زنجیر بر دستان هنر؛ ایجاد سانسور و محدودیت‌های تازه در شب‌های شعر افغانستان توسط طالبان
زنجیر بر دستان هنر؛ ایجاد سانسور و محدودیت‌های تازه در شب‌های شعر افغانستان توسط طالبان
حکومت طالبان با تصویب قانونی تازه، برگزاری شب‌های شعر در افغانستان را تحت کنترل شدید قرار داده و شاعران را از پرداختن به موضوعاتی چون عشق خیالی، نقد سیاسی و دموکراسی منع کرده است.
این قانون که واکنش‌های متنوعی در محافل ادبی و اجتماعی به دنبال داشته، آینده ادبیات و آزادی بیان در این کشور را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
افغانستان، کشوری با پیشینه‌ای غنی در حوزه شعر و ادب، این روزها با چالشی جدی در عرصه فرهنگی روبروست.
به گزارش رادیو آزادی، حکومت طالبان قانونی را تصویب کرده که برگزاری شب‌های شعر را مشروط به نظارت شدید وزارت‌های اطلاعات، فرهنگ و امر به معروف و نهی از منکر کرده است.
طبق این قانون، تمامی اشعاری که در محافل ادبی خوانده می‌شوند باید پیش از اجرا توسط کمیته‌ای بررسی شوند تا موضوعات ممنوعه‌ای مانند عشق خیالی، نقد رهبران طالبان، قوم‌گرایی، فمینیسم و دموکراسی حذف شود.
این قانون همچنین آداب و رسوم و آیین‌های محلی را نیز غیرقابل قبول دانسته و شاعران موظف شده‌اند که مخاطبان را به اخلاق اسلامی، همدلی میان امت و تحکیم عقیده دینی دعوت کنند.
این اقدام طالبان در حالی انجام شده که شب‌های شعر افغانستان به عنوان محافلی برای بیان دغدغه‌های اجتماعی و نقد مسالمت‌آمیز قدرت شناخته می‌شدند.
واکنش‌ها نسبت به این قانون متفاوت است.
نذیر احمدی، مسئول باشگاه ادبی خراسان در کابل، این اقدام را تهدیدی برای میراث فرهنگی و آزادی بیان می‌داند.
«محمود حیدری، شاعر و پژوهشگر افغانستانی، نیز این محدودیت‌ها را عاملی بازدارنده برای خلاقیت هنری و صدای مستقل جامعه می‌داند و هشدار می‌دهد که چنین قوانینی می‌تواند فضای فرهنگی کشور را به شدت محدود کند.»
کارشناسان فرهنگی معتقدند که این محدودیت‌ها می‌تواند جریان آزاد اندیشه و نوآوری در شعر را مختل کرده و به تدریج فضای اجتماعی را از پویایی و تنوع خالی کند.
چنین شرایطی ممکن است موجب کاهش مشارکت فعال هنرمندان و مخاطبان در عرصه فرهنگی شود.
با این محدودیت‌ها، شب‌های شعر افغانستان که روزگاری بازتابی از فرهنگ زنده و آزاد این سرزمین بود، اکنون به محلی برای تبلیغ رسمی و کنترل‌شده تبدیل شده است.
موضوعی که آینده این سنت دیرینه را با تردید روبرو کرده است.
