آیت الله العظمی شیرازی: «وَ أَنَا مِنْ حُسَيْنٍ» را این گونه معنا کرده اند که اگر تقدیر نبود که امام حسین علیه السلام در روز عاشورا قیام نمایند، بنی امیه اسلام را از بین برده بودند

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، روز شنبه شانزدهم ذی قعده سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم‌چون جلسات پیشین، ایشان به سوال‌های حاضران در جلسه، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با مفهوم «وَ أَنَا مِنْ حُسَيْنٍ» فرمودند: فرمایش پیامبر صلی الله علیه و آله که فرمودند: «وَ أَنَا مِنْ حُسَيْنٍ»  را این گونه معنا کرده اند که اگر تقدیر نبود که امام حسین علیه السلام در روز عاشورا قیام نمایند، بنی امیه اسلام را از بین برده بودند، لذا زیارت امام حسین علیه السلام افضل از هر زیارتی است.

معظم له در رابطه صحت این جمله که زیارت امام رضا علیه السلام از زیارت امام حسین علیه السلام بالاتر است، فرمودند: این مساله که زیارت امام رضا علیه السلام از زیارت امام حسین علیه السلام بالاتر است، روایت صحیحه ای است و سند آن هم معتبر است و اشکالی به آن وارد نیست و از امام جواد علیه السلام نقل شده است.

ایشان با اشاره به اینکه این روایت به مقتضای چند چیز نقل شده، فرمودند: قرینه اول در صدور این روایت، مناسبت حکم و موضوع است، و قرینه دوم روایاتی است که نسبت به امام جواد علیه السلام آمده که سبب بقاء اسلام شدند و واقفیه که بزرگترین شکاف و تفرقه در داخل تشیع بود و حتی عده‌ای از بزرگان اصحاب امام کاظم علیه السلام نیز به آن پیوستند، توسط امام جواد علیه السلام در هم شکسته شد.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: لذا این روایت که زیارت امام رضا علیه السلام افضل از زیارت امام حسین علیه السلام است، حمل بر قضیه‌ی خارجیه شده، به این معنا که در زمان امام جواد علیه السلام افضل بوده نه این که همیشه بالاتر باشد.

معظم له با اشاره به مشروع نبودن فروش زمین های بدون مالک فرمودند: فروش زمین توسط حاکم حتی اگر حاکم شرعی و اسلامی باشد، صحیح نیست، و حق ندارد زمین را به کسی بفروشد، چرا که در حدیث آمده که الأرض لله ولمن عمّرها ، زمین متعلق به خداست و کسی که آن را آباد کرده است، لذا حتی اگر حاکم، زمینی را به کسی فروخت، او مالک آن زمین نمی‌شود ، مگر به آن اندازه‌ای در داخل آن زراعت کند و یا خانه بسازد و آن را آباد نماید.

ایشان با اشاره به برخی از روایات و برخی از فرازهای نهج البلاغه فرمودند: عثمان در زمان خلافتش، زمین‌هایی را به برخی از اشخاص داد، امیرالمومنین پس از خلافت ظاهری فرمودند: من هر آنچه از زمین‌هایی که عثمان به کسی داده را بازمی‌گردانم، و برگرداندند.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: زمینی که مالک ندارد، و موات و صحراست، مالک اولیه‌ی آن خداست، دوم آن کسی که آن را آباد کند، یعنی در داخل آن زراعت کند، یا باغ درست کند و یا خانه بسازد، در این صورت، شخصی که آن زمین را به این صورت، آباد کرده، مالک آن زمین می‌شود، و گرنه حاکم حق فروش زمین به کسی را ندارد.

معظم له تاکید فرمودند: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امیرالمومنین صلوات الله علیه در ایام حکومتشان به کسی زمین ندادند، چرا که زمین متعلق به خداست و سپس متعلق به کسی است که آن را آباد می‌کند، اما اگر کسی که زمین را آباد کرده، و مثلا در داخل آن خانه ساخته یا زراعت کرده و یا باغ درست کرده، پس از آباد کردن زمین، می‌تواند آن زمین را بفروشد.

ایشان در رابطه با انفال فرمودند: انفال شامل قله کوه‌ها، دریاها، بستر رودخانه‌ها، زمین صحراها که مالک آن امام معصوم است، و برای تصرف این گونه زمین‌ها اذن امام معصوم یا فقیه جامع الشرایط لازم است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: اگر زمین، ملک کسی شده و در آن زراعت کرده، یا در آنجا خانه ساخته، و آن زمین را آباد کرده، نمی‌توانند آن زمین را از او بگیرند، چرا که در حدیث آمده: لَا يَحِلُّ مَالُ امْرِئٍ إِلَّا بِطِيبِ نَفْسٍ مِنْهُ ، لذا به اجبار نمی‌توان ملک کسی از او گرفت.

معظم له در رابطه با حفاظت گذاشتن برای زمین بدون مالکی که آن را آباد کرده اند، فرمودند: حفاظت گذاشتن برای چنین زمینی، در صورتی که قصد آبادانی آن را داشته باشد و آن را آباد هم بنماید، اشکال ندارد، اما اگر حفاظت بگذارد و آن را آباد نکند، فایده ای ندارد.

ایشان در ادامه فرمودند: در گذشته به حفاظت از زمین تحجیر گفته می‌شد، یعنی در اطراف زمینی که قصد آبادانی آن را داشتند، سنگ می‌گذاشتند، لذا اگر کسی قصد آبادانی زمینی را دارد و به مرور، آن را آباد می‌کند، حفاظت از آن اشکال ندارد، و گرنه فایده‌ای ندارد.

آیت الله العظمی شیرازی هم چنین تاکید فرمودند: این مساله که زمین متعلق به خدا و کسی که آن را آباد کرده، مورد اجماع جمیع مسلمین حتی خوارج و نواصب است، و تفاوتی ندارد این زمین در کشورهای اسلامی یا غیر اسلامی باشد.

معظم له در ادامه با اشاره به حدیث مشهوری از امام صادق : نَزَلَ اَلْقُرْآنُ بِإِيَّاكِ أَعْنِي وَ اِسْمَعِي يَا جَارَةُ ث، قرآن مانند اين ضرب المثل عربى نازل شده (كه گويند:) «اياك اعنى و اسمعى يا جاره»(يعنى بتو ميگويم ولى اى همسايه تو گوش كن)، فرمودند: در زبان فارسی هم مشابه این ضرب المثل وجود دارد که می‌گویند به در بگو تا دیوار بشنود، و در حقیقت برخی از آیات قرآن کریم، اگر چه خطاب خدای متعال، پیامبر اکرم است، اما در حقیقت، خدای متعال دیگران را مورد خطاب قرار داده است.

ایشان هم چنین در رابطه با لحن توبیخ گونه‌ای که در برخی از آیات قرآن کریم خطاب به پیامبر یا از سوی برخی از معصومین به معصومین دیگر ذکر شده، فرمودند: در قرآن کریم به صورت مکرر نظیر این مساله آمده که خدای عزوجل، اشرف اولین و آخرین را با لحن توبیخ گونه‌ای مورد خطاب قرار می‌دهد، از جمله در آیه ۴۳ سوره توبه آمده: عَفَا اللَّهُ عَنْكَ لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَتَعْلَمَ الْكَاذِبِينَ، (ای رسول) خدا تو را ببخشاید چرا پیش از آنکه دروغگویان از راستگویان بر تو معلوم شوند به آنها اجازه دادی؟ (بهتر آن بود که رخصت در ترک جهاد ندهی تا آن را که به راستی ایمان آورده از آن که دروغ می‌گوید امتحان کنی).

آیت الله العظمی شیرازی هم چنین تاکید فرمودند: چون عصمت، قطعی و مسلم است، هر چیزی که با آن منافات داشت، به خاطر مسلم بودن عصمت، موارد دیگر باید تاویل شود، ضمن آنکه در احادیث معراجیه هم مواردی به پیامبر گفته شده که مقرر گردیده به کسی گفته نشود.

معظم له در رابطه با شرط عدالت برای امامت جماعت فرمودند: این شرط لازم است و احدی از فقها بر خلاف آن، مطلبی را نگفته است.

ایشان با اشاره به روایتی از امام باقر: لَاتُصَلِّ إِلَّا خَلْفَ مَنْ تَثِقُ بِدِينِهِ، نماز نخوان مگر پشت سر کسی که به دین و امانت او مطمئن باشی، فرمودند: در این جا اطمینان به دین داشتن، به معنای مومن و اثنی عشری بودن است و مسلمان بودن کافی نیست، و اطمینان به امانت داشتن هم به معنای عادل بودن است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: شرط عدالت برای امام جماعت احراز لازم دارد، و اگر انسان نمی‌داند که امام جماعت عادل است، نمی‌تواند پشت سر او نماز بخواند.

معظم له در رابطه با طریق کشف عدالت فرمودند: گاهی شخصی که ثقه است، می‌گوید این امام جماعت عادل است، و گاه از جهات دیگر احراز عدالت می‌شود، اما بحثی در این جا مطرح است که در کتاب عروة الوثقی هم آمده و جماعتی از فقها معتقدند و من هم برداشتم همین است و آن این است که برای احراز عدالت، حُسن ظاهر کافی است، یعنی لازم نیست که انسان به باطن، یقین پیدا کند ث، البته این مساله محل خلاف است و اجماعی نیست، اما بسیاری از متاخرین بر این عقیده اند.

ایشان در رابطه با شرایط امام جماعت فرمودند: اثنی عشری بودن امام جماعت و عدالت او از روایات مختلف برداشت می‌شود و من در شرح عروة الوثقی در باب تقلید، روایات مربوط به عدالت را که آن گونه که در ذهنم است که بیش از چهل روایت است، ذکر کرده ام، وقتی روایات را کنار هم جمع می‌کنیم، از  اَمَانَتِهِ معنای عادل بودن استنباط می‌شود، و اما این که معنای عدالت چیست؟، محل بحث و خلاف است، و ظاهرا عدالت به آن معناست که یعنی کسی که از گناه کردن بدش می‌آید و اگر گناه کرد، پشیمان می‌شود و توبه می‌کند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با تصرف برخی از املاک و زمین‌های اطراف برخی از حرم های مطهر به منظور توسعه آن ها فرمودند: این اقدام بدون رضایت صاحبان و مالکان زمین جایز نیست، و لازم است که رضایت آنان جلب شود، چرا که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: لَا يَحِلُ‌ مَالُ‌ امْرِئٍ‌ مُسْلِمٍ إِلَّا بِطِيبَةِ نَفْسه، تصرف در مال هر انسان مسلمانی بدون رضایت کامل او حلال نیست.

معظم له در ادامه تاکید فرمودند: در چنین شرایطی کسب رضایت صاحبان و مالکان زمین‌ها ضروری است حتی اگر لازم است بایستی پول بیشتری به آنان پرداخت شود تا رضایت کامل آنان کسب شود.

ایشان با اشاره به حجیت خواب معصومین علیه السلام، در رابطه با خواب غیرمعصومین فرمودند: اگر بخواهیم به صورت تفصیلی به این بحث بپردازیم، مرحوم میرزای قمی در اواخر جلد اول کتاب قوانین چاپ قدیم که دارای دو جلد است، به مساله خواب غیرمعصومین پرداخته و روایات پیرامون آن را مطرح کرده و در نتیجه تسالم فقها و علما بر این است که خواب غیرمعصوم حجت نیست، و مرحوم میرزای به تفصیل به بحث علمی این موضوع در قوانین پرداخته است.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با تفاوت نوع مرگ معصومین علیهم السلام و مردم عادی فرمودند: در روایات آمده که تمامی مخلوقات خدا می‌میرند، و این شامل حتی معصومین علیهم السلام می‌شود، اما مرگ ایشان با مرگ سایر انسان ها متفاوت است و با آنکه از دنیا رفته اند اما همه چیز را درک می‌کنند و می‌شنوند و می‌بینند، و در حقیقت مرگ ایشان مانند خواب ایشان می‌باشد، همانگونه که رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند: تَنامُ عَيناي و لا يَنامُ قَلبي، چشمانم مى‌خوابد، امّا قلب و دلم نمى‌خوابد.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: شرح آیه ۲ سوره حجرات، برخی از احکام حج، برخی از احکام تقلید، حکم استفاده از ماسک برای زنان در هنگام احرام، کیفیت نام نهادن سوره‌های قرآن، شرح آیه ۳۲ سوره فرقان، مفهوم «ذوی القربی» در آیات قرآن کریم، توصیه به بهره‌گیری از حکمت و موعظه حسنه برای هدایت مردم به خصوص جوانان، برخی از احکام مربوط به لیلة الدفن، و شرح مفهوم خبائث، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن‌ها اشاره و یا پاسخ داده شد. لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.