
یک پژوهش گسترده در آلمان نشان میدهد که گرایش به سنی های سلفی تندرو نه از روی دینداری، بلکه بیشتر از سرخوردگی، تبعیض، تنهایی و بیپناهی فردی و اجتماعی ناشی میشود.
شبکههای اجتماعی نیز در جذب این جوانان آسیبپذیر نقش اساسی دارند.
نتایج یک پژوهش جامع با مشارکت بیش از صد کارشناس در قالب شبکه تحقیقاتی RADIS در آلمان، نشان میدهد که جریان های سلفی سنی تندرو اغلب پناهگاه کسانی است که از نظر روحی، اجتماعی یا خانوادگی آسیب دیدهاند.
پژوهشگران میگویند بسیاری از جوانانی که جذب گروههای سلفی سنی تندرو میشوند، درگیر مشکلات روانی، تنهایی، تبعیض نژادی یا فقدان هویت اجتماعی هستند.
در این گزارش آمده است که تنها شمار بسیار اندکی از میان میلیونها مسلمان ساکن آلمان به این مسیر کشیده میشوند، اما همین تعداد اندک نیز میتوانند علاوه بر ایجاد نگاه منفی به اسلام حقیقی، تهدیدی جدی برای امنیت و انسجام اجتماعی باشند.
به گفته پژوهشگران، عوامل فردی مانند ناپایداری شخصیتی و عوامل اجتماعی چون احساس طردشدگی از جامعه، زمینهساز گرایش به گروههایی است که در ظاهر با شعارهای گول زننده و فریب دهنده به فرد ارزش و معنا میدهند.
شبکههای اجتماعی نقش کلیدی در فرایند رادیکالیزه شدن دارند.
اینفلوئنسرهای سنی سلفی تندرو با ویدئوهای ساده و احساسی، جوانانی را هدف قرار میدهند که آگاهی دینی عمیقی ندارند و در جستوجوی معنای زندگیاند.
به ویژه ویدئوهای کوتاه با پاسخهای آماده برای مشکلات پیچیده، بیشترین اثر را دارند.
پژوهشگران تأکید میکنند که مقابله با این پدیده صرفاً با روشهای امنیتی ممکن نیست، بلکه نیازمند سرمایهگذاری پایدار در آموزش، ادغام اجتماعی، گفتوگوی دینی و برنامههای پیشگیری است.
همکاری میان نهادهای پژوهشی، امنیتی و اجتماعی میتواند شناخت دقیقتری از الگوهای افراطگرایی فراهم کند و از شکلگیری موجهای جدید رادیکالیزه شدن جلوگیری نماید.
در چنین شرایطی اندیشمندانِ شیعه باید از فضای رادیکال شدنِ جوانان در سراسر دنیا به ویژه کشورهای غربی برای تبیینِ حقیقتِ اسلامِ علوی بهره ببرند.
این فرصت، زمینهای برای معرفیِ اسلامِ عقلانی و رحمانی به جهانیان است.
همچنین باید با روشنگری، خطرهای جریانهای سلفیِ سنی تندرو را گوشزد کرده و جوانان را از افتادن در دامِ خشونت و افراط بازدارند.