نگاهی گذرا به تاریخ قبرستان بقیع

در 8 شوال سال ۱۳۴۴ هجری قمری، قبرستان بقیع به عنوان مهم‌ترین قبرستان اسلام و محل دفن 4 امام شیعیان، به دست وهابیون تخریب شد.

در 8 شوال سال ۱۳۴۴ هجری قمری، قبرستان بقیع به عنوان مهم‌ترین قبرستان اسلام و محل دفن 4 امام شیعیان، به دست وهابیون تخریب شد.

در کمتر کشوری به اندازه سرزمین حجاز، آثار مربوط به قرون نخستین اسلام وجود داشته است؛ چرا که زادگاه اصلی اسلام آنجاست و آثار گرانبهایی از پیشوایان اسلام در جای جای این سرزمین دیده می‌شود.

ولی متأسفانه، متعصّبان خشک مغز وهّابی، بیشتر این آثار ارزشمند را به بهانه واهی آثار شرک، از میان برده‌اند و کمتر چیزی از این آثار پرارزش باقی مانده است.

نمونه بارز آن، قبرستان بقیع است. این قبرستان، مهم‌ترین قبرستان در اسلام است که بخش مهمی از تاریخ اسلام را در خود جای داده و کتاب بزرگ و گویایی از تاریخ مسلمانان به شمار می‌آید.

وضعیت بقیع قبل از تخریب

تا پیش از تخریب و ویرانی قبور مطهر بقیع توسط وهابی ها که بر اساس معتقدات خود، به تخریب بسیاری از آثار تاریخی پرداختند، بر روی قبور پیشوایان و سایر بزرگان اسلام که در مدینه مدفون بودند گنبدها و بناهایی قرار داشت. 

ائمه بقیع علیهم السلام در بقعه بزرگی که به‏ طور هشت ضلعی ساخته شده و اندرون و گنبد آن سفیدکاری گشته بود مدفون بودند.

پس از تسلط آل سعود و تسلط آنها بر شهر مدینه منوره وهابی ها ضمن تخریب قبور، آثاری که بر روی قبور قرار داشت را نیز از بین بردند. در جریان این واقعه بارگاه امام حسن مجتبی علیه السلام، امام سجاد علیه السلام، امام محمدباقر علیه السلام و امام جعفر صادق علیه السلام ویران شد.

آنان اضافه بر قبور مطهر ائمه معصومین علیهم السلام، دیگر قبور و نمادهای مذهبی را نیز تخریب کردند که عبارتند از: قبری منسوب به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، عبدالله بن عبدالمطلب و آمنه پدر و مادر حضرت محمد صلی ا لله علیه و آله، قبر مطهر فاطمه بنت‌اسد سلام الله علیها مادر امیرالمومنین علیه السلام، قبر مطهر حضرت ام‌البنین سلام الله علیها، قبر عباس عموی پیامبر، ابراهیم پسر پیامبر، قبر اسماعیل فرزند حضرت صادق علیه السلام، قبور دختر خواندگان پیامبر، قبر حلیمه سعدیه دایه پیامبر و قبور شهدای صدر اسلام.

نخستین تخریب قبور ائمه بقیع

نخستین تخریب قبور مطهر ائمه‌ بقیع به دست وهابیون سعودی در سال 1220 هجری یعنی زمان سقوط دولت اول سعودی‌‌ها توسط حکومت عثمانی روی‌ داد، پس از این واقعه‌ تاریخی ـ اسلامی با سرمایه‌گذاری مسلمانان شیعه و به‌ کار بردن امکانات ویژه‌ای، مراقد تخریب‌ شده به زیباترین شکل بازسازی‌ گشت و با ساخت گنبد و مسجد، بقیع به یکی از زیباترین مراقد زیارتی شیعیان تبدیل‌ شد.

دومین تخریب بقیع

دومین و در واقع دردناک‌ترین حادثه تاریخی ـ اسلامی معاصر که از آن به عنوان بزرگترین جنایت فرهنگی قرن معاصر یاد می شود، به هشتم شوال سال 1344 و پس از روی‌ کار آمدن سومین حکومت وهابی عربستان مربوط ‌می‌شود؛ سالی که وهابیون به فتوای سران خود مبنی بر اهانت و تحقیر مقدسات شیعه، مراقد مطهر ائمه و اهل‌بیت ‌پیامبر علیهم السلام را مورد دومین هجوم وحشیانه‌ خود قراردادند و بقیع را به مقبره‌‌ای ویران‌ شده و در واقع مهجور و ناشناخته تبدیل‌ کردند.

تخریب قبور در مکه، مدینه، جده و کربلا

وهابیون در سال 1343 هجری قمری در مکه گنبدهای قبر حضرت عبدالمطلب علیه السلام، ابی‌طالب علیه السلام، خدیجه سلام الله علیها، قبری منصوب به حضرت زهرا سلام الله علیها، مقام زادگاه پیامبر صلی الله علیه و آله و مکانی به نام «خیزران» که عبادتگاه سری ایشان بود را با خاک یکسان کرده و در جده نیز قبر «حوا» را تخریب کردند.

وهابی های آل سعود که با اشاره به خانه خدا و حرم پیامبر صلی الله علیه و آله، امروزه ادعای خادمی حرمین شریفین را دارند، در شهر مدینه گنبد منور نبوی را به توپ بستند، ولی از ترس مسلمانان، قبر شریف نبوی را تخریب نکردند.

آنها همچنین در شوال 1343 با تخریب کامل مراقد مطهر اهل بیت علیهم السلام در بقیع، اشیاء نفیس و با ارزش آن قبور مطهر را به یغما بردند و قبر حضرت حمزه سید الشهدا علیه السلام و شهدای احد را با خاک یکسان یکسان کردند.

وهابیون متعصب در همان سال به کربلای معلی حمله کردند و ضریح مطهرحضرت امام حسین علیه السلام را کندند و جواهرات و اشیاء نفیس حرم مطهر را که اکثراً از هدایای سلاطین و بسیار ارزشمند و گرانبها بود به غارت و نزدیک به 7000 نفر از علما، فضلا و سادات و مردم را به شهادت رساندند. سپس به سمت نجف رفتند که موفق به غارت نشده و شکست خورده برگشتند.

اولین کسی که در بقیع دفن شد چه کسی بود؟

بقیع تنها یک گورستان نیست، بلکه گنجینه تاریخ اسلام است. قبور چهار امام معصوم شیعیان و نیز قبور همسران، دختران، برخی فرزندان، اصحاب، تابعین و بستگان پیامبرخدا صلی الله علیه وآله و نزدیک به ده هزار نفر از شخصیتهای نامدار تاریخ اسلام در آنجا واقع است.

پیشینه این قبرستان به دوران قبل از اسلام می‌رسد، لیکن در اسناد به روشنی مشخص نیست که قدمت آن به چه تاریخی مربوط است و از چه زمان مردمان مدینه جنازه درگذشتگان خود را در این گورستان به خاک می‌سپرده‌اند.

منابع تاریخی گواهی می‌دهد که پیش از هجرت، مردم مدینه اجساد مردگان خود را در دو گورستانِ «بنی حرام» و «بنی سالم» و گاهی نیز در منازل خود دفن می‌کردند.

لیکن با هجرت مسلمانان به مدینه، بقیع تنها قبرستان مسلمانان گردید و به مرور زمان و با دفن اجساد تعدادِ زیادی از صحابه و تابعین و نیز همسران و دختران و فرزندان و اهلبیت رسول الله صلی الله علیه وآله، از اهمیت ویژهای برخوردار گشت و گورستانهای پیشین، رفته رفته به حالت متروکه در آمد و از میان رفت.

در بقیع اولین کسی که از انصار دفن شده است «اسعد بن زراره» و از مهاجرین «عثمان بن مظعون» بوده است.

پس از فوت ابراهیم فرزند رسول خدا صلی الله علیه و آله، آن حضرت به صحابه فرمودند: ابراهیم را به سلف صالح ما لاحق کنید و در کنار او به خاک بسپارید.

پس از دفن ابراهیم در بقیع، مردم مدینه علاقه‌مند شدند پیکر اقوام و عشیره خود را در آنجا دفن کنند و هر یک از قبایل مدینه درختان و ریشه‌های بخشی از بقیع را قطع و زمین آن را برای همین منظور آماده نمودند. در روایت آمده است که: رسول الله صلی الله علیه وآله به دستور خداوند، کنار این قبرستان حضور می یافت و به مدفونین آن سلام می‌کرد و برای آنان از خداوند آمرزش می‌طلبید(اصول کافی، 4/559)

بقیع را از آن رو «بقیع الغرقد» نامیده اند که نوعی درخت خاردار در آنجا می‌روییده و نامش «غرقد» بوده است. سپس آن درخت از میان رفت اما نامش ماندگار شد.

قبرستان بقیع تا یکصدسال پیش، دیوار و حصاری نداشت، اما به همت آیت الله شهید سید حسن شیرازی قدس سره، اکنون با دیواری بلند محصور گشته و از گذشته تاکنون شیعیان پس از زیارت پیامبرخدا صلی الله علیه وآله به اینجا آمده، اهل بیت پیامبر صلی الله علیه وآله و دیگر آرمیدگان در این گورستان را زیارت می‌کنند. 

چه کسی دستور تخریب بقیع را صادر کرد؟

اعتقاد وهابی ها درباره عموم مسلمانان خصوصا شیعیان این است که آنها پس از ایمان آوردن، کافر گشته و پس از توحید به شرک گراییده‌اند.

آنان مدعی هستند که شیعیان در دین بدعت گذاشته و به جهت زیارت و تبرک جستن به انبیاء و ائمه معصومین علیهم السلام به کفر و شرک روی آورده‌اند، لذا جنگ با آنان واجب و ریختن خون آنان و تصرف اموالشان بر مسلمانان (وهابیان) حلال است.

پس از تسلّط آل سعود بر حجاز، با توجه به پیوند فکری و مذهبی آنان با محمدبن عبدالوهاب، در هر شهر و منطقه ای که وارد می‌شدند، آثار و ابنیه ساخته شده بر روی قبور بزرگان صدر اسلام را خراب و ویران می‌کردند.

وهابی های آل سعود، بار نخست در سال 1221هـ.ق بخشی از بناهای قبرستان بقیع را ویران نموده و سپس با تکمیل سلطه خود بر حجاز در شوال سال 1344هـ.ق کلیه این بناها و گنبدها و آثار را ویران و اموال و اشیای گرانقیمت موجود در این اماکن را به تاراج بردند و نه تنها در مدینه، بلکه در هر جایی که گنبد و بارگاه و زیارتگاهی بود، به ویرانی آن اقدام کردند