بازگشت به وطنی ناشناخته؛ حال و آیندۀ پناهجویان رانده‌شده از ایران و پاکستان
بازگشت به وطنی ناشناخته؛ حال و آیندۀ پناهجویان رانده‌شده از ایران و پاکستان
هزاران پناهجوی افغان که سال‌ها در ایران و پاکستان زندگی کرده‌اند، اکنون با اخراج اجباری به سرزمینی باز می‌گردند که نه امنیت دارد، نه رفاه، و نه حتی شناختی از حکومت طالبان در آن دارند.
مردان، زنان و کودکان بی‌سرپناه، بدون درآمد و با آینده‌ای مبهم، در مرزهای اسلام‌قلعه و اسپین‌بولدک وارد افغانستان می‌شوند و با واقعیتی تلخ و ناشناخته روبه‌رو می‌شوند.
مارگو داویه، خبرنگار رادیو بین‌المللی فرانسه، که وضعیت پناهجویان رانده‌شده از ایران و پاکستان را در مرزهای اسلام‌قلعه و اسپین‌بولدک بررسی کرده، می‌گوید هر هفته هزاران نفر وارد افغانستان می‌شوند.
مردان، زنان و کودکان بسیاری بدون چمدان، بدون پول و بدون هیچ چشم‌اندازی از آینده، پس از تحمل تبعیض و خشونت در کشور میزبان، به وطنی بازمی‌گردند که تحت سلطۀ طالبان، فقر و استبداد، دیگر برایشان آشنا نیست.
در اسلام‌قلعه، بازگشت‌کنندگان توسط سازمان جهانی مهاجرت ثبت‌نام می‌شوند.
مارگو داویه گزارش می‌دهد که مردان و زنان نحیف و لاغر، با لباس‌های کارگرانه و آثار سختی زندگی، پشت میز کارمندان سازمان صف می‌بندند تا مراحل پذیرش و دریافت کمک‌های اندک را طی کنند.
برخی مانند صاحب‌خان، که ده سال در ایران زندگی کرده بود، همراه دو پسرش بدون هیچ دارایی و با تجربه‌ای تلخ از رفتار خشونت‌آمیز پلیس ایران، به افغانستان بازگشتند.
در اسپین‌بولدک، بازگشت‌کنندگان غالباً با خانواده و کودکان وارد می‌شوند، اما برخی تنها هستند و تجربه بازگشت بدون همراه را تحمل می‌کنند.
رحمت‌الله، ۷۵ ساله، پس از ۴۵ سال زندگی در پاکستان، با دست خالی و بدون حمایت اقتصادی به ولایت جوزجان بازگردانده شد.
مسؤولان طالبان در این مرزها اعلام کرده‌اند که به هر خانواده ۱۰ هزار افغانی کمک می‌کنند و آزادی حرکت بازگشت‌کنندگان تضمین شده است، اما هیچ برنامه‌ای برای اشتغال یا اسکان پایدار آن‌ها وجود ندارد.
پناهجویان می‌گویند که موج اخراج‌ها و تبعیض‌ها در ایران و پاکستان، پس از شروع جنگ این کشورها با اسرائیل و نفرت‌پراکنی علیه افغانستانی‌ها شدت گرفت.
بسیاری از کودکان و زنان اکنون با آینده‌ای نامعلوم روبه‌رو هستند و جامعه‌ای که به آن بازمی‌گردند، نه تنها خانه‌شان نیست، بلکه عرصه‌ای ناامن و بی‌رحم است.
از ماه ژانویه تا کنون بیش از ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از ایران و پاکستان به افغانستان بازگردانده شده‌اند، اما نظام حاکم هنوز برنامه‌ای برای اسکان و اشتغال آنان ارائه نکرده است و این جمعیت در معرض فقر، بی‌خانمانی و ناامنی قرار دارد.
