آیت‌الله العظمی شیرازی: حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها امام نیستند اما به عنوان حجت بر مردم از مقام ویژه‌ای برخوردارند
نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، روز جمعه یازدهم جمادی الثانی سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.
آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با برخی از تعابیر هم چون علی خیر البشر فرمودند : گاهی اوقات حصر ، حقیقی و گاهی اضافی می باشد ، که نظایر آن در قرآن کریم ، و هم بعضا در روایات آمده است ، مثلا در رابطه با علی خیرالبشر ، این جمله بدان معنا نیست که امیرالمومنین حتی از رسول الله بهتر و برترند ، لذا به این حصر ، حصر اضافی گفته می شود ، و بدان معناست که بالنسبه امیرالمومنین بهترین و برترین افراد بشر هستند ، و این به معنای حصر حقیقی نمی باشد.
معظم له با اشاره به روایاتی فضیلت استفاده از نام خدا قبل از انجام اعمال فرمودند : در روایتی آمده : كُلُّ أمرٍ ذي بالٍ لَم يُذكَر ، «بِسمِ اللّهِ» فيهِ فَهُوَ أبتَرُ هر كاری كه با نام خدا شروع نشود ابتر است ، و در جای دیگر آمده : کُلُّ اَمْر ذى بال لَمْ یُذْکَرْ فیهِ بِحَمدِ اللهِ فَهُوَ اَبْتَرُ هر كاری كه در آن نام خدا یاد نشود ابتر است ، و در جای دیگر آمده : کل امر ذی بال لم یذکر بحمدالله فهو ابت هر كاری كه در آن حمد خدا نشود ابتر است ، که همه این ها از موارد بلاغت است و به آن اضافی می گویند ، و هم در آیات قرآن و هم روایات متعارف است و هم در سخنان ما نیز وجود دارد ، مثلا وقتی می خواهیم بگوییم شخصی آدم خوبی است ، می گوییم این آدم از همه بهتر است ، و این بدان معنا نیست که حتی از پیامبران و معصومین هم بهتر است ، چرا که قصد ما از گفتن از این جمله ، این نبوده که افضل بودنِ این شخص را بر همه ی افراد بشر را بیان کنیم ، ، لذا این گونه موارد در آیات و روایات که مفهوم بالنسبه و بالاضافه دارد ، هم در افضل بودن و هم در حصر کاربرد دارد و به عنوان مطلق بودن نیست و از قرائن کشف می شود.
ایشان با اشاره به روایاتی در مورد ابتر شدن اعمال فرمودند : در روایتی آمده : كُلُّ أمرٍ ذي بالٍ لَم يُذكَر ، «بِسمِ اللّهِ» فيهِ فَهُوَ أبتَرُ هر كاری كه با نام خدا شروع نشود ابتر است ، و در جای دیگر آمده : کُلُّ اَمْر ذى بال لَمْ یُذْکَرْ فیهِ اسْمُ اللهِ فَهُوَ اَبْتَرُ هر كاری كه در آن نام خدا یاد نشود ابتر است ، و در جای دیگر آمده : کل امر ذی بال لم یذکر بحمدالله فهو ابت هر كاری كه در آن حمد خدا نشود ابتر است ، که همه این ها از موارد بلاغت است و به آن اضافی می گویند ، و هم در آیات قرآن و هم روایات متعارف است و هم در سخنان ما نیز وجود دارد ، مثلا وقتی می خواهیم بگوییم شخصی آدم خوبی است ، می گوییم این آدم از همه بهتر است ، و این بدان معنا نیست که حتی از پیامبران و معصومین هم بهتر است ، چرا که قصد ما از گفتن از این جمله ، این نبوده که افضل بودنِ این شخص را بر همه ی افراد بشر را بیان کنیم ، ، لذا این گونه موارد در آیات و روایات که مفهوم بالنسبه و بالاضافه دارد ، هم در افضل بودن و هم در حصر کاربرد دارد و به عنوان مطلق بودن نیست و از قرائن کشف می شود.
آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با فضیلت و علم معصومین علیهم السلام فرمودند : فضیلت غیر از علم و امامت است ، ائمه علیهم السلام ، هم امام هستند و هم علم دارند ، و علمشان بر حسب روایات یکسان است ، یعنی میزان علم در چهارده معصوم علیهم السلام فرق نمی کند ، و طبق روایات ، علم امام حسن عسکری علیه السلام همانند علم پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می باشد ، اما معصومین علیهم السلام ، در مقام و فضیلت فرق می کنند.
معظم له در رابطه با افضل بودن امیرالمومنین نسبت به سایر ائمه علیهم السلام به دلیل مشارکت در جهاد ، فرمودند : ما نمی دانیم دلیل افضل بودن امیرالمومنین نسبت به بقیه ی امامان معصوم به چه جهتی بوده است ، اما ممکن است مشارکت ایشان در جهاد یکی از دلایل افضل بودن نسبت به سایر امامان معصوم باشد ، اما در ادله و روایات استفاده شده که امیرالمومنین افضل از بقیه ائمه هستند ، و بعد از آن ، حضرت زهرا افضل هستند ، و پس از ایشان ، امام حسن افضل هستند و بعد هم امام حسین علیه السلام ، افضل هستند.
ایشان در ادامه فرمودند : همه ی ائمه علیهم السلام ، امامت دارند ، غیر از حضرت زهرا سلام الله علیها که امامت ندارند اما حجیت دارند ، و حجت بر مردم هستند ، امامت یعنی ریاست بر دین و دنیا ، و حضرت زهرا سلام الله علیها حجت بر مردم هستند ، و افضل از فرزندان معصوم و ائمه ی خود هستند ، اما در ادله برای حضرت زهرا سلام الله علیها ، امامت ذکر نشده و به عنوان حجت بر مردم معرفی شده اند.
آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به عبارت کُلُّهُم نورٌ واحِدٌ در رابطه با معصومین علیهم السلام فرمودند : معصومین علیهم السلام ، نور واحد هستند ، اما میزان نور بعضی از آن ها بیشتر بوده است ، امام حسین علیه السلام فرمودند : جَدّی خَیرٌ منّی اَبی خَیرٌ منّی اُمّی خَیرٌ منّی اَخی خَیرٌ منّی ، و در اینجا مراتب افضل بودن بیان شده است.
معظم له در ادامه فرمودند : برای یکسان بودن علم معصومین علیهم السلام ، دلیل وجود دارد ، یعنی علم هیچکدام بیشتر از دیگری نیست ، اما در مراتب و افضل بودن با هم فرق دارند ، که برای این مساله هم دلیل وجود دارد.
ایشان با اشاره به تفاوت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نسبت به سایر معصومین علیهم السلام فرمودند : فرق پیامبر اکرم با سیزده معصوم دیگر در این است که ایشان نبی هستند اما مابقی معصومین ، جزء انبیا نیستند و از اوصیا هستند.
آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به آیه 55 سوره نور : وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَىٰ لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا ، خدا به کسانی از شما بندگان که (به خدا و حجّت عصر علیه السّلام) ایمان آورند و نیکوکار گردند ، وعده فرمود که (در ظهور امام زمان) در زمین خلافتشان دهد چنانکه امت های صالح پیامبران گذشته را جانشین پیشینیان آنها نمود، و دین پسندیده آنان را (که اسلام واقعی است بر همه ادیان) تمکین و تسلط عطا کند و به همه آنان پس از خوف و اندیشه از دشمنان ، ایمنی کامل دهد ، فرمودند : این ها همه مربوط به ظهور حضرت حجت است ، یعنی دنیا پس از سختی های مختلفی که در آن اتفاق می افتد ، مانند مادری که به فرزند خود عطوفت و علاقه دارد ، به هم می پیچد ، و هنگام ظهور حضرت حجت ، اوضاع دنیا خوب می شود ، و مشکلات سابق ، در وقت ظهور از بین می رود.
معظم له در رابطه وجوب کفایی در تعلیم و تعلّم احکام شرعی فرمودند : در این باب ، سه چیز ، وجوب کفایی دارد ، اول تعلّم و فراگیری برای جاهل ، دوم تعلیم برای عالم ، و سوم تعلّم و فراگیری چیزهایی که عالم لازم است به دیگران تعلیم دهد اما خودش نسبت به آن ها آگاهی ندارد.
ایشان در رابطه با قاعده ی «الاسلامُ یَجُبُّ ما قَبْلَه» ، اسلام آوردن ، آنچه که قبل از آن بوده را برمی دارد و پاک می کند ، فرمودند : در فقه هم آمده که اگر شخصی مسلمان شد ، در برابر تمامی آنچه را که قبل از اسلام آوردن انجام داده یا انجام نداده ، تکلیف از او برداشته خواهد شد.
آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ، وحشی را که قاتل حمزه ، عموی ایشان بود ، پس از آن که اظهار اسلام کرد ، مجازات و قصاص نکردند ، و اهل مکه نیز بسیاری از مسلمانان را کشته بودند ، اما پس از فتح ، کسانی را که اسلام آوردند ، مجازات نکردند.
معظم له در رابطه با حکم حق الناس در این رابطه فرمودند : برخی از فقها معتقدند که قاعده ی «الاسلامُ یَجُبُّ ما قَبْلَه» ، اسلام آوردن ، آنچه که قبل از آن بوده را برمی دارد و پاک می کند ، اطلاق دارد و شامل حق الناس هم می شود ، اما برخی از فقها از جمله مرحوم آیت الله العظمی سید محمد شیرازی معتقدند که اگر کسی غیرمسلمان بوده ، و در آن زمان ، از کسی چیزی دزدیده ، و یا حق الناسی به گردن اوست ، و سپس مسلمان شده ، واجب است که حق الناس را ادا کند.
ایشان در ادامه فرمودند : اینکه گفته شده «الاسلامُ یَجُبُّ ما قَبْلَه» ، آیا فقط شامل دنیا می شود و یا شامل آخرت هم می شود ، برای ما روشن نیست ، چرا که ممکن است بر اساس فضل الهی ، در آخرت هم شخصی مانند وحشی قاتل عموی پیامبر اگر توبه واقعی کرده باشد ، عقوبت نشود ، اما ممکن است که خدای متعال ، میان او و حضرت حمزه ، جمع کند و دادگاهی برپا کند.
آیت الله العظمی شیرازی هم چنین تاکید فرمودند : همان گونه که «الاسلامُ یَجُبُّ ما قَبْلَه» در مورد غیرمسلمانان جاری می شود ، «الایمانُ یَجُبُّ ما قَبْلَه» نیز شامل کسانی که مومن نبودند و ایمان آوردند نیز می شود ، و اگر چه که این تعبیر روایت نیست ، اما از مضمون است و از روایات استفاده شده است.
سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: حکم بخار نجس و بخار متنجس، مسائلی در رابطه با قصد قربت، و برخی از احکام شرط، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.
لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت 11:15 به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.
