سالروز ارتحال میرزای شیرازی صاحب فتوای تحریم تنباکو

روز ۲۴ ماه شعبان سالروز ارتحال مجدد اول آیت الله العظمی سید محمد حسن حسینی، جد مادری و عموی پدر آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی می باشد که در روزگار خود، زعیم بلا منازع مقام مرجعیت بودند و با فتوای مشهور خود مبنی بر تحریم تنباکو، استعمار انگلیس را به زانو درآوردند.

آیت‌الله العظمی میرزا محمدحسن شیرازی در سال ۱۲۳۰ هجری قمری در شیراز چشم به جهان گشودند.

ایشان از چهار سالگی شروع به تحصیل علوم دینی کردند و در هشت سالگی مقدمات را به پایان بردند.

ایشان مدت ۱۰ سال در اصفهان به كسب علوم پرداخته و از محضر علمای بزرگواری چون مرحوم شیخ محمد تقی اصفهانی، میرزا حسن خاتون آبادی و علامه شیخ محمد ابراهیم كلباسی (كرباسی) كسب فیض كردند و در سال ۱۲۵۹ هجری قمری، به «نجف» هجرت كردند.

پس از رحلت شیخ مرتضی انصاری در سال ۱۲۸۱ هجری قمری، زعامت شیعه به میرزای بزرگ شیرازی محول شد و ایشان سه دهه در این مقام به رفع مشکلات مردم و اداره ی حوزه های علمیه مشغول بودند.

میرزای شیرازی هم‌زمان با رهبری جامعه اسلامی، شاگردان بسیاری را به جامعه اسلامی تقدیم و کتب متعددی را تألیف کردند.

آیة الله العظمی سید محمد حسن شیرازی، پس از سفر حج در سال ۱۲۸۲ هجری قمری و اقامت در نجف و سپس کربلا ، در نیمه شعبان ۱۲۹۰ هجری قمری راهی کاظمین شدند و از آنجا به سوی سامرا رفته و اواخر شعبان ۱۲۹۱ قمری وارد سامرا گردیدند.

میرزا در سامرا کرسی درس تشکیل داده و اکثر شاگردان ایشان از نجف به سوی سامرا آمدند و حوزه علمیه سامرا شکل گرفت.

زمانی که میرزای شیرازی در سامرا اقامت گزیدند، تشیع نشاط و روح تازه ی خود را در این شهر بازیافت و عده زیادی از اهل علم، تجار و کاسبان، به سامرا مهاجرت کردند.

قبل از هجرت میرزای شیرازی، تشیع در سامرا در مدتی بسیار طولانی، گرفتار ضعف و گمنامی گشته بود و این شهر با فرهنگ شیعی و علوم آن بیگانه بود، سامرا در انحصار اهل تسنن و میدانی برای رقابت عشایر و تعصّبات قبایل بود و شیعه و زائران حرم امامین عسکریین ، احساس امنیت نداشتند.

یکی از حوادثی که در ایام زعامت میرزای شیرازی رخ داد، نهضت تنباکو بود.

حکم تاریخی ایشان درباره انحصار تنباکو، چنان مردم را به صحنه کشاند که ناصرالدین‌شاه قاجار، مجبور به فسخ قرارداد تنباکو شد.

سیدالعلماء والمجتهدین میرزا محمدحسن شیرازی روز ۲۴ ماه شعبان سال ۱۳۰۹ هجری قمری در ۸۲ سالگی به دلیل ابتلا به بیماری سل در کاظمین چشم از جهان فرو بستند، برخی دلیل رحلت ایشان را مسمویت ذکر کرده‌ و معتقدند که ایشان به شهادت رسیدند.

پس از ارتحال ایشان، عشایر عراق، علمای اعلام، پیروان دیگر مذاهب اسلامی و سایر ادیان (غیر مسلمانان) پیکر مطهر ایشان را از سامرا به کاظمین و از کاظمین به کربلای معلی و از آن جا به نجف اشرف بردند، سفری چند صد کیلومتری که نُه روز به طول انجامید و در روز دوم ماه مبارک رمضان در مدرسه ی مجدد شیرازی که محل تدریس علما بوده و از سمت شمال در کنار درب طوسی خارج از صحن منور می باشد، دفن گردیدند.