آیت‌الله العظمی شیرازی: مشهور بین فقهای شیعه این است که ایمان شرط صحت و نه شرط قبول است
نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، دوشنبه شب شانزدهم ماه مبارک رمضان سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم‌چون جلسات پیشین، ایشان به سوال‌های حاضران در جلسه، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.
آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با شرط قبول و صحت اعمال فرمودند : مشهور بین فقهای شیعه این است که ایمان شرط صحت و نه شرط قبول است، اما اگر قبل از مرگ فردی مومن شد خدا از او می گذرد البته از برخی روایات برداشت شده که بعضی از فقها که البته غیر مشهور است، اسلام را شرط قبول می دانند اما ظاهر آن است که شرط صحت است، که این مساله هم در روایات آمده و از برخی روایات هم این چنین برداشت شده است.
معظم له در ادامه منظور از ایمان را پذیرفتن اصول یعنی توحید، عدل، نبوت ، امامت و معاد و نه اصول ذکر نموده و فرمودند : مشهور بین فقهای شیعه این است که هم اسلام و هم ایمان شرط صحت است، اما این قول که اسلام شرط صحت و ایمان شرط قبول است، قول غیرمشهور برخی از فقهاست.
ایشان در ادامه منظور از ایمان را پذیرفتن اصول یعنی توحید، عدل، نبوت ، امامت و معاد و نه اصول ذکر نموده و فرمودند : مشهور بین فقهای شیعه این است که هم اسلام و هم ایمان شرط صحت است، اما این قول که اسلام شرط صحت و ایمان شرط قبول است، قول غیرمشهور برخی از فقهاست.
آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با قاعده ی «الاسلامُ یَجُبُّ ما قَبْلَه» ، اسلام آوردن ، آنچه که قبل از آن بوده را برمی دارد و پاک می کند ، فرمودند : در فقه هم آمده که اگر شخصی مسلمان شد ، در برابر تمامی آنچه را که قبل از اسلام آوردن انجام داده یا انجام نداده ، تکلیف از او برداشته خواهد شد.
معظم له هم چنین تاکید فرمودند : همان گونه که «الاسلامُ یَجُبُّ ما قَبْلَه» در مورد غیرمسلمانان جاری می شود ، «الایمانُ یَجُبُّ ما قَبْلَه» نیز شامل کسانی که مومن نبودند و ایمان آوردند نیز می شود ، و اگر چه که این تعبیر روایت نیست ، اما از مضمون است و از روایات استفاده شده است.
ایشان با اشاره به آیه ۱۴ سوره حجرات : قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَلَٰكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ ، اعراب باديه‌نشين گفتند: ما ايمان آورده‌ايم، به آنان بگو: شما هنوز ايمان نياورده‌ايد، بلكه بگوئيد: اسلام آورده‌ايم و هنوز ايمان در دلهاى شما وارد نشده است ، فرمودند : با تسلیم در برابر خدای متعال ، ایمان کامل می شود ، این یعنی اسلام خاص ، یعنی شرط اسلامِ کامل ، ایمان و تسلیم است ، پس بنا براین اگر کسی ، خدا را قبول داشت اما پیغمبر او را قبول نداشت ، خدا آن توحید را نمی پذیرد ، یا اگر کسی خدا و پیامبر را قبول داشت اما امیرالمومنین را نپذیرفت ، خدا ، توحید و نبوتِ او را قبول نمی کند.
آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : وقتی زبان و دل و عمل درست باشد ایمان کامل می شود ، این یعنی اسلام خاص ، یعنی شرط اسلام کامل داشتن ، ایمان است ، حال اگر کسی به خدا ایمان دارد اما لاَ إلَهَ إِلاَّ اللَهُ نمی گوید ، این فایده ندارد ، یا لاَ إلَهَ إِلاَّ اللَهُ می گوید اما در دلش ایمان ندارد ، این هم فایده ندارد ، و ایمان او ناقص است ، مثلا کسی که مسلمان است اما نماز نمی خواند ، ایمان او ناقص است ، چون ایمان مراتب دارد ، لذا اگر کسی ایمان به قلب دارد ، لاَ إلَهَ إِلاَّ اللَهُ هم می گوید اما نماز نمی خواند ، این ایمان ناقص است ، قرآن کریم که می فرماید : أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ ، این به چه معناست ؟ یعنی دین وجود داشت ، اما ناقص بود ، ایمان ناقص به مانند آدمی است که یک عضو در بدنش کم باشد.
معظم له در ادامه تاکید فرمودند : لذا شرط مومن بودن ، پذیرش امامت و عدل است و کسی که این دو اصل را قبول نداشت ، مومن نیست و مشمول روایاتی که در شان مومنین وارد شده ، نخواهد شد.
ایشان در رابطه با دلیل استفاده از این دعا : اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ ، وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ، الأَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَالأَمْوَاتِ ، فرمودند: همه مسلمین مقصر نیستند، و برخی از آنان، قاصر هستند ، لذا در برخی از ادعیه هم برای مسلمانان طلب مغفرت شده است.
آیت الله العظمی شیرازی تاکید فرمودند: قرآن بین اسلام و ایمان فرق گذاشته است، لذا مسلمان بودن کفایت نمی کند، مگر آنکه قبل از مرگ، توبه نماید.
