نخستین نماز جمعه امیرالمؤمنین علیه‌السلام؛ آغاز حکمرانی بر پایه عدالت علوی
در بیست و پنجم ذی‌الحجه سال 35 هجری قمری، امیرالمؤمنین حضرت علی علیه‌السلام پس از بیعت مردم با آن حضرت، نخستین نماز جمعه دوران خلافت خود را اقامه کردند.
این واقعه نه‌تنها بعد عبادی داشت، بلکه نقطه آغاز حکومتی بود که بر پایه تقوا، عدالت و کرامت انسانی بنا شد و مسیر تازه‌ای در رهبری اسلامی گشود.
پس از سال‌ها انحراف حاکمیت پس از رسول خدا صلی الله علیه و آله از مسیر قرآن و اهل‌بیت علیهم‌السلام، جامعه اسلامی مدینه دچار آشفتگی و بحران مشروعیت شد.
مردم با مشاهده فضیلت، علم و پارسایی امیرالمومنین حضرت علی علیه‌السلام، به سوی آن حضرت روی آوردند و از آن امام بزرگوار درخواست کردند که زمام امور را به دست گیرند.
امیرالمومنین حضرت علی علیه‌السلام ابتدا از پذیرش خلافت امتناع ورزیدند، اما پس از مشاهده اصرار مردم و درک خطرهای پیش‌رو برای اسلام، این مسئولیت سنگین را پذیرفتند.
در نخستین جمعه پس از بیعت عمومی، امیرالمومنین حضرت علی علیه‌السلام نماز جمعه را اقامه کردند.
آن حضرت در خطبه‌ای کوبنده، مردم را به رعایت تقوا، انصاف، پیروی از قرآن و چنگ زدن به ولایت اهل‌بیت علیهم‌السلام دعوت فرمودند.
امیرالمومنین با اشاره به ظلم‌های گذشته، بر لزوم بازگشت به ارزش‌های اصیل اسلامی تأکید نمودند و از مردم خواستند که از جاهلیت و دنیاپرستی دوری کنند.
حضرت علی علیه السلام در این خطبه تاریخی فرمودند: «به خدا قسم اگر هفت اقلیم را به من دهند تا به ناحق پوست جویی را از مورچه‌ای بگیرم، چنین نخواهم کرد.»
آن حضرت با این سخن، عدالت را معیار اصلی حکمرانی معرفی فرمودند و نشان دادند که حتی در برابر حقوق کوچک‌ترین مخلوقات الهی نیز کوتاهی نخواهند کرد.
امیرالمومنین حضرت علی علیه‌السلام پس از نماز، با یاران خود از جمله مالک اشتر، ابن عباس و عمار یاسر دیدار کردند و درباره راهکارهای اصلاح جامعه اسلامی گفت‌وگو نمودند.
آن حضرت تأکید فرمودند که اداره امور باید بر پایه تقوا، شایستگی، مشورت و وفاداری به قرآن باشد.
امیرالمومنین هم چنین اعلام فرمودند که بیت‌المال را تنها در مسیر حق مصرف خواهند کرد و هیچ‌گونه تبعیضی را نخواهند پذیرفت.
منابعی چون «منتخب التواریخ»، «تاریخ طبری» و «بحارالانوار» این خطبه را یکی از جامع‌ترین و بلیغ‌ترین خطبه‌های صدر اسلام معرفی کرده‌اند.
یادآوری این روز تاریخی ما را به این حقیقت هدایت می‌کند که نماز جمعه تنها یک فریضه عبادی نیست، بلکه مجالی برای آگاهی‌بخشی، همدلی، بازگشت به عدالت و احیای آرمان‌های نبوی و علوی است.
نماز جمعه باید به جایگاه همدلی، همزیستی مسالمت آمیز، دعوت به تقوا و صدای حق تبدیل شود و از تبدیل شدن به ابزار تفرقه و تسویه‌حساب سیاسی جلوگیری گردد.
