حسینیه‌های آذربایجانی‌ها؛ از تهران تا مشهد، از محله‌های قدیمی تا کربلا و نجف
حسینیه‌های آذربایجانی‌ها در تهران، مشهد و عتبات عالیات عراق، تنها مراکز عزاداری نیستند، بلکه نمادهایی از پیوند عمیق فرهنگی و دینی جامعه آذری‌زبان با اهل‌بیت علیهم السلام هستند که در دل محله‌های قدیمی و مسیرهای زیارتی جا خوش کرده‌اند.
در تهران، آذربایجانی‌ها از دیرباز در راه حفظ شعائر حسینی پیش‌قدم بوده‌اند و حسینیه‌های متعددی در مناطق مختلف پایتخت بنا کرده‌اند.
عمر برخی از این مجموعه ها به یک قرن می‌رسد، و به‌ویژه در ایام محرم میزبان عزاداری باشکوه و قرائت دعاهای ویژه امام حسین علیه السلام است
یکی از کهن‌ترین آن‌ها «حسینیه آذربایجانی‌های مقیم مرکز» واقع در خیابان قزوین است. این مرکز مذهبی از قدیم‌الایام، پایگاه اصلی برگزاری مراسم عزاداری و تجمع مذهبی آذری‌زبان‌ها در تهران به شمار می‌رود.
همچنین «حسینیه و درمانگاه آذربایجانی‌های مقیم مرکز» در خیابان شاهپور نمونه‌ای از ترکیب فعالیت‌های مذهبی و خدمات اجتماعی است که در خدمت مردم قرار گرفته است.
در محله لشکر هم یکی دیگر از مراکز فعال حسینیه‌ای برای آذری‌ها وجود دارد که زیر نظر هیئت مذهبی منطقه اداره می‌شود.
از دیگر مراکز مربوط به آذری زبان ها می‌توان به حسینیه‌ای در حدفاصل فلکه دوم و سوم بخارایی اشاره کرد که برنامه‌های مذهبی را به‌ویژه در ایام محرم و صفر برگزار می‌کند.
در مشهد، حضور آذربایجانی‌ها آمیخته با عشقی دیرینه به اهل‌بیت علیهم السلام است.
گفته می‌شود در حوالی سال‌های 1300 خورشیدی تبریزی‌های این شهر هیئتی تشکیل دادند که تا امروز ادامه یافته است.
در مشهد، حسینیه «مکتب الرضا» در محله عامل محلی ویژه برای اقامه عزای امام حسین علیه السلام و تجمع آذری‌زبانان است که سال‌هاست میزبان عزاداری‌های سنتی به زبان ترکی، مجالس روضه، قرآن‌خوانی و مناسبت‌های دینی است.
علاوه بر آن، هیئت‌هایی مانند «پاچنار» هر هفته در مشهد فعالند و محلی برای روضه‌خوانی و ذکر اهل‌بیت علیهم السلام هستند.
علاوه بر این در شهرهای مختلف ایران از جمله زاهدان، کنگان، کرج، قم، اردبیل، ارومیه و زنجان، آذربایجانی ها، حسینیه هایی به منظور عزاداری اهل بیت علیهم السلام و انجام مراسم مذهبی دایر کرده اند.
در عتبات عالیات نیز آذری‌زبان‌ها حضوری پررنگ دارند.
حسینیه آذربایجانی‌ها نیز در شهر مقدس کربلا وجود دارد، که با قدمتی حدود شصت سال، در مسیر بازسازی پس از مصادره توسط رژیم بعث، اکنون سالیانه میزبان حدود دو هزار زائر آذربایجانی است
در مسیر پیاده‌روی نجف تا کربلا، موکب‌ها و حسینیه‌هایی با حضور آذربایجانی‌ها به زائران خدمات‌رسانی می‌کنند.
این موکب‌ها با ارائه اسکان، غذا، عزاداری به زبان ترکی و خدمات مذهبی، بخشی جدانشدنی از فرهنگ زیارت اربعین به شمار می‌روند.
این حسینیه‌ها و موکب‌ها، فراتر از مکان‌هایی برای عزاداری، بستری برای همبستگی دینی، حفظ هویت قومی و گسترش فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی میان آذری‌زبانان هستند؛ پیوندی عمیق میان ایمان، زبان، عشق به اهل‌بیت علیهم السلام و تاریخ.
