نیمه ماه مبارک رمضان ولادت با سعادت امام حسن مجتبی علیه السلام
امام حسن مجتبی علیه السّلام در نیمه ماه مبارک رمضان سال سوم هجری در مدینه به دنیا آمدند.
پدر ایشان امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام و مادر ایشان حضرت زهرا سلام الله علیها بودند، آن حضرت شباهت زیادی به جد بزرگوار خود رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله داشتند.
در نیمه ماه مبارک رمضان سال سوم هجرت که خانه علی و فاطمه سلام الله علیهما به قدوم مبارک کودکی منور شد، آن کودک را نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آوردند، آن حضرت رو به امیرالمومنین علیه السلام کرده و فرمودند : «آیا او را نامگذاری کرده ای؟» امام علی علیه السلام عرض کردند : «من در نامگذاری بر شما پیشی نمی گیرم».
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «من هم در نامگذاری بر خدای عزوجل سبقت نمی جویم»، در این هنگام جبرئیل از آسمان فرود آمد و از سوی خدای متعال به آن حضرت تهنیت گفت و سپس اظهار داشت: «خدای متعال تو را فرمان داده که نام پسر هارون، «شُبَّر» را بر او بگذاری»، حضرت فرمودند: «زبان من عربی است»، جبرئیل عرض کرد: نامش را «حسن» بگذار و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله کودک تازه متولد شده را «حسن» نامیدند.
كنيه آن حضرت، «ابو محمد»، و مجتبی، زکیّ، سیّد، تقی، نقی، طیّب، ولی، برّ و کریم اهل بیت از القاب معروف ایشان است.
القاب مشترک آن حضرت با امان حسین : سبط رسول الله، ریحانه نبی الله، سید شباب اهل الجنه، قره عین البتول، عالم، مُلهَم الحق، و قائد الخلق می باشد.
برخى از فرزندان آن حضرت در كربلا به شهادت رسيدند.
آن امام بزرگوار به همراه برادرشان امام حسين علیه السلام در ماجراى مباهله پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله با مسيحيان نجران حضور داشتند و در زمان خلافت پدر بزرگوارشان ، يار و ياور ايشان در همه صحنه هاى نبرد و زندگى بودند.
امام حسن مجتبی یکی از پنج تن آل عبا و از جمله کسانى هستند که آیه تطهیر، آیه مباهله، آیه ذوالقربی و آیه اطعام درباره آنان نازل شده و هم چنین حدیث کساء درباره ایشان وارد شده است.
بذل و بخشش در راه خدا، یکی دیگر از ویژگی های اخلاقی امام حسن مجتبی علیه السلام است و به همین دلیل به كريم اهل بيت معروف هستند و در طول عمر خود چند بار تمام اموال خود را ميان نيازمندان تقسیم نمودند.
امام حسن مجتبی در ۲۱ رمضان سال ۴۰ قمری، و پس از شهادت امیرالمومنین به امامت رسیدند و در همان روز بیش از چهل هزار نفر با ایشان برای خلافت بیعت کردند.
معاویه از پذیرش خلافت آن حضرت سرباز زد و ضمن رویارویی با لشکریان امام حسن مجتبی در عراق، با نیرنگ و خدعه یاران آن حضرت را به سمت خویش کشانیده و به ایشان پیشنهاد آتش بس داد.
امام حسن مجتبی براى حفظ اساس اسلام، آتش بس و واگذاری خلافت به معاویه را پذیرفتند به این شرط که معاویه بر اساس کتاب خدا و سنت پیامبر اکرم عمل نماید و برای خود جانشین تعیین نکند و همه مردم از جمله شیعیان امیرالمومنین در امنیت باشند، اگر چه بعدها معاویه به هیچیک از این شرطها عمل نکرد.
امام حسن مجتبی پس از ماجرای آتش بس در سال ۴۱ قمری به مدینه بازگشتند و تا پایان عمر در آنجا مانده و در مدینه مرجعیت علمی را بر عهده داشتند.
وقتی معاویه تصمیم گرفت برای ولایتعهدی پسرش یزید بیعت بگیرد، صد هزار درهم برای جَعده همسر امام حسن مجتبی فرستاد تا آن امام را مسموم کند.
بنابر نقلی امام حسن مجتبی وصیت نمودند کنار قبر مطهر پیامبر اکرم دفن شوند ولی عایشه، مروان بن حکم و عدهای از بنیامیه مانع این کار شدند لذا بدن مطهر آن حضرت در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.