چالش‌های اخوان‌المسلمین برای دولت‌های ملی؛ از جهان عرب تا واشینگتن و تهدیدات امنیتی گسترده
چالش‌های اخوان‌المسلمین برای دولت‌های ملی؛ از جهان عرب تا واشینگتن و تهدیدات امنیتی گسترده
اقدام اخیر دولت ترامپ برای تروریستی اعلام کردن اخوان‌المسلمین، بار دیگر ماهیت فراملی این جریان و پیامدهای امنیتی آن را از جهان عرب تا واشینگتن برجسته کرده است.
جریانی که با شبکه‌های گسترده و ریشه‌های ایدئولوژیک تندرو، چالش‌هایی جدی برای دولت‌های ملی ایجاد کرده است.
تصمیم دولت ترامپ برای قرار دادن اخوان‌المسلمین در فهرست گروه‌های تروریستی، نقطه آغاز فصل تازه‌ای در مواجهۀ آمریکا با این جریان فراملی به شمار می‌رود.
تصمیمی که از نگاه تحلیلگران، نه تنها واکنشی امنیتی، بلکه بازتاب نگرانی‌های دیرینه واشینگتن نسبت به فعالیت‌های سازمان‌یافته این جنبش در داخل و خارج آمریکا است.
این اقدام، پیگیری شاخه‌های فعال اخوان در مصر، اردن و لبنان را در دستورکار نهادهای امنیتی آمریکا قرار داده و سطح حساسیت نسبت به فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی آنان در جامعه مسلمانان آمریکا را افزایش داده است.
همزمان، جهان عرب نیز بار دیگر درگیر پیامدهای شبکه‌های منطقه‌ای اخوان‌المسلمین شده است.
در وهله اول این گروه به‌واسطه حضور در ساختارهای سیاسی برخی کشورها و تلاش برای جانشینی نظام‌های موجود، همواره با مفهوم دولت ملی در تضاد بوده است.
نگرانی دولت‌ها از سازمان یافتگی و نفوذ اجتماعی این گروه باعث شده اردن اخیراً تمام فعالیت‌های اخوان‌المسلمین را ممنوع و چندین فرد مرتبط با اقدامات خشونت‌بار را بازداشت کند.
در کنار این تحولات، ریشه‌های فکری این جنبش نیز همچنان موضوع بحث است.
نگاهی گذرا به پیشینه این جنبش یادآوری می‌کند که آموزه‌های سید قطب از دهه‌های ۱۹۶۰، اخوان‌المسلمین را به سمت قرائتی رادیکال سوق داد.
قرائتی که مبنای شکل‌گیری جریان‌های تندروی سنی با مبنای تروریستی و خشونت عریان در غرب و جنوب آسیا قرار گرفت.
این مبانی نظری، الهام‌بخش بسیاری از گروه‌های تروریستی در کشورهای مختلف مانند القاعده، داعش، طالبان، بوکوحرام، الشباب، سپاه صحابه، لشکر جهنگوی، جماعت اسلامی پاکستان، حرکه‌النضال الاسلامی (جندالله پاکستان)، انصار بیت‌المقدس (یا ولایت سیناء)، جیش‌الاسلام، تحریرالشام، جیش‌النصره، انصارالدین، حزب‌التحریر شد که با برداشت‌های سخت‌گیرانه و فرقه‌ای، کشتار و ترور را به نام دین مشروع جلوه دادند.
کارشناسان معتقدند که اقدام ترامپ بار دیگر نشان داده است که اخوان‌المسلمین، از جهان عرب تا واشینگتن، نه یک جریان صرفاً سیاسی بلکه شبکه‌ای فرامرزی با ظرفیت شکل‌دهی بحران‌های امنیتی است.
جریانی که همچنان چالشی پایدار برای دولت‌های ملی باقی خواهد ماند.
