عوامل گوناگونی از جمله استفاده نادرست از منابع آبی باعث شده است که ایران مشکلات جدی بحران آب را تجربه کند.
حالا هم هر چه زمان می گذرد، نه تنها این بحران حل نمی شود، بلکه روز به روز وخیم تر شده و به سمت پرتگاه سقوط در حال حرکت است.
در ۶۰ سال گذشته دمای هوا در ایران بین ۰.۷ تا ۱.۴ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته از همین رو حدود یک‌چهارم از آب زاینده‌رود به دلیل کم‌شدن بارندگی‌ها، تبخیر و برداشت‌های بالادستی کاهش یافته است.
حدود ۶۵ ٪ از مساحت کشور را اقلیم‌های فراخشک و خشک بیابانی در بر گرفته است. میزان بارش کمتر از ۵۰ تا ۱۵۰ میلیمتر در سال است و متوسط درجه حرارت سالانه بسیار زیاد است.
مناطق نیمه خشک ایران بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیمتر بارندگی سالانه دارند. در مناطق مدیترانه‌ای که ۵٪ کل مساحت کشور را شامی می‌شود بارندگی بیشتر از مناطق نیمه‌خشک است و به حدود ۵۰۰ میلیمتر در سال نیز می‌رسد.
حجم برداشت آب از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی کشور برابر ۹۸.۱ میلیارد مترمکعب و برداشت از منابع آب سطحی ۴۴.۲ و از آب‌های زیرزمینی ۵۳.۹ میلیارد مکعب است. بخش «کشاورزی»، «شرب و بهداشت» و «صنعت و خدمات» در مجموع به ترتیب ۸۷.۹، ۸.۴ و ۱.۸ میلیارد مترمکعب آب برداشت می‌کنند. سهم آب‌های زیرزمینی شامل چاه‌ها و قنوات در تامین نیازهای مختلف کشور ۵۴.۹ ٪ است.
در شرایط فعلی میانگین سالانه بارندگی ایران به حدود ۲۳۰ میلیمتر می‌رسد در حالی که متوسط بارندگی سالانه در دنیا حدود ۸۰۰ میلیمتر است.
متوسط پتانسیل تبخیر در کشور حدود ۲ هزار میلیمتر و شرایط تبخیری دنیا حدود ۷۰۰ میلیمتر است.
ایران به دلیل تغییرات اقلیمی و خشکسالی در سال ۲۰۲۵ با بحران شدید آب مواجه می‌شود و در سال ۲۰۴۰ به نهایت حد بحران شدید آب می‌رسد.
میزان برداشت آب از دشت‌های کشور بیش از حد استاندارد است، در حالی که باید حدود ۲۰ تا ۴۰ ٪ منابع آبی برداشت شود، اما ۸۰ ٪ برداشت می‌شود.
سال ۱۴۰۰ سال کم‌آبی بود و متأسفانه این کم‌آبی امسال نیز تداوم پیدا کرده است، این در حالی است که یک پنجم سرانه آب تجدیدپذیر دنیا در ایران است.
بر اساس مطالعات رسمی، سالانه حدود ۱. ۴ دهم میلیارد متر مکعب از منابع آب شرب و شیرین درون شهری از دست می‌رود.
از سوی دیگر ۴۰ ٪ از حدود ۹ هزار کیلومتر خط لوله و آبرسانی در پایتخت عمر بالای ۵۰ سال دارند و به دلیل فرسودگی آب بسیاری را هدر می‌دهند.
طبق آمار حدود ۳۰ ٪ محصولات کشاورزی که با آب تولید شده بر اثر آفات از بین می‌رود.
به گفته مسئولان مربوطه، برای ایجاد تعادل و پایداری بین منابع و مصارف آب و حفاظت کمی و کیفی و ارتقاء بهره‌وری از منابع آب باید تا افق زمانی ۱۴۲۴ میزان مصارف آب سطحی به حداکثر ۶۰ ٪ منابع آب تجدیدپذیر و برداشت از آب زیرزمینی ۲۵ ٪ کاهش یابد.
براساس گزارش کمیته ملی سدهای بزرگ ایران در حال حاضر ۵۲۳ سد بزرگ با ظرفیت ۵۱.۷ میلیارد مترمکعب در کشور مورد استفاده قرار دارد. شمار زیادی نیز سدهای بزرگ و متوسط در دست ساخت است اما باز هم این تعداد کمبود را به حد صفر نمی رساند.
