آزمایش محرمانه دانشمندان بر فناوری‌هایی که هنوز ساخته نشده‌اند
آزمایش محرمانه دانشمندان بر فناوری‌هایی که هنوز ساخته نشده‌اند
گروهی از پژوهشگران بین‌المللی با ابتکار مفهومی تازه موسوم به «علم داستان علمی‌تخیلی»، در حال آزمایش آثار اجتماعی و اخلاقی فناوری‌هایی‌اند که هنوز وجود خارجی ندارند.
رویکردی که می‌تواند مسیر قانون‌گذاری و توسعه آینده را تغییر دهد.
دانشمندان در حال بررسی راهی نوین برای شناخت پیامدهای فناوری‌هایی هستند که هنوز ساخته نشده‌اند.
این ایده با نام «علم داستان علمی‌تخیلی» از سوی ایاد رهوان از موسسه توسعه انسانی ماکس پلانک در آلمان، عظیم شریف از دانشگاه بریتیش کلمبیا در کانادا، و ژان-فرانسوا بونفون از دانشکده اقتصاد تولوز در فرانسه مطرح شده است.
به نوشته پاپیولار مکانیکس، هدف این رویکرد شبیه‌سازی فناوری‌های آینده و قرار دادن گروه‌هایی از مردم در معرض نسخه‌های آزمایشی و کنترل‌شده آن‌هاست تا نگرش‌ها و واکنش‌های اجتماعی و اخلاقی نسبت به این فناوری‌ها سنجیده شود.
پژوهشگران معتقدند این نوع آینده‌نگری می‌تواند قانون‌گذاران و توسعه‌دهندگان را از خطرات احتمالی آگاه سازد و مانع از بروز پیامدهای ناخواسته شود.
برای نمونه، در مورد رسانه‌های اجتماعی، اگر چنین شبیه‌سازی‌هایی پیش از عرضه عمومی انجام می‌شد، می‌توانست هشدارهایی درباره اعتیاد به فضای مجازی، کاهش عزت‌نفس، یا بروز مشکلات اخلاقی ارائه کند.
پژوهشگران تأکید می‌کنند که شبیه‌سازی پیشینی می‌تواند مسیر توسعه فناوری را محتاطانه‌تر و انسانی‌تر کند.
یکی از نمونه‌های عملی این روند، اپلیکیشنی موسوم به «گیج» است که توسط جاستین هنشاو طراحی شده و به گفته رسانه‌های فناوری، میزان اعتبار اجتماعی افراد را بر اساس ارزیابی همکاران و تعاملات مجازی محاسبه می‌کند.
این امتیاز قابلیت انتقال میان مشاغل مختلف دارد. کارشناسان هشدار داده‌اند چنین سیستم‌هایی می‌توانند به تبعیض در محیط کار دامن بزنند و افراد با سبک ارتباطی متفاوت را به حاشیه برانند.
اتحادیه اروپا نیز در واکنش به این نگرانی‌ها بررسی امکان ممنوعیت این نوع سیستم‌ها را آغاز کرده است.
به گزارش ایندیپندنت فارسی، فهرست فناوری‌هایی که در این طرح آزمایشی بررسی می‌شوند بسیار گسترده است؛ از خودروهای خودران و غربالگری ژنتیکی جنین برای ویژگی‌های مطلوب گرفته تا فناوری «اکتوژنز» یا رحم مصنوعی، که یادآور روایت‌های انتقادی آلدوس هاکسلی در کتاب «دنیای قشنگ نو» است.
پژوهشگران معتقدند مطالعه رفتار انسان در مواجهه با فناوری‌های آینده، چالش‌های تازه‌ای برای علوم اجتماعی و رفتاری ایجاد می‌کند.
این مسیر همچنان در مرز میان علم و داستان علمی‌تخیلی قرار دارد، اما آنان امیدوارند که با این روش بتوانند پیش از ورود فناوری‌های جدید به زندگی روزمره، پیامدهای مثبت و منفی آن‌ها را با دقت بیشتری پیش‌بینی و مدیریت کنند.
