آفریقا؛ قربانی کلیشه‌های رسانه‌ای و محروم از فرصت‌های جهانی
آفریقا؛ قربانی کلیشه‌های رسانه‌ای و محروم از فرصت‌های جهانی
قاره آفریقا با وجود تنوع فرهنگی و ظرفیت‌های اقتصادی، همچنان در رسانه‌های بین‌المللی اسیر تصاویری از فقر و جنگ معرفی می‌شود؛ تصاویری که پیامدهای جدی اقتصادی و اجتماعی به‌دنبال داشته است.
قاره آفریقا، سرزمینی با بیش از یک و نیم میلیارد نفر جمعیت و ۵۴ کشور متنوع، سال‌هاست که در رسانه‌های جهانی به‌عنوان «قاره بحران» معرفی می‌شود.
رسانه‌های غربی در بازنمایی این قاره اغلب به فقر، جنگ و بیماری پرداخته‌اند و دستاوردهای اقتصادی و فرهنگی آن را نادیده گرفته‌اند.
به‌عنوان نمونه، مجله اکونومیست در ۱۳ مه ۲۰۰۰ آفریقا را با جلدی سیاه و تیتر «قاره ناامید» به تصویر کشید؛ روایتی تحقیرآمیز که تنها بخشی کوچک از واقعیت این قاره را نشان داد.
حتی در رویدادهای مهم، کلیشه‌های رسانه‌ای غلبه داشته‌اند. در اجلاس سران آمریکا و آفریقا در واشنگتن (۲۰۱۴)، بسیاری از رسانه‌ها به‌جای تمرکز بر میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری، اخبار مربوط به شیوع ویروس ایبولا را برجسته کردند.
این نگاه یک‌سویه، نه‌تنها ذهنیت افکار عمومی جهان را منحرف ساخته، بلکه هزینه‌های اقتصادی سنگینی بر آفریقا تحمیل کرده است.
طبق گزارش بانک جهانی، کشورهای آفریقایی به‌دلیل همین تصویر منفی، با نرخ‌های بالاتر سود اوراق قرضه مواجه‌اند و سالانه بیش از ۴ میلیارد دلار اضافه بابت بهره بدهی‌های خود می‌پردازند.
کلیشه‌هایی همچون یکپارچه‌پنداشتن قاره آفریقا، معرفی آن به‌عنوان سرزمینی سراسر فقر و بیماری، و نادیده گرفتن مقاصد گردشگری مشهوری چون مراکش و تانزانیا، چهره‌ای ناعادلانه از این قاره ساخته‌اند.
در حالی که کشورهایی مانند نیجریه و آفریقای جنوبی در ردیف اقتصادهای متوسط جهانی قرار دارند و نوآوری‌های فناورانه در بسیاری از کشورهای آفریقایی جریان دارد.
کارشناسان تأکید دارند که تغییر این تصویر نیازمند روایت‌های تازه است؛ روایت‌هایی که فرصت‌های سرمایه‌گذاری، رشد اقتصادی و تنوع فرهنگی آفریقا را برجسته سازند.
گزارش اخیر بانک جهانی نشان می‌دهد رشد اقتصادی این قاره از ۳.۳ درصد در سال ۲۰۲۴ به ۴.۳ درصد در سال‌های ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ خواهد رسید؛ آماری که خلاف کلیشه‌های رایج را ثابت می‌کند.
برای تحقق این تحول، کشورهای آفریقایی باید با تدوین استراتژی‌های رسانه‌ای نوین و حمایت از نهادهای مستقل، تصویر واقعی خود را به جهان معرفی کنند.
