مهاجرت افغانستانی ها به ایران از دهه 1360 آغاز شده و اکنون به سه نسل رسیده است.
با اعلام برنامه اخراج دو میلیون افغانستانی “غیرمجاز” توسط وزارت کشور ایران، وضعیت نامشخص اقامت و چالش‌های اقتصادی این جامعه بزرگ مهاجر به دغدغه‌ای جدی تبدیل شده است.
از سوی دیگر، بازگشت طالبان به قدرت در سال 1400 موج جدیدی از مهاجرت را به دنبال داشته که نشان از ادامه این روند دارد.
پس از بحران‌های متعدد در افغانستان، موج مهاجرت افغانستانی ها به ایران از دهه 1360 آغاز شد و همچنان ادامه دارد.
به‌تازگی، وزارت کشور ایران از برنامه اخراج حدود دو میلیون افغان “غیرمجاز” خبر داده است، که بزرگترین اخراج اجباری افغان‌ها در تاریخ این کشور به‌شمار می‌رود.
مهاجرت افغانستانی ها در ایران به نسل سوم رسیده است. بسیاری از این افراد در ایران به دنیا آمده و در این کشور بزرگ شده‌اند، اما وضعیت اقامتی آنان همچنان نامشخص است و فاقد حمایت‌های قانونی لازم برای زندگی هستند.
این مهاجران در زمینه‌های مختلف، از جمله سرمایه‌گذاری و اشتغال، نقش مهمی در اقتصاد ایران ایفا کرده‌اند.
افغانستانی ها حدود 95 درصد اتباع خارجی در ایران را تشکیل می‌دهند و بیشتر آنها در شهرهایی مانند تهران، قم و مشهد ساکن‌اند.
با توجه به تنوع قومی و مسائل امنیتی در این مناطق، سیاست‌های جدید ایران برای تمرکز مهاجران افغانستانی ها به چالش‌هایی منجر شده است.
پس از بازگشت طالبان به قدرت در تابستان سال 1400، موج جدیدی از مهاجرت افغان‌ها به ایران آغاز شد و طبق آمار، در یک سال اخیر حدود یک میلیون نفر به ایران وارد شده‌اند.
این در حالی است که وضعیت نامناسب اقتصادی و اجتماعی در افغانستان همچنان دلیل اصلی مهاجرت به ایران باقی مانده است.
حال، با توجه به این چالش‌ها، نیاز به سیاست‌گذاری‌های انسانی و سازنده در ارتباط با جامعه افغانستانی ها در ایران بیش از پیش احساس می‌شود.
