علویها کیستند؟ بررسی تاریخچه و نقش این گروه در خاورمیانه
علویها، یک گروه مذهبی منتسب به شیعیان در سوریه، با ریشههای تاریخی و فرهنگی عمیق در آموزههای حضرت علی علیه السلام، نقش مهمی در تاریخ و سیاست منطقه ایفا کردهاند.
این گروه که عمدتاً در مناطق ساحلی سوریه زندگی میکنند، در سیاست سوریه از زمان قدرت گرفتن حزب بعث تا به امروز جایگاه ویژهای داشته اند.
علویها بهعنوان شاخهای منتسب به شیعیان، ریشههای اعتقادی خود را به آموزههای حضرت علی علیه السلام نسبت میدهند، اما در طول تاریخ، آموزهها و مناسک دینی خاصی را گسترش دادهاند که آنها را از سایر شیعیان متمایز میسازد.
علویها در مناطق ساحلی سوریه، بهویژه در کوهستانهای طرطوس، لاذقیه و بخشهایی از حمص، زندگی میکنند.
در لبنان و برخی از کشورهای اروپایی نیز برخی از علویها سکونت دارند.
نقش علویها در ساختار سیاسی سوریه بهویژه از دهه 1970 و با قدرت گرفتن حافظ اسد، رئیسجمهور سابق سوریه، پررنگ شد.
حافظاسد که خود از علویان منطقه قرداحه بود، با حمایت علویها توانست در سال 1970 به قدرت برسد و پایههای دیکتاتوری حزب بعث را استوار سازد.
از آن زمان بهتدریج ارتش، نهادهای امنیتی و سرویسهای اطلاعاتی سوریه در اختیار علویها قرار گرفت.
گرچه علویها شاخهای از شیعه دوازدهامامی به شمار میآیند، اما عقاید و تفسیرهای خاصی از قرآن و متون دینی دارند.
آنها به تفسیر رمزی از قرآن کریم معتقدند و برخی از اصول دین اسلام را بهطور متفاوت تفسیر میکنند.
در طول تاریخ، بهویژه در دوران عثمانی، به دلیل این تفاوتها، علویها تحت فشار و آزار قرار گرفتهاند.
علویها در ترکیه نیز جمعیت قابل توجهی دارند و پیروان این مذهب در آناتولی و آذربایجان پراکنده هستند.
آنها بهطور معمول آموزههای عرفانی و صوفیانه را دنبال میکنند و برخلاف دیگر مسلمانان شیعه، جزمهای دینی الزامآوری ندارند.
علویها از این جهت که ستایشگر حاجی بکتاش ولی هستند، دیدگاه تنگاتنگی با بکتاشیه دارند.
پیروان علویگرایی بیشتر از قومیتهای ترکهای آناتولی، آذریهای ترکیه، تاتارها، کردها و ترکمنها هستند.