
با بسته شدن آسمان ایران و عراق در پی تشدید درگیریهای منطقهای، مسیرهای پرواز میان اروپا و آسیا بهطرز نگرانکنندهای محدود شدهاند.
استفاده اضطراری از دالانهایی بر فراز افغانستان که فاقد سامانههای کامل کنترل هوایی است، خطرات جدیدی برای هوانوردی غیرنظامی (civil aviation) به همراه آورده است.
کارشناسان درباره احتمال بروز حوادث هوایی و تهدیدهای زمینی هشدار دادهاند.
بر اساس گزارش روزنامه آلمانی «ولت» (Die Welt) و پایگاه «فلایترادار24» (Flightradar24 – پایش پرواز زنده)، پس از بسته شدن حریم هوایی ایران و عراق در تاریخ 13 ژوئن (June)، شمار زیادی از پروازها به ناچار بهسمت مسیرهای جایگزین در منطقه خاورمیانه هدایت شدهاند.
این تغییر ناگهانی، ترافیک سنگینی بر دالانهای هوایی باریک و فاقد امکانات پیشرفته هدایت پرواز (air traffic control) تحمیل کرده است.
مهمترین تغییر، افزایش 500 درصدی پروازها بر فراز افغانستان است؛ کشوری که از زمان خروج نیروهای غربی (Western forces)، عملاً فاقد سامانه فعال کنترل ترافیک هوایی است.
در این مسیرها، خلبانان باید بهصورت چشمی (visual flight) و با تبادل بیسیم (radio communication) اطلاعات، پرواز را هدایت کنند.
در یکی از موارد اخیر، پرواز شماره LH780 متعلق به هواپیمایی لوفتهانزا (Lufthansa – شرکت هوایی آلمان)، هنگام عبور از آسمان ترکمنستان، ناگهان گردش کامل 360 درجهای انجام داد.
شرکت لوفتهانزا این مانور را اقدامی احتیاطی بهدلیل ازدحام در کریدورهای پروازی (flight corridors) و احتمال ورود ناخواسته به حریم هوایی افغانستان اعلام کرده است.
سازمان ایمنی هوانوردی اروپا (EASA – European Union Aviation Safety Agency) در هشدار تازهای تأکید کرده که در فضای هوایی افغانستان، بهویژه در ارتفاع پایینتر از سطح پرواز 320 (Flight Level 320 – ارتفاع حدود 32 هزار پا یا 10 هزار متر)، خطر شلیک مستقیم موشک، خمپاره یا حملات انتحاری توسط گروههای مسلح غیردولتی (non-state armed groups) وجود دارد.
این نهاد بینالمللی تأکید دارد که نبود سامانه کنترل ایمن، هواپیماهای مسافربری (commercial aircraft) را در معرض تهدیدهای جدی قرار داده است.
کارشناسان معتقدند تداوم بسته بودن آسمان ایران نهتنها پیامدهای اقتصادی برای منطقه دارد، بلکه مستقیماً ایمنی پروازهای غیرنظامی را در سراسر خاورمیانه تهدید میکند.