سازمان ملل متحد در گزارش جدید خود اعلام کرد که بازگشت بیش از 640 هزار افغان از ایران از اوایل سال جاری میلادی، به‌ویژه پس از تعیین ضرب‌الاجل توسط دولت ایران، شرایط افغانستان را به شدت متزلزل می‌کند.
به گزارش رویترز، آرافات جمال، «نماینده کمیساریای عالی پناهندگان در کابل»، با تأکید بر وضعیت دشوار بازگشت‌کنندگان، هشدار داد که زنان و دختران بیشترین آسیب را در این بحران می‌بینند.
علاوه بر بازگشت‌های اجباری از پاکستان، مجموع بازگشت افغان‌ها در سال 2025 از مرز یک میلیون و دویست هزار نفر فراتر رفته است.
کمبود بودجه و حمایت بین‌المللی نیز وضعیت انسانی را وخیم‌تر کرده است.
طبق اعلام منابع میدانی، بسیاری از بازگشت‌کنندگان پس از عبور از مرز، به مناطق بدون زیرساخت یا سرپناه امن منتقل می‌شوند و در شرایط نامناسب اقلیمی یا بهداشتی رها می‌شوند.
برخی خانواده‌ها هفته‌ها بدون دسترسی به آب آشامیدنی، درمان پزشکی یا غذای کافی، در اردوگاه‌های موقت سر می‌کنند.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل هشدار داده که اگر جامعه جهانی برای حمایت فوری از این افراد اقدام نکند، احتمال افزایش بی‌ثباتی امنیتی، مهاجرت معکوس، و بحران انسانی گسترده وجود دارد.
از سوی دیگر، بسیاری از کسانی که از ایران بازگشته‌اند، سال‌ها در این کشور کار کرده‌اند و دارای فرزندان متولد ایران‌اند، اما اکنون بدون هرگونه پشتوانه اقتصادی یا امکان بازگشت، مجبور به زندگی در شرایط ناایمن در افغانستان شده‌اند.
کارشناسان امور پناهندگان می‌گویند که نبود برنامه‌ریزی برای اسکان، بازسازی زندگی و آموزش کودکان بازگشت‌کننده، خطر ایجاد نسل جدیدی از افراد بی‌هویت و سرخورده را افزایش می‌دهد؛ مسئله‌ای که می‌تواند زمینه‌ساز جذب این افراد به گروه‌های افراطی شود.
