آیت الله العظمی شیرازی :بر اساس نظر مشهور فقها ، أشهدُ أنَّ عليَّاً وليُّ الله در اذان و اقامه ، در روایات معصومین علیهم السلام وارد شده ، اما برخی گفتن آن را از باب استحباب خاص و برخی از باب استحباب عام ذکر کرده اند

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز پنجشنبه ششم رجب سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم گفتن عبارت أشهدُ أنَّ عليَّاً وليُّ الله در اذان و اقامه فرمودند : به عنوان خبر حسی ، این روایت آمده که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در روز غدیر که امیرالمومنین صلوات الله علیه را به عنوان جانشین معرفی نمودند ، در آن روز ، در اذان ، أشهدُ أنَّ عليَّاً وليُّ الله گفته شده ، و این روایت را هم شیعه و هم غیر شیعه نقل کرده اند ، و من مصدر این روایت را در جزوه ی عَلِيٌّ فِي الْقُرْآنٍ ذکر نموده ام.

معظم له با اشاره به دیدگاه شیخ صدوق در این زمینه فرمودند : مرحوم شیخ صدوق علیه الرحمه در این رابطه ، دو مطلب بیان کرده است ، اول آنکه تاکید نموده که أشهدُ أنَّ عليَّاً وليُّ الله ، در اذان آمده ، و دوم آنکه گفته کسانی که أشهدُ أنَّ عليَّاً وليُّ الله را در اذان آورده اند ، مُفَوِّضِه هستند.

ایشان در ادامه تاکید فرمودند : بخش دوم سخنان مرحوم شیخ صدوق ، برای ما اعتبار ندارد ، چرا که این مطلب ، حدس و اجتهاد است ، و اجتهاد برای مقلدین ، در زمان حیات شیخ صدوق ، معتبر است ، اما بخش اول سخنان ایشان ، که نقل خبر حسی است ، اعتبار دارد ، و ما به سخن او می توانیم استناد کنیم ، که أشهدُ أنَّ عليَّاً وليُّ الله در اذان و اقامه آمده است.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با چگونگی استحباب أشهدُ أنَّ عليَّاً وليُّ الله در اذان اقامه فرمودند : این که أشهدُ أنَّ عليَّاً وليُّ الله در اذان به عنوان استحباب خاص گفته شده ، محل اختلاف است ، و جماعتی مانند مرحوم نراقی و مرحوم آیت الله العظمی سید محمد شیرازی گفته اند که گفتن أشهدُ أنَّ عليَّاً وليُّ الله ، به عنوان استحباب خاص اشکال ندارد ، و من هم برداشتم این چنین است ، اما جماعتی از فقها گفته اند که به عنوان استحباب عام گفته شود.

معظم له در ادامه فرمودند : مرحوم سید مجاهد در کتاب مفاتیح الاصول نقل کرده که روایت روایان مخالف که از آنان در کتب مخالف ، روایت نقل شده ، منصرف است ، اما در روایاتی که در کتب شیعه مانند اصول کافی و من لایحضره الفقیه ، استبصار و تهذیب ، از طرق شیعه نقل شده ، و فقط در وسط و یا آخر روایت ، نام یکی از عامه نقل شده که ثقه نیست ، نه مانند مسعدة بن صدقه که ثقه است ، قاعده ی تسامح ، شامل این گونه روایات می شود ، چون در قاعده ی تسامح ، حتی اطلاق کتب عامه را هم در برمی گیرد ، اما منصرف است ، چرا که ظهور ، خاص است ، به غیر از آنچه که فقط در کتب عامه آمده است.

ایشان در رابطه با حکم چگونگی عمل به مسائل شرعی در عبادات و معلملات فرمودند : جماعتی گفته اند که بر هر مکلفی واجب است که در عبادات و معاملات خود ، یا مجتهد ، یا مقلد و یا محتاط باشد ، که این وجوب ، عقلی می باشد ، و این مطلب را در شرح عروه ای که از من منتشر شده ، آورده ام که وجوب عقلی ، نسبت به کسانی است که به حکم عقلی ، التفات دارند ، و آن را متوجه می شوند ، اما عامه ی مردم که نسبت به حکم شرعی ، التفات و شناخت ندارند ، بر آنها شرعا و نه عقلا واجب است که در عبادات و معاملات خود ، یا مجتهد و یا مقلد و یا محتاط باشند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با سند لیلة الرغائب و اعمال آن فرمودند : مرحوم علامه حلی در کتابی به نام منهاج الصلاح في اختصار المصباح که گزيده‌اى از «المصباح المتهجد» شيخ طوسى پيرامون ادعيه و عبادات است ، که اخیرا هم منتشر شده ، با روایتی که همه طرق آن ، شیعه هستند ، نقل کرده ، و به روزه ی اولین روز پنجشنبه ماه رجب و نماز شب جمعه ، اشاره کرده است.

ایشان در ادامه تاکید فرمودند : این روایت چند طریق دارد که یک طریق آن به انس بن مالک می رسد ، که از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده ، و روایاتی که از طرق شیعه ، از غیرشیعه نقل شده ، شامل قاعده ی تسامح می شود ، که علاوه بر آن ، روایات دیگری هم داریم که طرق همگی آنها شیعه هستند ، که به جابر بن یزید جُعْفی که از اصحاب امام محمد باقر علیه السلام است ، می رسد ، و از امام محمد باقر علیه السلام در رابطه با لیلة الرغائب نقل کرده است.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با زیارات ایام هفته برای ۱۴ معصوم علیهم السلام فرمودند : برای ایام هفته از امام هادی علیه السلام ، روایت نقل شده که حضرت فرمودند : روز شنبه ، زیارت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ، روز یکشنبه زیارت امیرالمومنین و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیهما ، روز دوشنبه زیارت امام حسن و امام حسین سلام الله علیهما ، روز سه شنبه زیارت امام سجاد و امام باقر و امام صادق سلام الله علیهم ، روز چهارشنبه ، زیارت امام کاظم و امام رضا و امام جواد و امام هادی سلام الله علیهم ، روز پنجشنبه زیارت امام حسن عسکری سلام الله علیه ، و روز جمعه زیارت حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف است.

معظم له در رابطه با لزوم هدایت و ارشاد افراد ناآگاه و جاهل فرمودند : هدایت و ارشاد افراد ناآگاه و جاهل ، واجب کفایی بر همه ی مومنان است ، و هر کس به اندازه ی توان و استطاعت خود ، لازم است در این زمینه تلاش کند.

ایشان در ادامه فرمودند : انسان لازم است در این زمینه برای هدایت این گونه افراد ، تمام تلاش خود را به کار بندد ، و قطعا در این صورت به تدریج ، تلاش های انسان ، موثر واقع شده و موجب هدایت آن افراد می گردد ، لذا رها کردن و واگذاشتن این افراد ، به حال خود ، امر مطلوبی نیست.

آیت الله العظمی شیرازی هم چنین تاکید فرمودند : هدایت انسان های ناآگاه واجب کفایی است ، و چگونگی هدایت آنان نیز بستگی به شرایط ایشان دارد ، گاه لازم است این اقدام به سرعت صورت پذیرد ، و بعضا لازم است که به آرامی و با تدریج و صبر و حوصله ، نسبت به هدایت آنان ، اقدام گردد.

معظم له در رابطه با لزوم تعلّم و یادگیری مسائل دینی فرمودند : یاد گرفتن واجبات و محرمات ، و چگونگی عمل به آنها ، چه در احکام شرعی ، و چه در عقاید ، و چه در اخلاق و نیز هر آنچه که به تاریخ اهل بیت علیهم السلام تعلق دارد ، و علاوه بر آن ، آنچه که از مقدمات وجود ، برای فهم احکام ، و یا برای ارشاد دیگران وجود دارد ، برهمگان واجب کفایی است ، و تا زمانی که به مقدار لازم در این زمینه ، افراد آگاه وجود ندارد ، واجب عینی است.

ایشان در ادامه در رابطه با تعلیم و آموزش دادن مسائل دینی نیز فرمودند : در تمامی موارد یاد شده هم ، این مساله واجب کفایی است ، تا زمانی که به مقدار کافی در این زمینه ، افراد آگاه و توانمند برای تعلیم و آموزش وجود نداشته باشد ، واجب عینی می باشد.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : حکم خسارتی که حیوان شخصی یا طفل نابالغ و مجنون به دیگران وارد می کنند ، دلیل نامگذاری برخی از فرزندان امیرالمومنین به نام خلفا ، حکم عقلی و شرعی شکر مُنعِم ، حکم عمل به فتوای مجتهدی که دچار آلزایمر شده ، حکم تیمم بدل از وضو و غسل ، و حکم طرق طاعت و معصیتی که شارع در برابر آن سکوت کرده ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.