آیت الله العظمی شیرازی: عصمتی که مختص چهارده معصوم علیهم‌السلام است، برای دیگران حتی انبیاء و ملائکه وجود ندارد

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، روز چهارشنبه سوم جمادی الاول سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در این نشست در رابطه با مراتب عصمت فرمودند : مرحوم علامه مجلسی در کتاب های بحارالانوار ، مرآت العقول ، و شرح تهذیب ، در موارد متعدد و مرحوم شریف مرتضی در کتاب تنزیه الانبیاء ذکر کرده اند ، عصمت دارای مراتبی است ، همان گونه که در عدالت ، مراتبی وجود دارد ، مثلا ممکن است که سه امام جماعت عادل وجود داشته باشند ، اما یک کدام از آنان اقوی و اشدّ ، از آن دو باشد ، به همین صورت ، عصمت دارای مراتبی است.

معظم له در ادامه فرمودند : عصمتی که خاص چهارده معصوم علیهم السلام است ، مطلقا برای دیگران حتی برای انبیاء و ملائکه وجود ندارد ، از جمله ملائکه ای که در آیه ششم سوره تحریم از آنان نام برده شده است ، مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ ، ملائکه ای که با غلاظ و شداد مأمورند ، و هرگز نافرمانی خدا را (در اجرای قهر و غضب حق) نخواهند کرد و آنچه به آنها حکم شود انجام دهند ، لذا عصمت دارای مراتبی است.

ایشان با اشاره به برخی از فرازهایی که در کلام بعضی از معصومین از جمله دعای کمیل امیرالمومنین ، و مناجات های امام سجاد آمده است ، فرمودند : آنچه در مناجات های امام سجاد علیه السلام ، مبنی بر استغفار از خدای متعال به منظور آمرزش گناهان آمده ، و یا آن چه که در دعای کمیل ، امیرالومنین صلوات الله علیه ، به خدای متعال ، برای آمرزش گناهان ، متوسل شده اند ، این معاصی به معنای اثم و گناه نیست ، بلکه آن چه که توسط معصوم از آن ها به عنوان معاصی تعبیر شده ، معاصی در مراتبی از عصمت است .

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به آنچه که از آن ها به عنوان گناه در مورد پیامبران تعبیر می شود ، فرمودند : در آیه ۱۲۱ سوره طه آمده : وَعَصَىٰٓ ءَادَمُ رَبَّهُۥ فَغَوَىٰ ، و آدم نافرمانی خدای متعال کرد و گمراه شد ، این معصیت ، به معنای انجام کار حرام نبوده است ، بلکه معصیت در معصومین و انبیاء ، به معنای مراتبی از مقام عصمت است ، و حتی به معنای ترک اولی نیست.

معظم له در ادامه فرمودند : برخی از افراد ، از آنچه که امیرالمومنین ، و امام سجاد سلام الله علیهما ، در ادعیه و مناجات های خود ، برای آمرزش معاصی ، از خدای متعال طلب آمرزش کرده اند ، تعبیر به جنبه ی آموزشی و تربیتی کرده اند ، البته ممکن است که این جنبه هم مدنظر معصومین علیهم السلام بوده است ، اما وقتی آن بزرگواران ، نزد خدای متعال ، گریه می نموده اند تا بدانجا که غش می کرده اند ، مشخص می شود که این نوع تضرعِ ایشان نزد حق تعالی ، فقط جنبه تربیتی نداشته است ، البته جنبه تربیتی هم از این گونه رفتار این بزرگواران استفاده می شود.

ایشان با اشاره تضرع برخی از معصومین علیهم السلام فرمودند : در دعای عرفه ی امام حسین و در مناجات های امام سجاد ، نقل شده که این بزرگواران ، همان طور که اشکشان ، جاری بوده ، این دعاها و مناجات ها را می خواندند ، لذا این ها مربوط به معاصی در مقام عصمت است ، چون در مقام عصمت ، این که معصوم علیه السلام ، مجبور است که غذا بخورد ، یا مجبور است که آب بیاشامد ، یا مجبور است که بخوابد ، از آنجا که نمی تواند این کارها را انجام ندهد ، خودِ این کارها ، از مواردی بوده که معصومین علیهم السلام ، از خدای متعال ، به خاطر انجام آن ها خجالت می کشیده اند ، با آن که این کارها گناه واقعی نیست.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با برخی از الفاظ مترادف فرمودند : الفاظی که عرفا مترادف هستند ، دقّةً بین آنها فرق است ، مانند انسان و بشر ، در حالی که انسان و بشر ، هم معنا هستند ، آیا عدد انسان از بشر بیشتر است ؟ ، یا عدد بشر از انسان بیشتر است ؟ ، بله ، بنی آدم عدد کمتری نسبت به مابقی الفاظ هم معنا دارد ، چون که شامل خود آدم نمی شود ، اما بشر و انسان ، شامل خود آدم هم می شود ، ضمن آن که اینها با هم تفاوت دقّی دارند که بعضا در تفاسیر به آنها متعرض شده اند.

معظم له در رابطه با برخی از الفاظ مترادف فرمودند : الفاظی که عرفا مترادف هستند ، دقّةً بین آنها فرق است ، مانند انسان و بشر ، در حالی که انسان و بشر ، هم معنا هستند ، آیا عدد انسان از بشر بیشتر است ؟ ، یا عدد بشر از انسان بیشتر است ؟ ، بله ، بنی آدم عدد کمتری نسبت به مابقی الفاظ هم معنا دارد ، چون که شامل خود آدم نمی شود ، اما بشر و انسان ، شامل خود آدم هم می شود ، ضمن آن که اینها با هم تفاوت دقّی دارند که بعضا در تفاسیر به آنها متعرض شده اند.