنابر نقل «فصل‌نامه پژوهش‌های روان‌شناختی کاربردی» دانشگاه تهران، پژوهشی جدید نشان می‌دهد نوجوانان ایرانی برای کاهش تنش و فرار از مواجهه مستقیم، گاه رابطه خود را به روش «گوستینگ» قطع می‌کنند.
رفتاری که علاوه بر پیامدهای روانی برای طرف مقابل، خود فرد را نیز با احساس گناه و بی‌اعتمادی مواجه می‌کند.
«گوستینگ» (Ghosting) به معنای قطع ناگهانی و کامل ارتباط با یک فرد بدون اطلاع یا توضیح دادن است.
به عبارت ساده، وقتی کسی «گوستینگ» می‌کند: دیگر پاسخ پیام‌ها یا تماس‌های شما را نمی‌دهد، از دیدن یا گفتگو با شما اجتناب می‌کند، و هیچ دلیلی برای پایان رابطه ارائه نمی‌دهد.
این رفتار معمولاً در روابط دوستانه، عاشقانه یا حتی کاری میان نوجوانان و بزرگسالان دیده می‌شود و باعث احساس سردرگمی، دلخوری و بی‌اعتمادی در طرف مقابل می‌شود.
پژوهشی تازه از گروه مشاوره دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، شامل نفیسه یوسفی، عباس جواهری محمدی و سمیه شاهمرادی، نشان می‌دهد «گوستینگ» یا قطع ناگهانی رابطه بدون توضیح، میان نوجوانان ایرانی گسترش یافته است.
بنابر نقل این فصل‌نامه، مصاحبه با ۲۰ دختر ۱۶ تا ۱۸ ساله ساکن تهران که در سال تحصیلی ۱۴۰۲–۱۴۰۳ دست کم یک بار این رفتار را تجربه کرده بودند، نشان می‌دهد این اقدام پیش از هر چیز راهی برای فرار از اضطراب و کاهش پیامدهای منفی پایان رابطه است.
نتایج پژوهش حاکی است دو محور اصلی در استفاده از گوستینگ وجود دارد: فرار از تنش و نیاز به کنترل شرایط، و ضعف در مهارت‌های ارتباطی و ناتوانی در گفتن «نه».
شماری از نوجوانان باور داشتند که مواجهه مستقیم باعث افزایش تنش می‌شود، بنابراین رابطه را ناگهانی قطع می‌کردند.
برخی دیگر این رفتار را نوعی قدرت‌نمایی می‌دانستند تا کنترل رابطه را در دست خود نگه دارند.
به گفته پژوهشگران، تجربه‌های پیشین نیز نقش مهمی دارد؛ نوجوانانی که خود پیش‌تر «گوست شده بودند» یعنی «بدون اطلاع یا توضیح، ناگهان با آن ها قطع رابطه صورت گرفته بود» این رفتار را تکرار می‌کنند.
عوامل شناختی-عملکردی مانند ترس از قضاوت، احساس بی‌ارزش بودن و توقع ذهن‌خوانی طرف مقابل نیز در گسترش این پدیده مؤثر است.
پژوهشگران هشدار داده‌اند که پدیده گوستینگ پیامدهای روانی قابل توجهی برای خود فرد ایجاد می‌کند و می‌تواند احساس گناه، شرم، خودسرزنش‌گری و بی‌اعتمادی طولانی‌مدت را افزایش دهد.
کارشناسان توصیه کرده‌اند مشاوران مدارس و متخصصان سلامت روان، آموزش مهارت‌های ارتباطی و حل تعارض را در برنامه‌های خود بگنجانند تا نوجوانان بتوانند روابط اجتماعی سالم‌تری داشته باشند و آسیب روانی ناشی از پدیده گوستینگ کاهش یابد.
