آواره‌سازی اجباری عشایر بدول پترا در اردن؛ تهدیدی برای فرهنگ و زندگی بومی
آواره‌سازی اجباری عشایر بدول پترا در اردن؛ تهدیدی برای فرهنگ و زندگی بومی
دولت اردن با اقدامات اجباری، عشایر بدول ساکن منطقه پترا را از خانه‌های تاریخی خود کوچ داده است.
این جابجایی‌ها بدون مشورت و با نقض حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن‌ها همراه بوده و نگرانی‌های جدی درباره از دست رفتن میراث فرهنگی و نابودی سبک زندگی سنتی این جامعه بومی ایجاد کرده است.
دولت اردن در اقدامی اجباری و بدون مشورت معنادار، عشایر بدول منطقه پترا را از محل زندگی تاریخی خود در کوه نبی هارون بیرون کرده است.
به گزارش دیده‌بان حقوق بشر، این اقدام که از اواخر سال ۲۰۲۴ آغاز شد و در سال ۲۰۲۵ شدت گرفت، شامل قطع خدمات آب، تعلیق حقوق و پرداخت‌های تامین اجتماعی، و بازداشت‌های خودسرانه برای فشار بر ساکنان جهت ترک خانه‌هایشان بوده است.
مقاما های اردنی با این استدلال که قصد حفظ محوطه فرهنگی تاریخی پترا، که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد، را دارند، «تصرفات غیرمجاز» این عشایر را تهدیدی برای امنیت و یکپارچگی این منطقه معرفی کرده‌اند؛ اما ساکنان منطقه این اقدامات را فشارهای ناعادلانه و انتقام‌جویانه می‌دانند.
قطع آب و کاهش خدمات اولیه باعث شده مردم برای تامین آب آشامیدنی و کشاورزی خود، به منابع دوردست و آلوده مراجعه کنند که سلامت آن‌ها را به خطر انداخته است.
براساس گزارش‌ها، خانواده‌های عشایر به مناطقی دورافتاده و فاقد امکانات مناسب منتقل شده‌اند که دور از بازارها و بدون حمل‌ونقل عمومی قابل اطمینان است.
این جابجایی، معیشت آن‌ها که مبتنی بر دامداری و کشاورزی فصلی بوده و بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت فرهنگی بدول‌ها است را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
یونسکو و دیده‌بان حقوق بشر از دولت اردن خواسته‌اند که این کوچ اجباری را متوقف کرده و حقوق بومیان را به رسمیت بشناسد و پیش از هر جابجایی، رضایت آگاهانه و رایگان آن‌ها را جلب کند.
این اقدام نه تنها باعث تخریب زندگی و فرهنگ عشایر بدول می‌شود، بلکه تهدیدی جدی برای میراث فرهنگی زنده پترا به شمار می‌رود که از قرن نوزدهم تاکنون میزبان این جامعه بومی بوده است.
گفتنی است که عشایر بدول پترا یکی از شاخه‌های دیرین عشایر بدوی در منطقه جنوب اردن به شمار می‌روند که سابقه‌ای طولانی در این سرزمین دارند.
این جامعه که از قرن نوزدهم تاکنون در غارها و چادرهای کوه نبی هارون و اطراف پترا زندگی می‌کنند، سبک زندگی سنتی و مستقلی دارند که بر پایه دامداری، کشاورزی فصلی و دانش زیست‌محیطی بومی شکل گرفته است.
این مردم با حفظ آداب و رسوم خاص خود، از جمله روایت‌های شفاهی، هنرهای دستی و ساخت چادر، بخش مهمی از میراث فرهنگی ناملموس منطقه به شمار می‌آیند.
حیات عشایری این گروه ارتباط تنگاتنگی با زمین و منابع طبیعی اطراف دارد و کوچ اجباری آنان نه تنها معیشت، بلکه پیوند فرهنگی و هویتی‌شان را تهدید می‌کند.
این سبک زندگی، که در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو ثبت شده، نشان‌دهنده همزیستی پایدار انسان با محیط طبیعی در طول قرن‌هاست و حفاظت از آن برای حفظ تنوع فرهنگی و تاریخی منطقه حیاتی است.
