شیعیان افغانستان همچنان در سایه ظلم و تبعیضِ سازمان یافته طالبان، طعم تلخ انزوای اجتماعی و مذهبی را میچشند.
این سرکوب، همچون زخم کهنهای، بر جان هویت و تاریخ مردمانی سنگینی میکند که برای بقای خود، در کشاکش نور و تاریکی ایستاده اند.
در هوای متراکم تبعیض در افغانستان، صدای امید در تنوع مذهبی در این کشور فرونشانده شده است.
افغانستان که سرزمین علم، هنر و فرهنگ بوده، اکنون نشانه ای از همپذیری و تنوع در خود نمیبیند.
بیش از سه سال است که خورشید عدالت بر آسمان این سرزمین غروب کرده و مردمانش در سایه تاریک حکومتی زندگی میکنند که تبعیض و تعصب را به قانون و سیاست بدل کرده است.
در تازه ترین مورد، ادارهی معارف طالبان در استان بامیان به آمران مکتبهای این استان دستور داده که در سال آینده، آموزشهای دینی تنها مطابق فقه حنفی تدریس شود.
در حالیکه اکثریت دانشآموزان استان بامیان شیعه هستند و پیش از این، در بسیاری از مکتبها فقه جعفری تدریس میشد.
این در حالی است که از همان روزهای نخست تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، این گروه دست به اقداماتی زد که بوی انکار و حذف میداد.
لغو تدریس فقه جعفری از مکتبها و دانشگاهها، نه تنها درسی را از برنامهی آموزشی حذف کرد، بلکه نشان داد که طالبان در پی شکلدهی نسلهایی است که جز یک روایتِ تندروانه از دین، هیچ صدای دیگری را نشنوند.
لغو قانون احوال شخصیه شیعیان، ضربهای دیگر بود که این بار به استقلال حقوقی این جامعه وارد شد.
قوانینی که سالها برای شناسایی و حفظ حقوق شخصی و مذهبی شیعیان تدوین شده بود، در یک چشم برهم زدن به دست طالبان از میان برداشته شد.
اما این پایان ماجرا نیست. طالبان به کتابخانهها نیز رحم نکرد. جمعآوری و حذف کتابهای مربوط به شیعیان، نشانی از سیاست «پاکسازی فرهنگی» این گروه است. کتابهایی که حامل میراث فکری و اعتقادی یک جامعه بودند، حالا در آتش تعصب میسوزند.
این اقدام، تلاشی آشکار برای بریدن شیعیان از ریشههای فکری و مذهبیشان است؛ گویی که تاریخ و فرهنگشان باید از حافظهی جمعی مردم افغانستان محو شود.
در کنار این محدودیتهای قانونی و فرهنگی، فشارهای اجتماعی نیز افزایش یافته است.
گزارشهای متعددی از تبعیض در استخدام، تهدیدهای مستقیم به مراکز مذهبی و حملات هدفمند به گردهماییهای شیعیان منتشر شده است.
هرچند شیعیان و هزارههای افغانستان طی سه سال اخیر، بارها در گوشه گوشهی جهان دست به اعتراضات میلیونی زده و خواهان برابری و تامین عدالت شدند؛ اما در هیاهوی جهانِ پر از آشوب، بیتفاوتی قدرتهای بزرگ و مدعیان منطقهای، این اعتراضها را به پژواکی در خلأ تبدیل کرد.
واکنش نهادهای حقوق بشری از جمله سازمان ملل، هرچند رنگی از همدلی را نمایش داد؛ اما کارایی و تاثیری بر کاهش آلام شیعیان نگذاشت.
شیعیانِ هزارهی افغانستان، که در این روزهای شبح آلود، همچنان چراغ ایمان و ایستادگی را روشن نگاه داشته، از جامعه جهانی میخواهند تا در برابر ظلمِ آشکار خاموش نمانند.
تاریخ نشان داده است که بیتفاوتی در برابر تبعیض و ظلم، آتشی است که سرانجام همه را در بر میگیرد.