بورسیه‌های تحصیلی و نفوذ پنهان قدرت‌های جهانی در آفریقا؛ از وعده توسعه تا وابستگی فرهنگی و اقتصادی
بورسیه‌های تحصیلی و نفوذ پنهان قدرت‌های جهانی در آفریقا؛ از وعده توسعه تا وابستگی فرهنگی و اقتصادی
در حالی‌که قدرت‌های بزرگ از توسعه آموزشی در آفریقا سخن می‌گویند، گزارش‌های تحلیلی نشان می‌دهد بورسیه‌های تحصیلی به ابزاری مؤثر برای گسترش نفوذ ژئوپلیتیکی و فرهنگی این کشورها تبدیل شده و زمینه‌ساز وابستگی بلندمدت ملت‌های آفریقایی شده است.
بورسیه‌های تحصیلی که ظاهراً با هدف توسعه انسانی و ارتقای آموزش در آفریقا اعطا می‌شوند، در واقع بخشی از راهبرد قدرت نرم کشورها برای نفوذ فرهنگی، اقتصادی و سیاسی در این قاره هستند.
به گزارش شبکه الجزیره، وزارت خارجه فرانسه دیپلماسی آموزشی را یکی از ارکان سیاست نفوذ خود می‌داند و هدف از آن را تربیت نخبگان همسو با ارزش‌های فرهنگی و سیاسی فرانسه عنوان کرده است.
آمارها نشان می‌دهد چین، آمریکا، فرانسه، روسیه و ترکیه طی دو دهه گذشته به‌طور گسترده پذیرای دانشجویان آفریقایی بوده‌اند.
بر اساس گزارش یونسکو و مؤسسه آموزش بین‌المللی، شمار این دانشجویان از چند هزار نفر در آغاز دهه ۲۰۰۰ به صدها هزار نفر در سال ۲۰۲۴ رسیده است.
تنها در چین بیش از ۳۶۰ هزار دانشجوی آفریقایی مشغول تحصیل‌اند و پکن وعده داده سالانه ده‌ها هزار بورسیه جدید در چارچوب طرح «راه ابریشم» ارائه کند.
گزارش یونسکو نشان می‌دهد ضعف آموزش، فقر و بیکاری، جوانان آفریقایی را به مهاجرت آموزشی سوق داده است.
با این حال، مطالعه‌ای در دانشگاه کمبریج تأکید می‌کند که گزینش دانشجویان معمولاً بر پایه منافع سیاسی و اقتصادی کشورهای میزبان انجام می‌شود.
به گزارش الجزیره، بسیاری از فارغ‌التحصیلان آفریقایی پس از بازگشت، به «پل‌های نفوذ» فرهنگی و سیاسی قدرت‌های خارجی بدل می‌شوند.
شبکه‌های فارغ‌التحصیلان، همچون شبکه فرانسوی با بیش از ۶۰۰ هزار عضو، پیوندهای بلندمدت را حفظ می‌کنند.
به گفته بنیاد توسعه ظرفیت‌های آفریقایی، پیامد این روند فرار گسترده مغزها و تضعیف نظام‌های آموزشی قاره است.
کارشناسان هشدار می‌دهند بورسیه‌ها اگر به اصلاح آموزش بومی منجر نشوند، چرخه‌ای از وابستگی و نابرابری را بازتولید خواهند کرد.
