آیین علم‌شویی کهن‌ترین سنت محرمی مردم بندرعباس، همه‌ساله در دوم محرم با حضور پرشور عزاداران در کنار ساحل خلیج فارس برگزار می‌شود.
آیینی ریشه‌دار که فرهنگ عاشورا را با باورهای محلی درهم‌آمیخته و نسل به نسل منتقل کرده است.
در دومین روز از ماه محرم، ساحل خلیج فارس در بندرعباس بار دیگر شاهد برگزاری آیین «علم‌شویی» بود.
رسمی که بیش از سه قرن قدمت دارد و به نمادی از پیوند عزاداری شیعیان با فرهنگ بومی جنوب ایران بدل شده است.
در این آیین معنوی، «علم‌ها» که هر یک نماد یکی از اهل‌بیت علیهم‌السلام هستند، توسط «علم‌کشان» به دریا برده می‌شوند.
جوانان و بزرگان تا سینه در آب پیش می‌روند، صلوات می‌فرستند، دعاهای مخصوص می‌خوانند و علم‌ها را در آب دریا غسل می‌دهند؛ تطهیر نمادین پرچم‌هایی که قرار است در مراسم عاشورا پیشاپیش هیئت‌ها حرکت کنند.
علم‌ها سپس به حسینیه دوازده امام یا «منبر گَپ» بازگردانده می‌شوند؛ یکی از قدیمی‌ترین حسینیه‌های بندرعباس که با ورود شیعیان حیدرآبادی در دوران صفویه شکل گرفت.
در این مکان، علم‌ها با پارچه‌های نذری تزیین و «سرشده»هایی که با گلاب شسته شده‌اند، بر بالای آن‌ها نصب می‌شود.
از سوم تا نهم محرم، مردم نذر کرده، علم‌ها را به خانه‌های خود دعوت می‌کنند و با حضور همسایگان، مجالس سوگواری برپا می‌دارند.
همچنین رسم است که صاحبان حاجت، «نقل» بر سر علم‌کشان می‌ریزند تا با توسل به حضرت اباعبدالله علیه‌السلام حاجت روا شوند.
آیین علم‌شویی، همراه با سنت‌هایی چون سینه‌زنی نشسته، علم‌گردانی، پخت حلیم جم، چکچکو و تعزیه‌خوانی، در فهرست آثار ملی معنوی کشور به ثبت رسیده است.
به گزارش اداره‌کل میراث فرهنگی هرمزگان، حسینیه دوازده امام (منبر گپ) در سال 1381 نیز با شماره 6768 به ثبت ملی رسیده است.
این سنت کهن همچنان با شکوه و آرامش برگزار می‌شود و نشان می‌دهد چگونه شور حسینی، دل‌های مردم این دیار را در آغوش خلیج فارس گرد هم می‌آورد.
