لیلةالمبیت؛ شب ایثار امیرالمؤمنین علیه‌السلام و نزول آیه 207 بقره
لیلةالمبیت؛ شب ایثار امیرالمؤمنین علیه‌السلام و نزول آیه 207 بقره
واقعه لیلةالمبیت، شبی تاریخی و سرنوشت‌ساز در اسلام است که در آن امیرالمؤمنین حضرت علی علیه‌السلام با ایثار جان خویش، پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله را از خطر مشرکان قریش نجات دادند و آیه 207 سوره بقره در شأن آن حضرت نازل شد.
لیلةالمبیت، شبی است که تاریخ اسلام را دگرگون ساخت و جلوه‌ای بی‌بدیل از فداکاری و ایمان امیرالمؤمنین حضرت علی علیه‌السلام را به ثبت رساند.
در این شب، مشرکان قریش پس از پیمان مردم مدینه با پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در «دارالندوه» گرد آمدند و تصمیم گرفتند با حمله‌ای دسته‌جمعی، پیامبر خدا را به قتل رسانند تا مسئولیت خون آن حضرت بر عهده همه قبایل باشد و بنی‌هاشم توان خونخواهی نداشته باشند.
خدای متعال با نزول آیه 30 سوره انفال، پیامبر خویش را از این توطئه آگاه ساخت و مأموریت الهی هجرت به مدینه آغاز شد.
پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در شب اول ربیع‌الاول، مأمور شدند تا شهر مکه را ترک کنند، اما برای آنکه نقشه قریش ناکام بماند، امیرالمؤمنین حضرت علی علیه‌السلام را فراخواندند و از آن حضرت خواستند در بستر ایشان بخوابند.
امیرالمومنین حضرت علی علیه‌السلام با شجاعت و ایمان بی‌نظیر پذیرفتند و با پوشیدن برد سبز پیامبر در جایگاه ایشان آرمیدند تا جان رسول خدا از خطر محفوظ بماند.
شجاعت امیرالمومنین چنان بود که وقتی قریش خانه را محاصره کرده و حتی سنگ‌ها بر بستر پیامبر پرتاب کردند، هیچ حرکتی نکردند و با آرامش کامل خود را به خدا سپردند.
صبحگاه، هنگامی که مشرکان با شمشیرهای برهنه به خانه هجوم آوردند، به جای پیامبر خدا صلی الله علیه و آله، امیرالمومنین حضرت علی علیه‌السلام را در بستر یافتند و از هدف شوم خود بازماندند.
این ایثار بزرگ، سبب نزول آیه 207 سوره بقره شد:
«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْري نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ»؛
یعنی «برخی از مردم جان خویش را در راه رضای خدا می‌فروشند، و خدا نسبت به بندگان مهربان است».
مفسران بزرگ شیعه و اهل تسنن، از جمله فخر رازی، نیشابوری، غزالی و دیگران، شأن نزول این آیه را به صراحت در ارتباط با فداکاری امیرالمومنین حضرت علی علیه‌السلام دانسته‌اند.
ابن‌عباس نیز روایت کرده است که پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در این شب به امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام فرمودند: اگر در بستر من بخوابی، من از مکر قریش در امان خواهم بود.
امیرالمومنین حضرت علی علیه‌السلام با شنیدن این وعده الهی پاسخ دادند: اَلآنَ طابَ المَوتُ، اکنون مرگ گوارا و شیرین شد.
واقعه لیلةالمبیت تنها یک حادثه تاریخی نبود، بلکه نقطه عطفی در تثبیت اسلام و حفظ جان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بود.
این رویداد، شجاعت و ایثار امیرالمؤمنین علیه‌السلام را آشکار ساخت و جایگاه بی‌مانند آن حضرت را در دفاع از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و دین الهی برای همیشه در تاریخ اسلام ثبت کرد.
