آیت الله العظمی شیرازی: دست کشیدن بر روی کلمات قرآن کریم و اسماء حسنی الهی بدون وضو جایز نیست، و در این زمینه میان فقها اجماع وجود دارد

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز چهارشنبه هفدهم شعبان سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم لمس کردن و مس عبارات اذان و اقامه فرمودند : لمس کردن و مس عبارات اذان و اقامه بدون وضو خصوصیت ندارد، البته لمس کردن و مس نام خدا از جمله لفظ «الله» و مانند کلمه ی «الله اکبر» در هر جا از جمله اذان و اقامه بدون وضو جایز نیست.

معظم له در ادامه تاکید فرمودند : لذا دلیلی بر عدم جواز لمس کردن و مس عبارات اذان و اقامه وجود ندارد، اما در رابطه با کلمات قرآن کریم در آیه ۷۹ سوره واقعه آمده : لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ، که جز با دست پاک نمی توان آن را مس نمود.

ایشان در رابطه با حکم لمس کردن و مس اسماء حسنی فرمودند : دست کشیدن بر روی اسماء حسنی خدای عزوجل هم بدون وضو جایز نیست، و در این زمینه میان فقها اجماع وجود دارد، اما در غیر از اسماء الهی و کلمات قرآن، حتی نسبت به اسماء معصومین علیهم السلام، برخی از فقها احتیاط وجوبی نموده اند، و اگر چه از باب احترام، مطلوب تر آن است که بدون وضو اسامی معصومین لمس نشود، اما قاعدتا این یک احتیاط استحبابی است.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با فرازی از آخرین توقیع منسوب به امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف « سَیَأْتِی شِیعَتِی مَنْ یَدَّعِی الْمُشَاهَدَةَ أَلَا فَمَنِ ادَّعَى الْمُشَاهَدَةَ قَبْلَ خُرُوجِ السُّفْیَانِیِّ وَ الصَّیْحَةِ فَهُوَ کَاذِبٌ مُفْتَرٍ» ( کسانی از شیعیان می آیند که ادعای مشاهده کنند، آگاه باشید که هر کس قبل از خروج سفیانی و ندای آسمانی ادعای مشاهده کند، دروغگویی بی پرواست فرمودند : ادعای مشاهده در این توقیع، منظور رویتی است که اگر در آن ادعای وکالت و نیابت خاص گردد.

معظم له در رابطه با چگونگی صدور این کلام از مولای ما حضرت صاحب العصر و الزمان فرمودند : نواب خاص اول و دوم و سوم حضرت بقیة الله، غیر از نائب خاص چهارم که آخرین نفر آنها هم بوده، هر کدام که می خواستند از دنیا بروند، رساله و مکتوبی از حضرت حجت می آوردند که در آن قید شده بود که در آستانه از دنیا رفتن هستند و شیعیان پس از آنان به نائب خاص بعدی با ذکر نامی که می کردند، باید مراجعه نمایند.

ایشان در ادامه فرمودند : این کار توسط عثمان بن سعید، محمد بن عثمان، و حسین بن روح، نواب خاص اول و دوم و سوم صورت گرفت و هر سه نائب خاص، شیعیان را با در دست داشتن رساله و مکتوب، با ذکر نام به نائب خاص بعدی ارجاع می دادند، و آنان را این گونه از هم از مرگ خود و هم از وجود نائب خاص بعدی خبردار می کردند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با نحوه صدور توقیع مذکور فرمودند : اما زمانی که هنگام مرگ  علی بن محمد سَمُری نائب خاص چهارم فرا رسید، در رساله و مکتوبی که از امام زمان دریافت کرد، حضرت به او تاکید فرموده بودند که تو به زودی از دنیا خواهی رفت، و پس از خودت، هیچ کس را به عنوان نائب خاص تعیین نکن، یعنی پس از تو نیابت خاص دیگری وجود ندارد.

معظم له در ادامه فرمودند : در آن توقیع حضرت حجت تاکید فرمودند که غیبت صغری به پایان رسیده و غیبت کبری آغاز شده است و در آنجا تصریح نموده اند که هر کس ادعای رویت برای وکالت و نیابت خاص را نماید، او را تکذیب کنید، و این به معنای نیابت خاص و نه هر رویت و دیداری می باشد.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به آیه ۲۶۹ سوره بقره : يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ ، خدا فیض حکمت را به هر که خواهد عطا کند، و هر که را به حکمت و دانش رسانند در باره او مرحمت و عنایت بسیار کرده‌اند، و این حقیقت را جز خردمندان متذکر نشوند ، فرمودند : حکمت چیزی اضافه بر علم است ، و این مطلب در تفاسیر ذکر شده و شاید در روایات هم آمده باشد ، حکمت یعنی وَضعُ الشَّيْء فِي موضِعِهِ ، یعنی هر چیزی را در جای خود قرار دادن.

معظم له در ادامه با اشاره به آیه ۱۲۵ سوره نحل ، ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ، (ای رسول ما خلق را) به حکمت (و برهان) و موعظه نیکو به راه خدایت دعوت کن و با بهترین طریق با مردم سخن بگو ، فرمودند : لازم است که این محافظت و سرپرستی با موعظه و سخنان حکیمانه و برهان و استدلال باشد ، و از شدت و تندی خودداری شود ، حتی اگر این کار زمان طولانی نیاز داشته باشد ، و لازم باشد به تدریج ، تربیت و هدایت صورت گیرد ، چرا که روش صحیح ، این است، که در این جا پیامبر خدا ، برای ارتباط با مردم ، دعوت به حکمت و مجادله ی احسن شده است.

ایشان در ادامه فرمودند : حکمت یعنی آن که با بچه ، باید به گونه ای سخن گفت ، با عالِم به گونه ای دیگر باید صحبت کرد ، با جاهل به نحو دیگری بایستی حرف زد ، و این به معنای قرار دادن هر چیز در موضع خودش می باشد ، یعنی به عنوان مثال اگر کسی با همسرش مناسب او ، و با بچه اش مناسب او سخن گفت ، رفتار حکیمانه ای انجام داده ، اما اگر چنانچه ، آن گونه که مناسب یک مرد بزرگ و عاقل است با یک بچه سخن گفت ، این رفتارِ او خلاف حکمت است ، یعنی هر چیزی در جای خودش قرار داده نشده است ، اما یکی از خصوصیات پیامبران ، حکمت بوده است.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به روایتی از پیامبر اکرم :  إِنَّا مَعَاشِرَ اَلْأَنْبِيَاءِ أُمِرْنَا أَنْ نُكَلِّمَ اَلنَّاسَ عَلَى قَدْرِ عُقُولِهِمْ ، ما گروهِ پيامبران ، مأموريم كه با مردم باندازه خردشان سخن بگوییم ، فرمودند : در اینجا هم سخن گفتن با مردم به اندازه خردشان ، به معنای حکمت است ، گاه لازم است با فردی با کنایه و اشاره سخن گفته شود ، و او با اشاره و کنایه ، متوجه آن سخن می شود ، اما گاهی فردی متوجه کنایه و اشاره نمی شود و باید با او صریح سخن گفت ، و حکمت به همین معناست ، لذا به پیامبران حکمت داده شده است که تشخیص بدهند با مردم چگونه رفتار کنند و چگونه سخن بگویند.

معظم له در رابطه با فرق قاصر و مقصر فرمودند : فرق قاصر و مقصر در این است که مقصر ، استحقاق عقوبت دارد ، اما قاصر استحقاق عقوبت ندارد.

ایشان در ادامه فرمودند : قاصر ، معذور است ، اما عالم و جاهل مقصّر ، معذور نیست ، لذا خدای عزوجل ، قاصر را عقوبت نمی کند و یا در برخی موارد ، در قیامت او را امتحان می کند.

ایشان در رابطه با معنای قربت و اخلاص فرمودند : در انجام عبادات و انجام واجبات، دو چیز لازم است، قربت و اخلاص، یعنی انگیزه ی انسان در بجا آوردن نماز و روزه و انجام سایر واجبات و عبادات، باید اطاعت از فرمان الهی باشد، و هم چنین هدف از انجام این عبادات و فرامین الهی، نزدیک شدن به خدای متعال باشد.

آیت الله العظمی در رابطه با معنای اخلاص فرمودند : اخلاص به آن معناست که انگیزه ی انسان در انجام واجبات و عبادات، تنها و فقط برای خدا باشد و هرگز برای غیر خدا آنها را انجام ندهد.

معظم له در رابطه جنگ و خونریزی پس از ظهور حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمودند : در روایات متعدد آمده که پس از ظهور حضرت حجت، عده ای در صدد جنگ با ایشان برمی آیند اما حضرت در مقابل هجوم آنان، دفاع می کنند، و هرگز جنگ ابتدایی نمی نمایند.

ایشان با اشاره به برخی از روایات در این زمینه فرمودند : دو روایت صحیح در این زمینه وجود دارد که «یسیر کسیره جده رسول الله» و «یسیر کسیره جده امیرالمومنین».

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : بنابراین چون عده ای پس از ظهور با سلاح در مقابل حضرت می ایستند، حضرت در مقام دفاع برمی آیند، بدین سبب خونریزی می شود، اما دامنه ی آن گسترده نبوده و کم می باشد.

معظم له در رابطه با وجود حکم خمس در زمان حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمودند : روایاتی در باب خمس وجود دارد که تعدادی از اصحاب از جمله سلمان و ابوذر و مقداد و عمار در خدمت رسول خدا بودند ، و حضرت برای آنان برخی از شعائر دین را بیان فرمودند و از جمله تاکید فرمودند : والخمس من کل ما ملکه احد من الناس.

ایشان در ادامه فرمودند : این مطلب در روایت منقول از پیامبر اکرم آمده اما کیفیت پرداخت خمس که به دو قسمت تقسیم می شود، و نیمی از آن سهم امام و نیم دیگر سهم سادات است، از دیگر روایات نقل شده از معصومین علیهم السلام استفاده شده است.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : برخی از احکام قضای نماز، شرح آیه ۳۰ و ۳۱ سوره نور، حکم زینت برای زنان در نماز، حکم رکوع و سجده فراموش شده، برخی از احکام حواله هایی نظیر قبض نان، و حکم سوره حمد فراموش شده در رکعت اول و دوم نماز، برخی از موارد مربوط به حجیت قطع، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.