در حالی که افغانستان هنوز درگیر بحران‌های اقتصادی و اجتماعی پس از سلطه طالبان است، موج گسترده‌ای از بازگشت مهاجران افغانستانی از ایران آغاز شده است.
بازگشتی که به گفته منابع رسمی طالبان، طی دو روز اخیر به بیش از شصت هزار نفر رسیده و نگرانی‌ها درباره وقوع یک بحران انسانی را افزایش داده است.
به گزارش منابع محلی در ولایت هرات، طی روزهای اخیر بازگشت مهاجران افغانستانی از ایران از طریق گذرگاه مرزی اسلام‌قلعه به طرز کم‌سابقه‌ای افزایش یافته است.
پایگاه خبری رادیو بین‌المللی فرانسه «ار.اف.ای» دفتر والی طالبان در هرات اعلام کرده‌است که تنها در دو روز گذشته، بیش از شصت هزار مهاجر افغانستانی از ایران وارد افغانستان شده‌اند.
پیش‌تر نیز احمدالله متقی، رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان در هرات، اعلام کرده بود که در یک روز، بیش از سی هزار نفر از طریق همین گذرگاه به کشور بازگشته‌اند.
این در حالی است که مسئولان طالبان آمار مشخصی از تعداد افراد اخراج‌شده و بازگشته به‌صورت داوطلبانه ارائه نکرده‌اند.
بازگشت مهاجران افغانستانی از ایران، هم‌زمان با تشدید تنش‌های منطقه‌ای به‌ویژه درگیری میان ایران و اسرائیل، شتاب گرفته است.
مقام‌های طالبان می‌گویند خدمات اولیه‌ای همچون آب، غذا و کمک‌های اولیه در مرز فراهم شده، اما بسیاری از این مهاجران پس از سال‌ها زندگی در ایران، اکنون فاقد سرپناه یا محل اقامت مشخص در داخل افغانستان هستند.
از سوی دیگر، دفتر سازمان ملل در افغانستان (یوناما) نسبت به بحران انسانی ناشی از بازگشت‌های گسترده از ایران و پاکستان هشدار داده و اعلام کرده که ظرفیت‌های بشردوستانه موجود، تنها پاسخ‌گوی بخش کوچکی از نیازهای فوری مهاجران آسیب‌پذیر است.
در همین زمینه، وزیر خارجه طالبان در دیدار با سفیر ایران خواستار بازگشت تدریجی مهاجران و همکاری بیشتر برای مدیریت بحران شده است.
این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که افغانستان همچنان با بحران‌های چندلایه اقتصادی، اجتماعی و امنیتی مواجه است و نهادهای بین‌المللی خواستار اقدام فوری جامعه جهانی برای جلوگیری از گسترش فاجعه شده‌اند.
