زخم‌های پنهان زبان؛ خطری جدی‌تر از خشونت جسمی برای کودکان
زخم‌های پنهان زبان؛ خطری جدی‌تر از خشونت جسمی برای کودکان
پژوهشی تازه نشان می‌دهد که آزار کلامی در دوران کودکی می‌تواند اثراتی مخرب‌تر از خشونت جسمی بر سلامت روان برجا گذارد.
کارشناسان تأکید دارند که این نوع خشونت به‌رغم شیوع گسترده، هنوز جدی گرفته نمی‌شود و نیازمند اصلاح فرهنگی و افزایش آگاهی عمومی است.
کودکان در برابر کلمات بزرگ‌ترها بیش از آنچه تصور می‌شود آسیب‌پذیرند.
پژوهشی که نتایج آن در مجله BMJ Open منتشر شد و سی‌ان‌ان نیز به آن پرداخت، نشان می‌دهد آزار کلامی در دوران کودکی نقشی هم‌سنگ یا حتی شدیدتر از آزار جسمی در تخریب سلامت روان دارد.
طبق این مطالعه که بر اساس داده‌های بیش از ۲۰ هزار بزرگسال در انگلستان و ولز انجام شد، کودکانی که تجربه خشونت جسمی داشتند، در بزرگسالی ۵۰ درصد بیشتر با مشکلات روانی دست‌وپنجه نرم کردند؛ اما این رقم در میان افرادی که آزار کلامی دیده بودند به ۶۰ درصد رسید.
این یافته آشکار می‌کند که «زخم‌های زبان» نه‌تنها نامرئی‌اند بلکه می‌توانند ماندگارتر از زخم‌های جسمی باشند.
به‌رغم کاهش نسبی خشونت فیزیکی در دهه‌های اخیر، آزار کلامی در حال افزایش است.
دکتر مارک بلیس، نویسنده اصلی مقاله، هشدار می‌دهد که عبارات تحقیرآمیز، تهدید، نکوهش، مقایسه‌های آزارنده یا جملاتی همچون «تو بی‌ارزشی» و «تو همیشه اشتباه می‌کنی»، در ذهن کودکان به‌مثابه واقعیت ثبت می‌شوند و بر شکل‌گیری شخصیت و اعتمادبه‌نفس آنان اثر می‌گذارند.
دکتر شنتا داب، استاد همه‌گیرشناسی، نیز تصریح می‌کند که خشونت کلامی به دلیل ماهیت نامرئی‌اش اغلب نادیده گرفته می‌شود، در حالی‌که پیامدهای عمیق و بلندمدت دارد.
نمونه‌های مشابه در آمریکا نیز این هشدار را تقویت می‌کند.
نظرسنجی‌ای در میان نوجوانان نشان داد بیش از ۶۰ درصد آنان آزار عاطفی و ۳۲ درصدشان آزار جسمی را تجربه کرده‌اند؛ آماری که همپوشانی بالایی با یافته‌های پژوهش جدید دارد.
کارشناسان بر این باورند که اهمیت زبان تنها به تأثیرات آن بر کودکان محدود نمی‌شود؛ بلکه زبان بزرگ‌ترها می‌تواند سازنده یا ویرانگر جهان ذهنی آنان باشد.
اگر کودک در محیطی قرار گیرد که با مهربانی، احترام و کلمات مثبت پرورش یابد، آینده‌ای روشن‌تر و مقاوم‌تر در برابر دشواری‌ها خواهد داشت.
دکتر آندریا دنس، استاد روان‌پزشکی کودک در کالج سلطنتی لندن، می‌گوید که هدف، سرزنش والدین یا مربیان نیست، بلکه ارتقای آگاهی عمومی است.
به باور او، همه بزرگسالانی که با کودکان در ارتباط هستند ـ از والدین گرفته تا معلمان و حتی بستگان ـ باید بدانند که سخنانشان چه قدرتی در ساختن یا ویران کردن دنیای درونی کودک دارد.
در پایان باید گفت، آموزه‌های قرآن کریم و اسلام علوی و همچنین روایات اهل بیت علیهم‌السلام همواره بر گفتار نیکو، پرهیز از تحقیر و پاسداشت کرامت انسان تأکید کرده‌اند.
همان‌گونه که زبان می‌تواند زخم‌هایی ماندگار بر روح کودک بر جای گذارد، می‌تواند سرچشمه امید، محبت و ایمان نیز باشد؛ و این مسئولیت اخلاقی و دینی ماست که در تربیت فرزندان، زبان را وسیله‌ای برای ساختن آینده‌ای روشن قرار دهیم.
