نگرانیها از تغییر ظاهری و محتوایی مدارس افغانستان از سوی طالبان

طالبان با اجباری کردن دانش آموزان به پوشیدن لباس شبیه جنگجویان این گروه، گامهای خطرناکی به سوی یکسانسازی فرهنگی و مذهبی برداشته اند.
کارشناسان هشدار میدهند این تغییرات، نه تنها تنوع فکری را نابود میکند، بلکه نسلی با اندیشههای افراطی و جهادی پرورش خواهد داد که آینده افغانستان و منطقه را تهدید خواهند کرد.
در سایه حکومت طالبان بر افغانستان، تغییرات گستردهای در نظام آموزشی این کشور در حال وقوع است.
اخیراً، طالبان پوشیدن پیراهن تنبان، کلاه و دستار، برای دانشآموزان و آموزگاران مکاتب، شبیه جنگجویان شان اجباری کرده اند.
این تصمیم، که در ظاهر تنها تغییر لباس و یونیفورم دانشآموزان به نظر میرسد، در حقیقت نشاندهنده تحولات عمیقتری است که آینده آموزش و پرورش در افغانستان را به شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد.
این تغییرات، که همزمان با حذف مضامین درسی مرتبط با فقه جعفری و دیگر تحولات آموزشی رخ داده، نگرانیهای جدی را درباره شکل گیری نسلی با اندیشههای افراطی و جهادی در آینده نزدیک و دور برانگیخته است.
طالبان، با استفاده از فرصت به دست آمده، نه تنها ظواهر نظام آموزشی را تغییر داده اند، بلکه محتوای درسی مدارس و دانشگاهها را نیز دستخوش تحولاتی کرده اند که پیامدهای آن میتواند برای جامعه افغانستان فاجعه بار باشد.
یکی از نگرانیهای عمده، حذف کامل مضامین و فصلهای درسی مرتبط با فقه جعفری است.
این اقدام، در حالی صورت گرفته که شیعیان افغانستان بارها تقاضای درج این مضامین را در نظام آموزشی کشور مطرح کرده اند.
پیش از این، وزیر تحصیلات عالی طالبان به صراحت اعلام کرده بود که در افغانستان تنها یک مذهب، یعنی حنفی، وجود دارد.
این تغییرات، که با هدف یکسانسازی فرهنگی و مذهبی در افغانستان انجام میشود، نه تنها تنوع فرهنگی و مذهبی این کشور را نادیده میگیرد، بلکه میتواند به شکل گیری نسلی منجر شود که از اندیشههای تک بعدی و افراطی تغذیه میکند.
دانشآموزان، که در سنین حساس شکل گیری هویت و باورهای خود قرار دارند، با محتوای درسی یکسان سازی شده و پوشش اجباری، به تدریج از تفکر انتقادی و تنوع فکری دور خواهند شد.
کارشناسان هشدار میدهند این روند، در بلندمدت میتواند به ظهور نسلی بینجامد که نه تنها با ارزشهای دموکراتیک و حقوق بشر بیگانه است، بلکه به شدت تحت تأثیر اندیشههای تندروانه و افراطی قرار دارد.
در چنین شرایطی، آینده نوجوانان افغانستان بیش از هر زمان دیگری در هالهای از ابهام و نگرانی قرار گرفته است.
تغییر لباس و محتوای درسی، که در ظاهر ساده به نظر میرسد، در واقع گامی است به سوی شکلگیری نسلی که از تنوع فکری و فرهنگی دور خواهد بود و با اندیشههای افراطی و تندروانه بزرگ خواهد شد.
در صورت ادامه این سونامی خاموش، نه تنها آینده افغانستان، بلکه ثبات منطقه را نیز به خطر خواهد انداخت.