ابهام در سرنوشت پناهجویان افغانستانی؛ اخراج از تاجیکستان در سایه تحولات سیاسی منطقه، چرا تاجیکستان به‌دنبال اخراج پناهجویان افغانستانی است؟
ابهام در سرنوشت پناهجویان افغانستانی؛ اخراج از تاجیکستان در سایه تحولات سیاسی منطقه، چرا تاجیکستان به‌دنبال اخراج پناهجویان افغانستانی است؟
در حالی که پناهجویان افغانستانی پس از فرار از بحران طالبان به کشورهای همسایه پناه برده‌اند، موج جدید اخراج آنان از تاجیکستان نگرانی‌های جدی ایجاد کرده است.
اقدامی که به گفته برخی تحلیل‌گران، ابزاری سیاسی در توازن‌های منطقه‌ای و تعامل با طالبان محسوب می‌شود.
کمیته امنیت ملی تاجیکستان به‌تازگی تأیید کرده است که روند اخراج تعدادی از اتباع خارجی، از جمله پناهجویان افغانستانی، آغاز شده است.
طبق گزارش خبرگزاری رسمی «خاور»، برخی از این افراد متهم به نقض قوانین اقامت، ورود غیرقانونی، استفاده از مدارک جعلی و حتی ارتباط با جرائم امنیتی مانند قاچاق مواد مخدر و تحریک به افراط‌گرایی شده‌اند.
اما در میان فعالان حقوق بشر، این نگرانی مطرح است که این اتهامات، پوششی برای اخراج پناهندگانی است که صرفاً از جنگ و ناامنی گریخته‌اند.
در همین راستا، تعدادی از رسانه های خبری گزارش داده اند که برخی رسانه‌های افغانستانی و کاربران شبکه‌های اجتماعی، از آغاز اخراج از مجتمع مسکونی وحدت در نزدیکی دوشنبه خبر داده‌اند.
این در حالی است که هیچ نهاد رسمی به‌طور علنی این گزارش‌ها را تأیید نکرده و فضا با نوعی سانسور خبری همراه بوده است.
یکی از پناهجویان افغانستانی در گفت‌وگو با شبکه الجزیره قطر، از اختفا و زندگی پنهانی خود و خواهرش در منطقه وحدت خبر داده و تأکید کرده که به‌رغم ثبت‌نام رسمی به‌عنوان پناهنده و انتظار برای انتقال به کانادا، اکنون با خطر بازداشت و اخراج مواجه است.
او در ادامه گفت: «مردان را به ترک کشور وادار می‌کنند و زنان و کودکان را رها می‌سازند؛ این یعنی فروپاشی خانواده‌ها و بازگشت اجباری.»
تحلیل‌گران سیاسی این اخراج‌ها را به تحولات جدید در روابط روسیه و طالبان مرتبط می‌دانند.
حذف طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی توسط روسیه و همکاری استراتژیک دوشنبه با مسکو، زمینه‌ساز تغییر رویکرد تاجیکستان نسبت به پناهجویان افغانستانی شده است.
هم‌زمان، گزارش‌هایی از اخراج پناهجویان افغانستانی از ایران، پاکستان و برخی کشورهای غربی نیز منتشر شده که این نگرانی را تقویت می‌کند که کارزار منطقه‌ای تازه‌ای برای بازگرداندن افغانستانی‌ها در جریان است.
با وجود تأکید سفیر پیشین افغانستان در تاجیکستان بر «عدم اخراج دسته‌جمعی» و بازگشت «داوطلبانه» برخی افراد، آمارهای رسمی از وجود دست‌کم 9 هزار پناهجوی افغانستانی در تاجیکستان خبر می‌دهد که عمدتاً پس از سقوط دولت پیشین در سال 2021 وارد این کشور شده‌اند.
فعالان حقوق بشر هشدار می‌دهند که استفاده ابزاری از این پناهجویان در تعاملات دیپلماتیک می‌تواند به فاجعه انسانی در مرزهای افغانستان منجر شود؛ فاجعه‌ای که قربانیان آن مردمی هستند که بار دیگر از امید و امنیت تهی شده‌اند.
